"Dirurik ez dagoenez, ideiak aldatu eta umilago jokatu behar dugu"


2021eko uztailaren 16an
Amaia Rodriguez,Kultura Sortu eta Zabaltzeko zuzendariari elkarrizket
"Dirurik ez dagoenez, ideiak aldatu eta umilago jokatu behar dugu"
Amaia Rodriguez, Kultura Sortu eta Zabaltzeko zuzendaria
Zinema, antzerkia, musika eta dantza modukoak sustatzea dagokio Amaia Rodriguezi. Eta ez du diru askorik izango horretarako; aurreratu digunez, kultura aurrekontuak % 5 jaitsiko dira.
Zer egiten du biologo batek kultura kontuetan?
Hori ez da nire kurrikulumean garrantzitsuena. Nire balio garrantsitsuena enpresa pribatuan lan egina izan da, eta nire lana momentu honetan gehiago ikusten dut kudeatzaile bezala kultur espezialista baino. Lanpostuan ez zait eskatzen gai batean espezialista izatea, diru publikoaren gestio ona egitea baizik.
Zeintzuk dira finkatu dituzun lehentasunak?
Guretzat lehentasun handia du euskarak. Telebista eta irratian aurrerapenik ezagutu du, esparru horietan eguneroko bizitzan sartuta dago. Baina ez da aski. Hor ditugu antzerkia eta zinema, arlo oso garrantzitsuak dira eta horietan euskara normaltzeak lehentasuna du.
Zure aurrekoak ere, Eusebio Larrañagak, adierazi zigun euskararen aldeko diskriminazio positiboaz aritzeko asmoa. Hala ere, aipatu dituzun bi alor horiexetan euskarazko produkzioak ez du bururik jasotzen.
Hori errealitatea da, baina gizarteak erakusten du bidea... Dramaturgiaren alorrean adibidez, hemengo jendeak askoz ere aukera gehiago du erdal munduan, euskaraz oso gauza klasiko eta mugatuak daude. Dramaturgia berria sortzeke gaude, eta horrek denbora beharko du. Epe laburrera, erdira eta luzera begirako plangintzak egin behar dira, beraz, orain azpian dauden egiturak landuz: dramaturgiaz ari naiz, zinema mailan gidoien kontuaz, idazleen munduaz...
Antzerti eta gero, antzerkia unibertsitatera eraman zen, diplomatura sortuz. Orain urrats hori eten egin duzue. Zer gertatzen da antzerkiaren hezkuntzarekin?
Ohitura falta dago; dantza, antzerkia edo zinema ez dira hezkuntza munduan txertatuta egon, eta asko kostatzen da makineria astun hori aldatzea.
Momentu honetan, bai antzerkian bai dantzan, iniziatiba txiki eta bakanak daude, ez dago normalizazio bat. Guk argi dugu hezkuntza munduko jendearekin lan egin behar dugula, eta lerro hauek hezkuntzan txertatu behar ditugula, kulturan prest gaude, baina gure arazoa diru falta da. Ez dugu dirurik horrelako plangintza serio bati aurre egiteko, antzerkiaren hezkuntzan adibidez.
Donostian egindako postgraduaren esperientzia interesgarria izan da, baina ez da aski, plangintza serioa behar dugu; zentzu honetan gure asmoa litzateke gutxienez lurralde bakoitzean horrelako eskaintza zabaltzea. Horretan ari gara. Baina zer gertatzen da? Donostiakoa postgradua zen, aukera hori izateko aurretik gradua izan behar duzu ordea, eta gradurik ez dago. Graduak bultzatzeko Madrileko legeak aldatu behar dira, eta orain kaleratu diren ikasketa berrien artean ez dago antzerkia edo dantza ikusten duenik.
Egitura publikoak bultzatzeko orduan, beraz, hau guztia kontuan hartu behar da. Honek ez du esan nahi lanean jarraituko ez dugunik. Ni prest nago jarrera hau behar den lekuan defenditzeko.
Zertan da antzerkiaren zirkuitu iraunkorra?
Zirkuitua behar-beharrezkoa da, baina egiturak aurrera egin dezan programatzaileen esku dago batik bat. Gaur egun 40 laguneko Biltzar Orokorrean bildurik lan egiten dute, eta hainbeste jenderekin zaila gertatzen da zerbait konkretua gauzatzea; gauzak honela, urrats bat eman dute eta lan talde txikiagoak sortu, helburu batzuk aitzineratzeko. Zabalkunde kanpaina bati heldu diote, adibidez. Izan ere, hauxe dugu antzerki munduko arazo nagusia, gero eta jende gutxiago joaten da obra bat ikustera. Jendeak ihes egin du.
