"Lotura egin beharko litzateke Euskara eta hemengo sustraiekin".
Tutera hiriko Erdi Aroan girotutako ipuin sorta dugu Xabier Urzanteren liburu hau. Luis Martorel eta Alberto Solaren irudiez hornituta, arabiar, judu eta kristauak elkarrekin bizi zireneko garaiak. Ereinek Argia Ikastolaren laguntzaz karrikaratu du «Adar bakoitzaren oinatza» liburua. Aurten Tuteran egingo den Nafarroa Oinez kultur aberastasun horren isla izanen delakoan.
Tuteran beti esan izan da garai hori urrezkoa zela; hain zuzen ere tolerantzia eta aniztasunaren garai bezala deskribatu izan da. Beraz, betidanik uste izan dut interesgarria izan daitekeela garai hori besteei ezagutaraztea, batez ere Nafarroan eta Euskal Herrian Tuterako berri ez dakitenei.
Ipuinekin giro bat sortu nahi izan dut. Seguraski historia ez da gertatu ipuinetan agertzen den bezala, ez da nire asmoa izan, baina egia da hemengo kultur erreferentziak, historikoak, beste muga batzuetara daramatzatela, beste garai batera. Juduak, musulmanak eta kristauak bizi izan dira hemen, elkarrekin, borrokan batzuetan, besteetan ez.
Beste ipuin batean alfonbra hegalariak agertzen dira, Aladino moduko jin miresgarriak, mila eta bat gauen giroan kokatutako zerbait. Beste ipuin batean zainzuriak nola aurkitu ziren azaltzen da, oso istorio interesgarria. Gaiak oso desberdinak izan arren, nolabaiteko haria segitzen da hasieratik bukaera arte.
Liburuak badarama eraskin bat eta hor hemengo gauza batzuk aipatzen dira. Jendeak oraindik aipatzen du Tuterako manta, eta hori ez da Tuterako istorioa bakarrik, Espainiako hiri askotan katedralean eta eliz nagusietan, zapi bat egoten zen, eta ustez juduak ziren abizenak azaltzen ziren. Errealitatean zertan mamitzen den hori, beharbada berezitasun sentimendu batean: hemen Erriberan bada Nafarroarekiko eta zer esanik ez Euskal Herriarekiko sentimendu berezia.
Erriberan Iruñean edota Donostian baino euskaltzaleagoak gara: Tuteran benetan ospatzen da Olentzero, eta norbaiti bururatu izan balitzaio behin hemen, Errege egunean, kabalkadan, Ikastolak gurdiren bat ateratzea, sekulako vade retro-a eragingo zukeen, ziur.
Ortodoxia da nagusi, eta alde batetik hori euskaldungoaren indarra da, horregatik izango ez balitz seguraski hainbat gauza ez lirateke egingo; baina, bestetik, jende arruntaren artean kontraerantzuna sortzen da: hori ez dela hemengoa. Nolabaiteko lotura egin beharko litzateke euskaltzaletasuna eta hemengo sustraiekin.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Ztandap
Nork: Mirari Martiarenak eta Idoia Torrealdaik.
Noiz: abenduaren 6an.
Non: Durangoko San Agustin kultur gunean.
------------------------------------------------------
Laugarren pareta hautsi eta zuzenean, zutik eta beldurrik gabe interpelatzen du publikoa stand... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Xabier Badiola
Xabier Badiola
Gaztelupeko Hotsak, 2023
-------------------------------------------------
Ea, ba. “Gaur egungo musika” musika deitzen zaio erritmo kutxa elektroniko bat duen edozeri, eta, klaro, horrela ezin da. Lerro hauetan saiatu izan gara... [+]