Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

larunbata 2024ko abenduaren 28an

"Etxekoandre batek bere etxea bezala gestionatu behar da hiria".

2007ko otsailaren 21ean

Plazandreok alderdiari buruzko elkarrizketa
"Etxekoandre batek bere etxea bezala gestionatu behar da hiria".
Juana Aranguren, Plazandreok-eko zerrendaburua Donostian
Estreinako, hilaren 28an soilik emakumez osaturiko hautagaitza aurkeztuko da Donostian, Plazandreok alegia. Juana Aranguren da zerrendaburua. Bilbon jaioa, 23 urte daramatza Donostian ofizioz abokatua den honek.
Zer bilatzen zenuten Plazandreok sortzearekin?
Ideia orain bi urte sortu zen, Donostiako Talde Independiente Feministatik. Talde honek pentsatu zuen emakumeok politika instituzionalean ere parte har genezakeela. Nahikoa dela, gure ordua dela eta ordezkaritza politikoa izateko eskubidea dugula pentsatzen dugun emakumez osatua dago.
Plazandreok-ek emakumeok ahots propioa izatea eta ahots propioz jardutea bilatzen du. Kontuan har gaitzaten du helburu, hots, demokrazia areagotzea eta zabaltzea. Gu politikan sartzearekin demokrazia handiagoa izango da, partehartzaileagoa izango delako gure ahotsa politikara gehituko duen neurrian.
Aldaiaren bahiketaren ostean eta alderdien erreakzioaren ondorioz, kanpainako bi ekitaldi bertan behera utzi behar izan dituzue.
Maiatzaren 13rako ekitaldia antolatua genuen eta Lasa eta Zabalaren gorpuak zekartzatela eta manifestazioa zegoen. Hilaren 20an, aldiz, geldialdia egin zen eta ez ziguten aurretik ezer galdetu. Alderdiek mitinak goizez zituzten eta geldialdia arratsaldeko 3retatik aurrera egitea erabaki zuten. Inork ez zuen pentsatu, ordea, guk ekitaldia arratsaldeko 8etarako prestatua genuela. Eguerdiko 12etara aldatu behar izan genuen, horrek dakartzan arazo guztiekin. Ez gaituzte kontuan hartu. Emakumeak ikustezinak garela dirudi.
Alderdi handien egituretara lotuta ez dauden talde edo ekimenekiko jarrera baztertzailea dagoela adierazi duzue orain gutxi.
Bazterketa handia dago. Legeak ezartzen dituen dohaineko tarteak ez dizkigute eskaintzen, ez telebistan ez irratian. Bizirik betikoek jarraitzea dakar horrek. Hiritar ekimen eta taldeena propaganda hutsa da, gero ez baitizue aukerarik ematen jendeak zu ezagutzeko eta zure alternatibak eskaintzeko. Alderdi handiek kontrolatzen dute politika eta ondorioz, ez dago tokirik beste ekimenentzat. Guri behintzat ahalik eta oztopo gehien jartzen dizkigute.
Bat zatozten alderdiren baten bitartez zuen aldarrikapenak bideratzen saiatu al zarete?
Ezagutzen ditugun alderdietan inork ez du gure interesen defentsa asumitu. Ez gara inongo alderditan ordezkatuta sentitzen. Gure ordezkaritzaren % 100 eskatzen dugu, ez dugu % 30engatik borrokatu nahi. Gainera, nork ordezkatuko gaitu guk geuk baino hobeto?
Guztiek hitz egiten dute ohizko alderdien krisiari buruz, baina azkenean beraiek dira funtzionatzen jarraitzen dutenak eta alternatibek ez dute aurrera egiten...
Bizitza politikoko polarizazioa eta gizartean dagoen haserrea dela eta, ez dago animo edo ilusio politiko handiegirik. Jendea politikaz ahazten joaten da, abstentziora eta boto zurira joz. Horiei egiten diegu dei, berriro politikaren ilusioa senti dezaten, politika baita gure bizitza erabakitzen duena.
Plazandreok alderdi ezkertiarrekin etsitako emakumezko zerrenda dela esanez gero, gezurra esango al genuke?
Plazandreok plataforma plurala da. Ez dugu gure burua definitzen, ez gara ez ezkertiar ez eskuintiarrak. Ezkerrak eta eskuinak ez dute gure interesen defentsa beregain hartu. Emakumeen interesak beti bigarren maila batean jartzen dira, eta ez lehentasun gisa. Eta hori da nahi duguna.
Europako herrialderen batean zuena bezalako esperientzia baten erreferentziarik ba al duzue?
Gertuagoko esperientziarik ere badugu, Ermuan. 1987an emakumezkoen hautagaitza aurkeztu zen eta 20 botogatik ez zuten lortu ordezkaritza. Islandiako kasua ere hor dago. Politika instituzionala egiteko Emakumeentzako Aliantza taldea eratu zen. Parlamentuan ordezkaritza lortu dute eta Reykjavik-eko alkatea ere taldekoa da.
Zer du Donostiak gainontzeko hiriek ez dutena, zuena bezalako hautagaitza posible izateko?
