"Nazioa da lurraldearen arazoa plantearazten duena"


2021eko uztailaren 19an
Yves Lacoste, "Herodote" aldizkariaren zuzendariari elkarrizketa
"Nazioa da lurraldearen arazoa plantearazten duena"
Yves Lacoste, "Herodote" aldizkariaren zuzendaria
Historialari eta geografoa, geopolitika kontzeptuaren bultzatzaile ezagunenetakoa da Yves Lacoste frantsesa. Paris-VIIIn irakasle, «Geografia: gerrarako arma» idatzi zuenetik hainbat lan publikatu ditu. Badira bospasei urte «Herodote» aldizkariaren zuzendari dena.
Zer da geopolitika?
Hitz batean esateko, geopolitika botereen arteko ribalidadea da. Boterea esaten dudanean, ez da soilik estatuak edo potentziak ulertu behar, edozein botere edo fenomeno mota izan daiteke. Zenbait kantarik Bosniaren alde kontzertu bat eskainiz gero, adibidez, berorri datu interesgarria izan daiteke, gatazka globalaren hobeki ulertzeko.
Eta kartak (mapak) egiten dituzue.
Aroa hobeki uler dezagun kartografia berriak ideatu behar dira. Karta bat ez da teknikoki hobeto edo okerrago errepresentatutako datu geografiko multzoa. Badira ohiko karten atzean maiz ahaztu edo atzeman ere egiten ez ditugun beste fenomeno batzuk, fenomeno historikoak esate baterako, baina baita erlijio, medikuntza eta beste hainbat fenomeno ere. Horiek ere islatu egin daitezke kartetan.
Zein dira Frantziak momentu honetan dituen problema geopolitikorik inportanteenak?
Nazioartekoari dagokionez, Bosniakoa da ez bakarrik Frantziak, baina Europa osoak daukan arazorik larrienetakoa. Beste arazo bat, Frantziarentzat, Aljeriako gatazka da. Ez baita kanpo-politikako arazoa soilik, ikusi behar da Frantzian bertan lau milioi musulman bizi dela. Hirugarren bat, gobernuaren kanpo politikarentzat, aurten, proba nuklearrak dira.
Inoiz esana duzu, ikerketa geografikoen abangoardian militarrak egon ohi direla. Handia al da, gaur egun, ikerketa militarren eta ikerketa zibilen arteko aldea?
Aldea egon badago, baina demokrazietan anitz tipitu da. Egun, hemen, geopolitika arazoak ez dira gobernuen esklusiba. Jendearen iritziek geroz eta pisu handiagoa dute. Herritarrek eraginkortasun handiagoa dute, are zenbait erabakitan ere. Bosniaren kasuan, adibidez, handia izan da iritzi publikoaren eragina.
Ohar zaitez, Sobietar Batasun ohian, ez herritar arruntek, ezta Siberian ari ziren geologoek ere, ez zutela kartak izateko ahalik. Hango gobernariek bazuten obsesio kartografiko bat, eta bera azaltzeko «inperialismoak ez du ezagutu behar», esaten zuten; alferrik noski, amerikarrek beren sateliteen bidez-eta bai baitzekiten dena. Beraz, eta alde horretatik, kartak badira gizarte demokratikoen ezaugarrietako bat.
Militarrek izango dituzte guk ez ditugun hainbat datu, noski, baina guk ere baditugu eurek ez dituztenak. Guk -hainbat sailetako ikertzaileez ari naiz- badugu zer esana, zer aztertua.
Zein da estatu-mugen garrantzia gaur egun?
Estatua nazioaren erreferentzi-gaia da. Nazioa da lurraldearen arazoa plantearazten duena. Alabaina, ez dago naziorik lurralderik gabe. Juduek, zergatik ez zuten mendeetan zehar estatu bat eraiki? Erlijioak debekatzen zielako: mesia itzuli bitartean ez ziren lurralde batean ezartzen ahal. Mende hasieran, berriz, nazioa eraikitzeko premia edo nahia izan zuten, eta ondorioz lurralde baten hautatu beharra somatu zuten.
Bosniara itzuliz: posible ote da zatiketa etnikoan oinarrituriko soluzioa?
Historiara begiratu behar da. Egungo jarreretan beti izaten da historia. Edo, hobeto esateko, beti izaten dira historiak; nork bere historia baitu, eta nork berari interesatzen zaion zatia, eta interesatzen zaion moduan kontatuko du. Bosnia, mende hasiera arte eta zenbait mendez, Inperio Otomanoaren ipar-mendebaldeko punta zen. Kroazia katolikoarekiko muga-mugan.
Serbia ortodoxoa berriz, Inperio Otomanoaren menpe zegoen. Eta bazen, hala ere, nolabaiteko oreka. Mende honetan hautsi dira orekak, gertatu sarraskiak. Baina gauza bat konprenitu behar da, erlijio arazoa ez da izan determinantea.
Determinanteagoa, eta argigarriagoa da inoiz gutxitan aipatzen den beste datu bat: Bosnian, musulmanak haranetan, hirietan bizi dira. Serbiar eta kroaziarrak mendian bizi dira. Horrek
handicap estrategiko bat dakarkie, bistan da, musulmanei, euren populazioa artxipielago batean legez sakabanatuta baitago. Baina, inportanteagoa dena, mendiko serbiar eta kroaziar nekazari, `basa-jendearen' eta (beti ere, izatez edo ustez, `aurreratuxeago': zinemara joan, modaz jazten diren) hirietako musulmanen artean badago aiher bat, ez baitut uste laster amaituko denik. Bosnian, eta Balkanetan oro har, zoritxarrez, edozein bakek prekarioa izaten segituko du.
SASTRE, Pablo
14-15

