Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

igandea 2024ko abenduaren 01ean

"Euskal kulturari ezinbestekoa zaio publiko berria erakartzea"

2021eko uztailaren 19an

Intxauseta elkartea kultura eta gizarte ekitaldiak eskeintzen ditu.
"Euskal kulturari ezinbestekoa zaio publiko berria erakartzea"
Jean Luc Berho,Elkarteko arduradunarekin solasean
Nafarroa Beherean dago 140 biztanleko Bunuze herria, eta bertako Intxauseta kanpinean, kultura eta gizarte mailako hainbat ekitaldi antolatzen dira urtero. Bertako arduraduna den Jean Luc Berhorekin mintzatu gara Parisen, buruan dituen hurbileko proiektuez.
Nola definituko zeniguke Intxauseta eta burutzen duen egitasmoa?
Lege frantziarrak onartutako elkartea da Intxauseta eta bere gune soziala Bunuzeko kanpinean du. Nirea da kanpina eta elkarteari alokatzen diot libera bateko prezio sinbolikoan. 1973an sortu zen eta lehen kontzertuak 1977an antolatu genituen. 1982tik aurrera, gizarte mailako arazoen eta kultur ekitaldien inguruan ari gara, hainbat erakunderekin harremanetan. Posta Zerbitzu eta Telefonikako Gutxituen Senitartekoen elkartearekin lan egiten dugu adibidez, uda partean gutxitu fisiko eta psikiko gazteak kanpinera ekarriz.
Iparraldean dauden artean berezia da Intxausetakoa, ezta?
Bai noski. 1936an Frantzian opor ordainduen sistema indarrean jarri zenetik egundoko azpiegiturak sortu ziren, Ipar Euskal Herrian ondo ezagutzen ditugunez. Badira turismoaren bizkar soilik bizi diren hainbat gune, neguan 10.000 biztanle dituzten herriak eta uda partean 60.000 edo 100.000 pertsona jasotzeko azpiegiturak landu dituztenak. Guk arazo hau planteatu genuen, eta barnealdeko bizimoduari hainbat kalte ekarri dion turismo-industriari bizkar ematea deliberatu genuen, erabat inguruari loturiko azpiegitura garatuz. Hain zuzen ere, Bunuze bezalako herri txiki batean ez genezakeen 400 plazako kanpin erraldoia egin, eta 40 plazakoa jasotzea deliberatu genuen.
Gure lan kulturala berriz, hirietan dauden kafe-antzerkietan oinarritua da. Mendi giroko kafe-teatroa eskaintzen dugu. Hona jende kopuru finkoa hurbiltzen da urtero, eta ekonomikoki dirulaguntzetatik libre samar egoteko aukera ematen digun egoera ekonomikoa bizi dugu. Une honetan, antolatzen ditugun ikuskizunetatik eta kanpineko sarreretatik, eta gutxituekin aritzetik jasotzen ditugun dirulaguntzetatik gure aurrekontuaren % 60 betetzera iristen gara. Kultura elkarte gutxi iristen dira portzentaia honetara. Eta hau garrantzitsua da oso, sorkuntza mailan askatasunez jokatzeko aukera eskaintzen baitigu finean.
Intxausetak «kultur eta gizarte dinamizatzaile gisa» definitzen du bere burua, «desertifikazio ekonomikoak jotako eremu honetan». Zu ordea, Parisen bizi zara eta bertatik egiten duzu lan. Nola ulertzen da hori?
Halabeharrez bizi naiz Parisen, bertan lan egiten baitut. Gure egitasmoarekin aurrera egiteko orduan aurkako faktorea izan zitekeena ordea, alderantzizkoa bihurtu da. Iparraldean geratu izan banintz, ez nukeen egun ezagutzen dudan jende guztia ezagutuko. Izan ere, lagun mordo batek jotzen du guregana, Parisen hainbat elkarte, erakunde eta institutuekin harremanduta baikaude.
Bestalde, gero eta artista gehiagok hartu nahi du atzerriko bidea. Euskal Herrian batetik bestera aritu ostean, edo hainbat erakusketa egin ondoren, beharrezkoa gertatzen zaie merkatu berrietara irekitzea, eta Parisko erregioa, 30 milioi inguru biztanlerekin, helduleku polita da. Gure adarrak Pariseraino iristen direnez, arlo guztietako artisten eskaerak jasotzen ditugu, eta egia esatearren, une honetan ez gara gai ditugun eskaera guztiei erantzuteko, baina lortuko dugu. Atlantiar Pirinioetako Kontseilu Nagusiarekin ere harremanetan ari gara. Hau guztia ondo zehaztu behar dugu, euskal artisten promozio lanari etorkizun hurbilean heltzeko asmoa baitugu.
Intxausetak euskal kultura Parisen zabaltzeko tresna bihurtu nahi al du?
Ez Parisen bakarrik. Intxausetak bazkideak ditu Lyonen, Nantesen, eta beste hainbat lekutan, zirkuitu ezberdinetan lanean. Izan ere, euskal kulturak ukitu gabeko zirkuitu sindikal, politiko eta enpresarial anitz badira eta horietan sakondu beharrean gara, ezinbestekoa zaigu gure kulturarentzat publiko berria erakartzea.