Horrelako zerbait egitera animatu diren donostiar batzuk baino ez. Emakume askoren begirada Donostian jarria dago uneotan. Ordezkaritza lortu ala ez, ekimen hau martxan jartzea eta Plazandreok eratzeko gai izatea beste emakume batzuentzako adibide edo erreferentzia izango da.
Zein boto mota eta zein kopurutan espero duzue jasotzea?
Inkestak egiteko ahalmenik ez dugunez, ez dakigu zenbateko boto kopurua atera dezakegun. Hala ere, baikorrak gara. Kalera irteten garenean oso ondo hartzen gaituzte. Emakumeek politika egiteko garaia bazela esaten digute, eta gauzak aldatuko direla. Harrera oso ona izan da, baina hori botoetan nola islatuko den ez dakigu.
Emakume zein gizonezkoei egiten diegu dei botoa emateko. Demokrazia inklusio sistema denez gero, ez dut uste inongo gizonezko aurrerakoi emakumeok ahots propioz hitz egitearen aurka dagoenik. Eguneroko bizitzako gure gestioaz eta zentzunaz baliatzen diren gizonezkoak, zentzun horren aplikazioaz balia daitezke bizitza politikoan.
Donostiako zein gobernu modutan egongo zinatekete prest parte hartzeko?
Aurkezten garen lehenengo aldia denez eta antzeko esperientziarik izan ez dugunez, itunen kontuak ez digu burukominik eragiten, nahiz eta jakin hauteskundeak eta geroko gakoa direla. Alderdiek gure interesak eta gaiak asumitzen dituzten neurrian egingo ditugu itunak. Ez daukagu lehentasunik, aldez aurretik ez dugu inor baztertzen. Batipat gainontzeko alderdietako emakumeei gauza asko planteatuko dizkiegu, beren alderdiei kasurik egin ez eta emakumeentzako hobekuntzak bultza ditzaten.
Donostian emakumearen egoerak lehentasunezko zein eginbehar eskatzen ditu?
Aukera berdintasunerako departamentua eratu behar da. Departamentu horrek ekinbide-plangintza positiboa eratuko luke. Plangintza hori ez genuke guk diseinatuko, departamentuak baizik, ikusten diren beharren arabera. Badakigu zein diren behar batzuk, baina sakoneko azterketa egin behar da guztien berri izateko: adibidez, etxebizitzan, ea familia-zama duten zenbat emakumek ezin duten etxebizitza eskuratu. Garraioei dagokienez, garraioaren areagotzea planteatzen dugu.
Emakumearen etxe bat eratzea ere planteatzen dugu. Udal eraikuntza bat egon dadila emakumearen etxea izango dena, emakumeak bil daitezen. Emakumearen etxe horren barruan, harrera etxea izango litzatekeen lekutxoa egotea ere eskatzen dugu: tratu txarrak jasaten dituzten emakumeak bertara joan daitezen, eta lagundu ditzaten.
Zergatik eta zertarako aukera-berdintasunaren kontzejalia?
Ekinbide-plangintza positiboa eratzea da kontua. Alderdi askok bultzatuko luketela diote, baina hauteskunde kanpainan baino ez dute esaten, ondorenean ez baitute martxan jartzen. Behar horiek zein diren zehaztu behar da, sail bakoitzean konponbideak eskaintzeko. Politika berrikusi behar da, bere osotasunean, emakumeon ikuspegia gehitu ahal izateko. Emakumeak hiri honen populazioaren erdia gara, eta gure interesei eta eguneroko bizitzarekin zerikusia duten gaiei Udaletik ere ekin behar zaie.
Bizitza publikoa feminizatzeaz hitz egiten duzue. Zertan datza?
Udaleko edozein gairi ekiten zaionean, erabiltzaileen erdia emakumeak direla kontuan hartzea. Loiolako hizketaldi batean emakume batek esan zuen moduan, etxekoandre batek bere etxea gestionatzen duen bezala gestionatu behar da hiria. Hots, lehentasunak zein diren eta behar garrantzitsuenak asetuta daudenean, orduan ikusi beste batzuk egin ahal daitezkeen.
Zein dira lehentasuna eman behar zaien donostiar emakumeen behar oinarrizkoak eta zein alde batera utzi beharreko proiektu faraonikoak?
Lehentasunak sailez sail aztertu behar dira. Ez dago nahikoa haurtzaindegi eta daudenak garestiak dira, etxeko asistentziaren gaia areagotu behar da, adinduentzako eguneko egoitzak gehitu, etxetik kanpokoaz gain etxeko lanak ere banatu behar dira... Ezkontzen diren emakumeen erdiak ordaindutako lana utzi eta dohainekoarekin gelditzen dira, beraiek bakarrik egiten baitute. Ikuspegi publikotik ez dira kontuan hartzen emakumeek dohainik egiten dituzten lanak.
Proietu faraonikoei dagokienez, krisi garaian behar sozial handiei eutsi behar zaie. Baliabideak berbanatu behar dira, populazioaren gehiengoa ongi bizi dadin eta beraien beharrak ahalik eta ongien ase ahal ditzaten. Obra handiei ekiteko garai hobeen zain egon behar da.
JAUREGI, Mikel/ZUBIRIA, Pello
8-9,10,11

