"Euskal kulturari ezinbestekoa zaio publiko berria erakartzea"


2021eko uztailaren 19an
Intxauseta elkartea kultura eta gizarte ekitaldiak eskeintzen ditu.
"Euskal kulturari ezinbestekoa zaio publiko berria erakartzea"
Jean Luc Berho,Elkarteko arduradunarekin solasean
Nafarroa Beherean dago 140 biztanleko Bunuze herria, eta bertako Intxauseta kanpinean, kultura eta gizarte mailako hainbat ekitaldi antolatzen dira urtero. Bertako arduraduna den Jean Luc Berhorekin mintzatu gara Parisen, buruan dituen hurbileko proiektuez.
Nola definituko zeniguke Intxauseta eta burutzen duen egitasmoa?
Lege frantziarrak onartutako elkartea da Intxauseta eta bere gune soziala Bunuzeko kanpinean du. Nirea da kanpina eta elkarteari alokatzen diot libera bateko prezio sinbolikoan. 1973an sortu zen eta lehen kontzertuak 1977an antolatu genituen. 1982tik aurrera, gizarte mailako arazoen eta kultur ekitaldien inguruan ari gara, hainbat erakunderekin harremanetan. Posta Zerbitzu eta Telefonikako Gutxituen Senitartekoen elkartearekin lan egiten dugu adibidez, uda partean gutxitu fisiko eta psikiko gazteak kanpinera ekarriz.
Iparraldean dauden artean berezia da Intxausetakoa, ezta?
Bai noski. 1936an Frantzian opor ordainduen sistema indarrean jarri zenetik egundoko azpiegiturak sortu ziren, Ipar Euskal Herrian ondo ezagutzen ditugunez. Badira turismoaren bizkar soilik bizi diren hainbat gune, neguan 10.000 biztanle dituzten herriak eta uda partean 60.000 edo 100.000 pertsona jasotzeko azpiegiturak landu dituztenak. Guk arazo hau planteatu genuen, eta barnealdeko bizimoduari hainbat kalte ekarri dion turismo-industriari bizkar ematea deliberatu genuen, erabat inguruari loturiko azpiegitura garatuz. Hain zuzen ere, Bunuze bezalako herri txiki batean ez genezakeen 400 plazako kanpin erraldoia egin, eta 40 plazakoa jasotzea deliberatu genuen.
Gure lan kulturala berriz, hirietan dauden kafe-antzerkietan oinarritua da. Mendi giroko kafe-teatroa eskaintzen dugu. Hona jende kopuru finkoa hurbiltzen da urtero, eta ekonomikoki dirulaguntzetatik libre samar egoteko aukera ematen digun egoera ekonomikoa bizi dugu. Une honetan, antolatzen ditugun ikuskizunetatik eta kanpineko sarreretatik, eta gutxituekin aritzetik jasotzen ditugun dirulaguntzetatik gure aurrekontuaren % 60 betetzera iristen gara. Kultura elkarte gutxi iristen dira portzentaia honetara. Eta hau garrantzitsua da oso, sorkuntza mailan askatasunez jokatzeko aukera eskaintzen baitigu finean.
Intxausetak «kultur eta gizarte dinamizatzaile gisa» definitzen du bere burua, «desertifikazio ekonomikoak jotako eremu honetan». Zu ordea, Parisen bizi zara eta bertatik egiten duzu lan. Nola ulertzen da hori?
Halabeharrez bizi naiz Parisen, bertan lan egiten baitut. Gure egitasmoarekin aurrera egiteko orduan aurkako faktorea izan zitekeena ordea, alderantzizkoa bihurtu da. Iparraldean geratu izan banintz, ez nukeen egun ezagutzen dudan jende guztia ezagutuko. Izan ere, lagun mordo batek jotzen du guregana, Parisen hainbat elkarte, erakunde eta institutuekin harremanduta baikaude.
Bestalde, gero eta artista gehiagok hartu nahi du atzerriko bidea. Euskal Herrian batetik bestera aritu ostean, edo hainbat erakusketa egin ondoren, beharrezkoa gertatzen zaie merkatu berrietara irekitzea, eta Parisko erregioa, 30 milioi inguru biztanlerekin, helduleku polita da. Gure adarrak Pariseraino iristen direnez, arlo guztietako artisten eskaerak jasotzen ditugu, eta egia esatearren, une honetan ez gara gai ditugun eskaera guztiei erantzuteko, baina lortuko dugu. Atlantiar Pirinioetako Kontseilu Nagusiarekin ere harremanetan ari gara. Hau guztia ondo zehaztu behar dugu, euskal artisten promozio lanari etorkizun hurbilean heltzeko asmoa baitugu.
Intxausetak euskal kultura Parisen zabaltzeko tresna bihurtu nahi al du?
Ez Parisen bakarrik. Intxausetak bazkideak ditu Lyonen, Nantesen, eta beste hainbat lekutan, zirkuitu ezberdinetan lanean. Izan ere, euskal kulturak ukitu gabeko zirkuitu sindikal, politiko eta enpresarial anitz badira eta horietan sakondu beharrean gara, ezinbestekoa zaigu gure kulturarentzat publiko berria erakartzea.
Euskal Herrian ordea, nahikoa kalitaterik ba al da atzerriko merkatuetara jotzeko?