Euskal Herrian ordea, nahikoa kalitaterik ba al da atzerriko merkatuetara jotzeko?
Ni ez naiz arte edo musika kritikaria, baina badira esateko asko duten talentu handiko artistak gure herrian. Imanol bat adibidez; behin ikusteko aukera izan nuen, eta jendeak emozionaturik jarraitu zuen kontzertua, baita neronek ere. Kanpoan oihartzun zabala duen kantaria da. Badira hainbat eta hainbat, Iparraldean Beñat Axiari bat, adibidez. Duela 20 urte Intxausetara etorri zenean ez zen inor hurbildu entzutera. Aurten, uda sasoian bakarrik, 20 kontzertu inguru egingo ditu... eta musikaz bakarrik ari natzaizu. Beste alorretan ere talentu handiko autoreak badira.
Askotan aipatu izan duzue Bunuze izan dela gero ezagunak bihurtu diren musikari askorentzat lehen plaza.
Lehen aipatzen nizun moduan, gure astakatasunaren giltzarria autofinantzaketan datza, eta egoera honek, ikuskizun bat antolatu izan dugunean autore ezagunekin batera berriak ekartzeko aukera eskaini digu. Beti ere artista ezagunak ikusleak erakartzeko amu aproposa gertatzen dira, eta aurten adibidez, Parisko Cite de la Truc taldea izango da gurekin.
Hasieratik jarritako beste helburu bat % 50 euskal artistak ekartzea izan zen. Munduko kulturen aurrean irekiak azaldu nahi dugu, eta asmo honekin, aurten, Txile, Argentina, Afrika eta Frantziako musikariak izango dira Bunuzen, baina, era berean, euskal kultura babestea da gure helburua eta aurka dituen hainbat errealitateri aurre egiteko ezarri dugu kuota.
Iparraldeko kostaldeko hainbat herritan kultura aurrekontuetatik % 2 edo % 3 baino ez zaio eskaintzen euskal kulturari, eta ikusi beharra dago zer nolako kultura edo folklorea promozionatzen duten. Guk beraz, % 50ekoa kontratu gisa baliatzen dugu. Telebistan euskararik entzuten ez bada, egunkarietan euskaraz idazten ez bada, kultur ekitaldietan kontuan hartzen ez bada, ez dut argi gazteek zergatik ikasi behar duten euskara. Hizkuntzaren berreskurapenean ari direnei gure laguntzatxoa eskaintzen diegu honela.
Duela bi urtetik hona Parisko Euskal Etxeak argitaratzen duen «Elgar» hilabetekarian ari zara. Zer nola ikusten duzu argitalpena eta euskal diasporaren egoera?
Inoiz ez dut harreman oso sakonik mantendu nahi izan Parisko diasporarekin, giro kontserbadorea antzematen dut bertan, eskema zaharkituekin funtzionatzen da.
Aldizkariaren ekipo berrian laguntzen hasi nintzenetik baina, ezagutzen ez nuen mundu berri batetaz jabetu naiz, euskal preso politikoei eskaintzen zaien babesa dela, hizkuntzaren irakaskuntza, abesbatzen mundua...
Gustukoa dut lan taldea, denetarik baitago, Euskal Etxeko betiko jendea, iritsi berri direnak eta ikasleak. Ni ez nabil neure burua erakustearren, «Elgar»en ari naiz sakoneko proiektu bat landu nahi dela uste dudalako. Jarrera kontserbadoreei beldur handia diet eta aldizkarian Euskal Etxeak egiten duenetik harantzago joateko asmoa ikusten dut (eta hori ez da beti erraza izan), eta bestalde, gure buruari barre egiteko jarrera, eta honek guztiak, Euskal Herria eta diasporaren aurrean, eta munduaren aurrean, begiak irekita mantentzeko aukera eskaintzen digu.
Amnesty Internationalen delegazioko partaide gisa Pakistanen izan zara berriki. Zer nolako lotura duzu erakunde honekin?
Intxauseta elkarteak hainbat harreman jorratu ditu erakunde ezberdinekin (berriki Frantziako enpresa komiteen forum batean parte hartu dugu), eta horren ondorio da Amnesty Internationalekiko lotura. Urte asko dira bertan bazkide naizela eta bidaia honetara joateko proposatu zidaten, hango egoeraren berri jasotzeko. Badakit noski, ez dugula inozoak izan behar, nahi dutena baino ez digutela erakutsi eta erakusten, baina komunikabideen mailan era guztietako aurrerapenak abiadura bizian ezagutzen ari garen gizarte honetan, garrantzitsua da edozein egoeraren aurrean isilik ez egotea. Torturatzaileei, direnak direla, horixe da gehien komeni zaiena, hots, gure isiltasuna dela medio eskuak libre izatea nahi dutena egiteko. Hori ezin dugu onartu.
ARRIOLA,Julen
41-43

GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazBERHO1
EgileezARRIOLA2Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin

Xabier Letona Biteri

Heteroenak ez, heteroegiak bai

ARGIA

Donostiako musika teknikari ezagun bat salatu dute hainbat emakumek, sexu jazarpenagatik

Irutxuloko Hitza

“Konplexutasuna agertzeko lekua da literatura, ez lezioak ematekoa”

Danele Sarriugarte Mochales

2025ean “larrialdi linguistikotik indarraldirako bideari ekiteko beharra” aldarrikatu du Kontseiluak

ARGIA

EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako

Axier Lopez

Azkenak

2024-12-01 | ARGIA

Heteroenak ez, heteroegiak bai

MULTIMEDIA - BTN

2024-11-30 | ARGIA

2025ean “larrialdi linguistikotik indarraldirako bideari ekiteko beharra” aldarrikatu du Kontseiluak

Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]

2024-11-30 | Sugoi Etxarri | Intza Gurrutxaga Loidi

Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?

Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]

2024-11-30 | Basilika

Klub Kutun #08: Garrasika

MULTIMEDIA - Basilika

2024-11-29 | Xabier Letona Biteri

Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da

Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.

2024-11-29 | Mikel Serrato

Aramaixo dantzan

MULTIMEDIA - dokumentala

2024-11-29 | Xabier Letona Biteri

Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin

Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.

2024-11-29 | Jon Torner Zabala

Zorroztasun historikoaren izenean: dragoiak bai, bikingo beltzaranak ez

2024-11-29 | Axier Lopez

EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako

Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]

2024-11-29 | Beranduegi

5x06: Nire semearen aita Benito da

MULTIMEDIA - Beranduegi

2024-11-29 | ARGIA

Abenduaren 2an eta 3an ARGIAn jai egingo dugu, Euskararen Egunarekin bat eginda

2024-11-29 | Pikara Magazine | Gasteizko BDZ taldea

Boikota Israelgo datilei (eta datil horiek saltzen dituzten supermerkatuei)

Israelek gosea erabiltzen du palestinarren aurkako gerra-arma gisa, eta nekazaritza-produktuak mundu osoan merkaturatzen ditu.<

2024-11-29 | Gedar

Etxebizitzarako eskubide unibertsala aldarrikatu dute Iruñean

Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Harituk antolatuta, manifestazio bat izan zen ostegun arratsaldean Iruñeko Alde Zaharrean. "Etxebizitzaren negozioaren aurrean, eta hura sustatzen duten politikarien aurrean, etxebizitza eskubide unibertsalaren benetako defentsa... [+]

2024-11-29 | Estitxu Eizagirre

EH Bizirik sarearen manifestazioa martxoaren 22an Gasteizen

“Indarrak batuta soilik lortuko dugu makroproiektuen oldarraldi hau gelditzea”

EH Bizirik sarea makroproiektuen aurkako plataformen elkargunea da eta martxoaren 22an manifestazio nazionala deitu du Gasteizen: "Lekuko borrokez gain, esparru zabalagoan lan egitea ezinbestekoa dela jakitun, manifestazio honek sare osoari eragiten dien puntuak izango ditu... [+]

2024-11-29 | Xabier Letona Biteri

Gaindegiaren 20 urteko argazkia

Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera

Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]

Eguneraketa berriak daude