Gaiez\Politika\Euskal Herr\Taldeak\Alderdiak\PLAZANDREOK
Pertsonaiaz\ARANGUREN5
Egileez\JAUREGI5\Politika
Egileez\ZUBIRIA2\Politika

Feminismoa

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Elkarte memorialistek manifestatzera deitu dute urtarrilaren 18an, Erorien Monumentua eraistea galdegiteko

Julene Flamarique

Siriako Arabiar Errepublikaren amaiera

Asier Blas Mendoza

Siriako Arabiar Errepublikaren amaiera

Asier Blas Mendoza

“Zaintza lanak ez dira jarduera zehatz bat; produkzio-erlazio patriarkalek ekoizten dituzte”

Danele Sarriugarte Mochales

“Euskaraz ez dakien pertsona bat” izendatu dute Eitb.eus-eko zuzendari, LABek salatu duenez

ARGIA

Azkenak

2024-12-28 | Azpeitiko Kulturaz Kooperatiba

Souvenir, komeria estralurtarra

MULTIMEDIA - Antzezlana

2024-12-27 | Julene Flamarique

EuskarAbentura 2025: izena emateko epea zabalik martxoaren 5era arte

EuskarAbentura 2025 espedizioak aukera emango die 127 gazteri zazpi lurraldeak oinez zeharkatzeko kulturan, historian eta paisaietan murgilduta. EuskarAbenturako parte-hartzaileen hautaketa ez da proiektuen kalitatean bakarrik oinarritzen, baita generoa,... [+]