GaiezGizarteaientziaGeografia
GaiezKomunikabidPrentsaAldizkariakHerodote
PertsonaiazLACOSTE1
EgileezSASTRE2Komunikabid

Azkenak
Baztango aroztegiko zazpi auzipetuek dei egin dute otsailaren 1eko manifestaziora joateko

“Talde kriminal antolatu bat izatea eta derrigortze eta bortxa delitu larriak egin izana” egozten diete Espainiako fiskaltzak eta obraren enpresa arduradunak. Zehazki, 20 urteko kartzela zigorra eta 56.000 euro eskatu dituzte zazpi herritar horientzat.


2025-01-21 | Julene Flamarique
2024. urtean biolentziak “areagotu” direla ondorioztatu du Talaia Feministak

Lau ardatz nagusiren inguruan egin dute 2024ko azterketa: indarkeria matxista; lurraldea; gerra eta gatazka armatuak; eta eskuin muturra. Euskal Herrian “erresistentziak metatzea” funtsezkoa dela ondorioztatu du Talaia Feministak, eta analisiaren sozializazioaren... [+]


50 urte Potasaseko grebatik

Gaur, urtarrilak 21, gure oraintsuko historiaren efemeride interesgarri bat gogora ekartzeko eta hari buruz hausnartzeko eguna dugu. 50 urte bete dira Potasas de Navarra enpresako 47 langilek itxialdia amaitu zutenetik. Hamabost egun iraun zuen itxialdi horrek eta greba orokorra... [+]


Industria militarraren konbertsioa, behar etikoa

Duela aste pare bat Norvegiako zenbait datu plazaratu ziren. Ipar Europako herrialde hartan auto elektrikoak nagusitu dira, eta Tesla marka dute salduena; energia birziklagarriaz sortutakoa omen da han kontsumitzen denaren %90. Aldiz, Norvegiako enpresa publikoek ez dute inolako... [+]


Oibarko ikastetxe publikoak D eredua izango du

Hezkuntza Departamentuak Oibarko ikastetxe publikoan D eredua ezarriko dutela iragarri du. Hilabeteetako protesten ondoren, euskarazko lerroa ezartzea lortu dute.


2025-01-21 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Joe Biden eta Marcus Garvey: barkamenak barkatzailea itsusten duenean

Bere agintaldiaren azken egunetan Joe Biden AEBetako presidenteak egikaritu duen barkamen-zaparrada historikoak zeresanik eman behar luke, halakoen onuradun ezagunenetako batzuen kasuan behintzat ezinbestez egin beharko litzatekeen irakurketagatik. Edo ez al da justiziaren... [+]


2025-01-21 | Hala Bedi
Ekaitz Samaniego (All In Da Haus): “Hemen irabazle bakarrak preso politikoak dira”

Joan dira All In Da Hauseko hiru final aurrekoak. Oñati, Gernika eta Hendaiako Gaztetxeetaraino iritsi da freestyle txapelketaren bederatzigarren edizioa. Orain arte egindako bide honen balorazio positiboa egiten dute antolatzaileek, "Euskal Herriko txoko hauetan,... [+]


Moriartitarrek ere badute Urrezko Danborra

Aitor Arregik, Jon Garañok, Jose Mari Goenagak, Asier Achak eta Xabier Berzosak osatzen dute ekoiztetxe donostiarra, eta euren lana aitortu nahi izan du Donostiako Udalak.


Umeek debekatuta dute Debako liburutegian egotea, denboraren zati handienean

6 urtetik beherakoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute liburutegian egon Deban, eta 2 urtetik beherakoek zuzenean debekaturik dute. Bestelako neurri baztertzaileak ere jasaten dituzte. Ageriko diskriminazioak haurrak literaturatik aldendu baino ez ditu egiten, eta borroka luzea... [+]


Depresioarekin lotutako hainbat gene identifikatu dira lehenengoz, mundu osoko populazioetan

Dibertsitate genetikoaren ikuspegitik inoizko metaanalisi zabalena egin dute, depresioaren arriskuarekin lotutako geneak identifikatzeko. Horri esker, aurrez ezagutzen ez zituzten 700 aldaera eta 300 gene inguru aurkitu dituzte.


Larrialdi egoera Mexikorekin mugan: migratzaileen aurkako ehiza abiatu du Trumpek

"Ameriketako Estatu Batuen gainbehera aldia amaitu da", esanez abiatu du kargu hartze ekitaldiko diskurtsoa Donald Trumpek. Besteak beste, trans eta pertsona ez-bitarren eskubideak deuseztatuko dituela promestu du, baita energia berriztagarrien aldeko politikekin... [+]


2025-01-20 | ARGIA
Otegi buru, “belaunaldi berri batek” hartuko du EH Bilduren gidaritza

EH Bilduk astelehen honetan abian ipini du mahai politikoa berritzeko barne prozesua. Zuzendaritzak zerrenda proposatu du. Arnaldo Otegik buruzagi izaten segituko du.


Eguneraketa berriak daude