Alor honetan zein izango da zure egitekoa, orain artean bezala zabalkundea foru aldundien esku utzi eta kreazioa laguntzea?
Hemen pentsatzen zen Eusko Jaurlaritzak kreazio edo produkzioari lagundu behar ziola. Antzerkia eta zinemaren munduan ordea, ez dauka zentzurik kreazioari ematen zaion laguntza zabalkundea edo esplotazio plangintzatik bereiztea. Eta honen ondorio dira gertatutakoak. Arrazoi osoz kritikatu izan zaigu diru publiko asko bota izan dugula eta gero obrak ez direla ikusi. Hori ez da posible. Prozesua bere osotasunean hartu behar da. Ez dauka zentzurik muntaia ponpoxo, eder eta garestia bultzatzea, gero zirkuituan sartzeko aukerarik ez badago. Nik hori argi daukat, eta nire lanerako modua aldatu egingo dut, prest nago produkzioak babesteko, baina ez dut begibistatik aldendu nahi esplotazio plana, bestela dirua alferrik botatzen ari gara eta. Zuzen jokatu ezean, gauza oso kaltegarriak gertatzen dira. Seriotasuna eta profesionaltasuna erakusten duten taldeak saritu behar dira eta ez bakarrik muntaia bat egiteko prest daudenak.
Euskal Mediarekin koprodukzio sistema jarri zen indarrean. Euskal zinema sendotzeko orduan errentagarria gertatu al da?
Euskal Mediaren helburua Euskal Herriko produkzioa bultzatzea eta bertan ekoizle sendo eta indartsuak sortzea zen. Baina administrazioak erronka horri erantzuteko diru mordoa jarri behar zuen mahai gainean, eta ez du jarri, ezin du jarri. Helburu honi heltzeko 120 milioi pezeta baino ez ditugu urtero. Nola bultzatu produkzio indartsurik kopuru horrekin? Beste hausnarketa bat egin beharrean gara: ideia oso ona da, baina prest al gaude diru gehiago jartzeko? Ez bagaude, hasierako ideiak aldatu eta askoz ere umilago jokatu beharko dugu, beheko egituretan lan eginez, gidoigileak direla edo laburmetraiak. Daukagun diruarekiko politika zintzoa osatzea dagokigu.
Beste bide bati heltzeko ordua da: filmeak euskaraz egiteko dirurik ez dugunez, zergatik ez ditugu bikoizketa on batzuk egin eta horiek zabaltzen? Zergatik ez ditugu gure herrietan euskal zinemaren zirkuitu kulturalak programatzen? Filme mordoa dugu Euskadiko Filmategian gordeta; atera eta erabil ditzagun.
Zertan dira aurtengo aurrekontuak?
Kulturako aurrekontuak %5aren inguruan jaitsiko dira. Guk bestalde, plangintza berri batzuk sortu nahi ditugu, eta beraz, aurreko legealdietan mantendu diren hainbat programa nagusi, zinemaldiak, Musika Hamabostaldia, OLBE... gehiago jaitsiko dira. Gure helburua ekintza handi horietan babesleak sartzea da, oso pozik parte hartzen baitute horrelakoetan, eta diru publikoa hortik askatu eta beste programa askoz ere sakonago eta zailagoetara jartzea; adibidez, dramaturgia zaintzen, gidoigintza lantzen edo dantza garaikidea bultzatzen.
Hainbatetan kritikatu izan denez, laguntzarik ezean baztertua izan den herri kulturari nola erreparatuko diozu?
Behar-beharrezkoa da eguneroko kultura. Herrian sustrai eta azpiegitura zabalik ez badago, akabo! Zaindu eta animatu egin behar da. Baina herri kultura askoz ere hurbilago dago udaletxeetatik Eusko Jaurlaritzatik baino. Guk plangintza handi batzuk sortuko ditugu dinamika hori bultzatzeko, dirurik ez dugu, ordea, udalez udal banatzeko.
Udaletxeek ere sakelak hutsik dituzte.
Besteon antzera, beren lehentasunak ezarri beharko dituzte, beharbada horrenbeste egitura ponpoxo egin beharrean gauza sinpleetara joz. Azken batean herri honetan dena nahi izaten dugu, izugarrizko kontzertuak antolatzea, munduko kantari onenak ekartzea...
PETRIKORENA, J.J.
45-47

GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazRODRIGUEZ4
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Eguneraketa berriak daude