2024-12-27 | Leire Ibar

AEBek eta aliatuek 260.000 milioi dolar eman dizkiote Ukrainari laguntza militarrerako

AEBek eta Mendebaldeko aliatuek guztira 260.000 milioi dolarreko laguntza eman diote Ukrainari, gehienbat armamentuan eta laguntza militarrean, Errusiak 2022an egindako inbasioaren ostean. Nahiz eta laguntza horrek Ukrainaren defentsa indartzea helburu duen, Nazio Batuen... [+]

2024-12-27 | Julene Flamarique

Elkarte memorialistek manifestatzera deitu dute urtarrilaren 18an, Erorien Monumentua eraistea galdegiteko

Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]

2024-12-27 | Mikel Aramendi

ANALISIA

Myanmarreko gerra zibila, laugarren urtera

Hutsaren hurrengo arreta mediatikoarekin –batez ere Ekialde Hurbileko edo Ukrainako gatazkekin alderatzen badugu; baina Sudangoaren aldean ere bai–, laugarren urtea betetze bidean da Myanmarreko gerra zibila.

2024-12-27 | Leire Ibar

Txanpainaren industriaren arrakastaren oinarrian eskulan esplotatua dago

The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.

2024-12-27 | Sabina Hourcade | Lucie Francini

Artzain soil

MULTIMEDIA - dokumentala

2024-12-27 | ARGIA

Gutxienez 5.212 eraso matxista salatu dituzte aurten EAEn, iaz baino %8 gehiago

2024ko azarora bitarte 683 sexu eraso salatu dituzte, iaz baino %16,7 gehiago, Emakunderen arabera. Familia barruko indarkeria salatu duten emakumeen kopurua ere handitu da (975 izan dira), baita bikotekide edo bikotekide ohiek egindakoa ere (3.554).

2024-12-27 | Euskal Irratiak

Benito Lertxundi

“Zuzeneko emanaldietan beharrezko den xarma galtzen ari nintzela sentitzen nuen”

Benito Lertxundi 60 urte iraun duen kantugintza uzten zuela jakinarazi du Durangoko azoka aitzin. 2023an Gernikan grabatu zuen kontzertu baten diskoarekin bururatuko du bere ibilbide handia bezain aberatsa. Bazuen urtea hartua zuela erabakia, ez da erraza izan horren berri... [+]

2024-12-27 | Gedar

Eguberrietan 110 osasun-zentrotan ezarri ditu murrizketak Osakidetzak

Iazko Gabonetan, hamabi ordurainoko itxaronaldiak izan ziren. Urtean 180 egunetan ezartzen ditu nolabaiteko murrizketak Osakidetzak.

2024-12-27 | Euskalerria irratia | Unai Lako Goñi

Ibai Ripodas: “Balorazio oso positiboa egiten dugu, orain gazteek sortu beharko dituzte presoei elkartasuna helarazteko bide berriak”

Hatortxu Rock jaialdiko 29. edizioa egingo da larunbatean Atarrabian. Sarrerak jada agortuta daude, baina txandak osatzeko laguntza behar da oraindik.

2024-12-27 | ARGIA

“Euskaraz ez dakien pertsona bat” izendatu dute Eitb.eus-eko zuzendari, LABek salatu duenez

"Euskalduna ez den pertsona bat –Nagore de los Rios– hautatu du EITBko zuzendaritza nagusiak Eitb.eus eta Social Media atalerako zuzendari posturako, eta, ondorioz, euskaraz ez dakien pertsona bat izendatu dute helburuen artean euskararen... [+]

2024-12-27 | ELA sindikatua

Marinel bat hil da Bilboko portuan, bihotzekoak jota

2024-12-27 | Gasteizko Udala

Eskuin muturraren aurkako babes hesiaren amaiera?

MULTIMEDIA - solasaldia

2024-12-27

Komunitate energetikoak eta administrazio publikoa, kooperatibismoaren eta praktikaren ikuspuntutik

MULTIMEDIA - solasaldia

Eguneraketa berriak daude