"Nazioa da lurraldearen arazoa plantearazten duena"


2021eko uztailaren 19an
Yves Lacoste, "Herodote" aldizkariaren zuzendariari elkarrizketa
"Nazioa da lurraldearen arazoa plantearazten duena"
Yves Lacoste, "Herodote" aldizkariaren zuzendaria
Historialari eta geografoa, geopolitika kontzeptuaren bultzatzaile ezagunenetakoa da Yves Lacoste frantsesa. Paris-VIIIn irakasle, «Geografia: gerrarako arma» idatzi zuenetik hainbat lan publikatu ditu. Badira bospasei urte «Herodote» aldizkariaren zuzendari dena.
Zer da geopolitika?
Hitz batean esateko, geopolitika botereen arteko ribalidadea da. Boterea esaten dudanean, ez da soilik estatuak edo potentziak ulertu behar, edozein botere edo fenomeno mota izan daiteke. Zenbait kantarik Bosniaren alde kontzertu bat eskainiz gero, adibidez, berorri datu interesgarria izan daiteke, gatazka globalaren hobeki ulertzeko.
Eta kartak (mapak) egiten dituzue.
Aroa hobeki uler dezagun kartografia berriak ideatu behar dira. Karta bat ez da teknikoki hobeto edo okerrago errepresentatutako datu geografiko multzoa. Badira ohiko karten atzean maiz ahaztu edo atzeman ere egiten ez ditugun beste fenomeno batzuk, fenomeno historikoak esate baterako, baina baita erlijio, medikuntza eta beste hainbat fenomeno ere. Horiek ere islatu egin daitezke kartetan.
Zein dira Frantziak momentu honetan dituen problema geopolitikorik inportanteenak?
Nazioartekoari dagokionez, Bosniakoa da ez bakarrik Frantziak, baina Europa osoak daukan arazorik larrienetakoa. Beste arazo bat, Frantziarentzat, Aljeriako gatazka da. Ez baita kanpo-politikako arazoa soilik, ikusi behar da Frantzian bertan lau milioi musulman bizi dela. Hirugarren bat, gobernuaren kanpo politikarentzat, aurten, proba nuklearrak dira.
Inoiz esana duzu, ikerketa geografikoen abangoardian militarrak egon ohi direla. Handia al da, gaur egun, ikerketa militarren eta ikerketa zibilen arteko aldea?
Aldea egon badago, baina demokrazietan anitz tipitu da. Egun, hemen, geopolitika arazoak ez dira gobernuen esklusiba. Jendearen iritziek geroz eta pisu handiagoa dute. Herritarrek eraginkortasun handiagoa dute, are zenbait erabakitan ere. Bosniaren kasuan, adibidez, handia izan da iritzi publikoaren eragina.
Ohar zaitez, Sobietar Batasun ohian, ez herritar arruntek, ezta Siberian ari ziren geologoek ere, ez zutela kartak izateko ahalik. Hango gobernariek bazuten obsesio kartografiko bat, eta bera azaltzeko «inperialismoak ez du ezagutu behar», esaten zuten; alferrik noski, amerikarrek beren sateliteen bidez-eta bai baitzekiten dena. Beraz, eta alde horretatik, kartak badira gizarte demokratikoen ezaugarrietako bat.
Militarrek izango dituzte guk ez ditugun hainbat datu, noski, baina guk ere baditugu eurek ez dituztenak. Guk -hainbat sailetako ikertzaileez ari naiz- badugu zer esana, zer aztertua.
Zein da estatu-mugen garrantzia gaur egun?
Estatua nazioaren erreferentzi-gaia da. Nazioa da lurraldearen arazoa plantearazten duena. Alabaina, ez dago naziorik lurralderik gabe. Juduek, zergatik ez zuten mendeetan zehar estatu bat eraiki? Erlijioak debekatzen zielako: mesia itzuli bitartean ez ziren lurralde batean ezartzen ahal. Mende hasieran, berriz, nazioa eraikitzeko premia edo nahia izan zuten, eta ondorioz lurralde baten hautatu beharra somatu zuten.
Bosniara itzuliz: posible ote da zatiketa etnikoan oinarrituriko soluzioa?
Historiara begiratu behar da. Egungo jarreretan beti izaten da historia. Edo, hobeto esateko, beti izaten dira historiak; nork bere historia baitu, eta nork berari interesatzen zaion zatia, eta interesatzen zaion moduan kontatuko du. Bosnia, mende hasiera arte eta zenbait mendez, Inperio Otomanoaren ipar-mendebaldeko punta zen. Kroazia katolikoarekiko muga-mugan.
Serbia ortodoxoa berriz, Inperio Otomanoaren menpe zegoen. Eta bazen, hala ere, nolabaiteko oreka. Mende honetan hautsi dira orekak, gertatu sarraskiak. Baina gauza bat konprenitu behar da, erlijio arazoa ez da izan determinantea.
Determinanteagoa, eta argigarriagoa da inoiz gutxitan aipatzen den beste datu bat: Bosnian, musulmanak haranetan, hirietan bizi dira. Serbiar eta kroaziarrak mendian bizi dira. Horrek
handicap estrategiko bat dakarkie, bistan da, musulmanei, euren populazioa artxipielago batean legez sakabanatuta baitago. Baina, inportanteagoa dena, mendiko serbiar eta kroaziar nekazari, `basa-jendearen' eta (beti ere, izatez edo ustez, `aurreratuxeago': zinemara joan, modaz jazten diren) hirietako musulmanen artean badago aiher bat, ez baitut uste laster amaituko denik. Bosnian, eta Balkanetan oro har, zoritxarrez, edozein bakek prekarioa izaten segituko du.
SASTRE, Pablo
14-15

GaiezGizarteaientziaGeografia
GaiezKomunikabidPrentsaAldizkariakHerodote
PertsonaiazLACOSTE1
EgileezSASTRE2Komunikabid

Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Eguneraketa berriak daude