Ni ez naiz arte edo musika kritikaria, baina badira esateko asko duten talentu handiko artistak gure herrian. Imanol bat adibidez; behin ikusteko aukera izan nuen, eta jendeak emozionaturik jarraitu zuen kontzertua, baita neronek ere. Kanpoan oihartzun zabala duen kantaria da. Badira hainbat eta hainbat, Iparraldean Beñat Axiari bat, adibidez. Duela 20 urte Intxausetara etorri zenean ez zen inor hurbildu entzutera. Aurten, uda sasoian bakarrik, 20 kontzertu inguru egingo ditu... eta musikaz bakarrik ari natzaizu. Beste alorretan ere talentu handiko autoreak badira.
Askotan aipatu izan duzue Bunuze izan dela gero ezagunak bihurtu diren musikari askorentzat lehen plaza.
Lehen aipatzen nizun moduan, gure astakatasunaren giltzarria autofinantzaketan datza, eta egoera honek, ikuskizun bat antolatu izan dugunean autore ezagunekin batera berriak ekartzeko aukera eskaini digu. Beti ere artista ezagunak ikusleak erakartzeko amu aproposa gertatzen dira, eta aurten adibidez, Parisko Cite de la Truc taldea izango da gurekin.
Hasieratik jarritako beste helburu bat % 50 euskal artistak ekartzea izan zen. Munduko kulturen aurrean irekiak azaldu nahi dugu, eta asmo honekin, aurten, Txile, Argentina, Afrika eta Frantziako musikariak izango dira Bunuzen, baina, era berean, euskal kultura babestea da gure helburua eta aurka dituen hainbat errealitateri aurre egiteko ezarri dugu kuota.
Iparraldeko kostaldeko hainbat herritan kultura aurrekontuetatik % 2 edo % 3 baino ez zaio eskaintzen euskal kulturari, eta ikusi beharra dago zer nolako kultura edo folklorea promozionatzen duten. Guk beraz, % 50ekoa kontratu gisa baliatzen dugu. Telebistan euskararik entzuten ez bada, egunkarietan euskaraz idazten ez bada, kultur ekitaldietan kontuan hartzen ez bada, ez dut argi gazteek zergatik ikasi behar duten euskara. Hizkuntzaren berreskurapenean ari direnei gure laguntzatxoa eskaintzen diegu honela.
Duela bi urtetik hona Parisko Euskal Etxeak argitaratzen duen «Elgar» hilabetekarian ari zara. Zer nola ikusten duzu argitalpena eta euskal diasporaren egoera?
Inoiz ez dut harreman oso sakonik mantendu nahi izan Parisko diasporarekin, giro kontserbadorea antzematen dut bertan, eskema zaharkituekin funtzionatzen da.
Aldizkariaren ekipo berrian laguntzen hasi nintzenetik baina, ezagutzen ez nuen mundu berri batetaz jabetu naiz, euskal preso politikoei eskaintzen zaien babesa dela, hizkuntzaren irakaskuntza, abesbatzen mundua...
Gustukoa dut lan taldea, denetarik baitago, Euskal Etxeko betiko jendea, iritsi berri direnak eta ikasleak. Ni ez nabil neure burua erakustearren, «Elgar»en ari naiz sakoneko proiektu bat landu nahi dela uste dudalako. Jarrera kontserbadoreei beldur handia diet eta aldizkarian Euskal Etxeak egiten duenetik harantzago joateko asmoa ikusten dut (eta hori ez da beti erraza izan), eta bestalde, gure buruari barre egiteko jarrera, eta honek guztiak, Euskal Herria eta diasporaren aurrean, eta munduaren aurrean, begiak irekita mantentzeko aukera eskaintzen digu.
Amnesty Internationalen delegazioko partaide gisa Pakistanen izan zara berriki. Zer nolako lotura duzu erakunde honekin?
Intxauseta elkarteak hainbat harreman jorratu ditu erakunde ezberdinekin (berriki Frantziako enpresa komiteen forum batean parte hartu dugu), eta horren ondorio da Amnesty Internationalekiko lotura. Urte asko dira bertan bazkide naizela eta bidaia honetara joateko proposatu zidaten, hango egoeraren berri jasotzeko. Badakit noski, ez dugula inozoak izan behar, nahi dutena baino ez digutela erakutsi eta erakusten, baina komunikabideen mailan era guztietako aurrerapenak abiadura bizian ezagutzen ari garen gizarte honetan, garrantzitsua da edozein egoeraren aurrean isilik ez egotea. Torturatzaileei, direnak direla, horixe da gehien komeni zaiena, hots, gure isiltasuna dela medio eskuak libre izatea nahi dutena egiteko. Hori ezin dugu onartu.
ARRIOLA,Julen
41-43

GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazBERHO1
EgileezARRIOLA2Kultura

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Osasunbideak erizain lanpostu bat kendu du Erronkariko bailaran

Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.


Ernaik Berriozarren egingo du Gazte Topagunea, apirilaren 17tik 20ra

Berriozarren (Nafarroa) egingo da Gazteon eskutik lelopean, antolakundearen ustez gero eta gazte gehiagok egiten dutelako bat independentziaren aldeko borrokarekin. Topagunea "ekimen soil bat" baino gehiago dela aldarrikatu dute: "Euskal Herriko txoko... [+]


Eguneraketa berriak daude