"Bertso kotuetan agian arinegi joan eta gauzak gehiegi zehaztu ditugu"
Bertso doinutegia» plazaratu berria du Joanito Dorronsorok. Ia 2.200 doinu bildu ditu, aurretik bertsolaritzaren ale ederrenak bilduz argitaratu «Bertsotan»i jarraipena emanez. Bere bizitzako hemezortzi urteko lanaren emaitza da. Eta berriak biltzen jarraitzen du.
Horrela hasi nintzen fitxategia antolatzen, eskuz bi fitxa eginez: batean izenburua eta sailkapena _zortziko txikia, handia..._ eta bestean doinu horretaz neukan informazio guztia: non aurkitu nuen, zeinen antza hartzen nion, partitura... Geroztik, ordenadorean sartu ditut.
Erreflexioa da aro honen ezaugarri bat. Lehen, bertsolari izatea gauza misteriotsua zen, dohaina, berezkotasuna. Ikasi ezin zena. 80tik aurrera ikasi eta irakatsi daiteke, sistema bat du, azter daiteke, eta irakaskuntzan sartu da. Bertsolari eskolak sortu dira, eskoletarako materialak ere bai, eskolarteko txapelketak antolatu... Teorizazio handia egin da, arte lan bat azter daitekeen moduan. Txapelketen eragina gero eta nabarmenagoa da eta _Basarriren garaietatik bazetorren_ idatziaren eragina handia.
Doinuaren zehaztasunak ere badu zerikusia, txapelketan batez ere: doinua justu-justu hainbeste silabakoa izatea nahi da. Zuk aipatzen duzun doinuan, adibidez, oso erraz egin daiteke zazpikoa bezala zortzikoa, eta epaimahaiak zigortu dezake. Arriskurik gabeko doinua erabili nahi dute.
Azkar egitearen grazia estimatzen zen lehen, eta orain ere badago halako erreakziotxo bat mantso kantatzea dela eta. Eskertzen da Lizasoren azkartasuna. Orain, zailagoa da hori txapelketan neurtzea. Eta jendea txapelketarako prestatzen da, txapelketak asko markatzen du. 1936a da horretan mugarria: hor hartu zen txapelketen bidea, Basarrik irabazi zituen hura eta ondorengoak... Zepai eta Txirritak ez zuten luzitzen.
Maior eta minorrean ere askotan gertatuko zaizu berdin. Erritmoari dagokionez gauza bera, Aita Donostiaren pentagrametan ohartzen zara askotan zailtasunak izan dituela.
Erritmo arlote samarrak erraz sartzen dira, baina pittin bat zailxeagoak, 5/8 eta beste, euskal doinuei berezitasuna ematen zienak, bazterrera gelditzen dira. Erritmo aldetik asko ari gara pobretzen. Oraintxe datorkit burura Peñagarikano eta Egañak amona-ilobak zirela eta erabilitako doinua, gero Negu Gorriak-ek ere erabilia: «Bertsotan» liburuan azaldu nuen, baina baita Nafarroako bigarren beste bertsioa ere, doinu bera erritmo diferentean, eta zaharragoa. Inork ez du inoiz erabili, konplikatuxeagoa delako.
Bertso eskoletan-eta urrats asko eman ditugu, nomenklatura bera geuk egin dugu, Xabier Amurizak, Joan Mari Lekuonak, neuk... Eta horrelako bidea hastea zaila izango da. Baina merezi luke Manuel Lekuonak proposatzen duena norbaitek serio aztertzea. Bertso eskoletan irakasten duguna errotik aldatuko luke.
Manuel Lekuonaren bidea aztertuz gero, iraultza gerta liteke. Erritmoa, doinuaren azentu haiek, doinua esaldiari ongi egokitzea... horiek baloratu beharko lirateke. Zer aztertu asko dago hor.
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
_2.jpg)
EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".
Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]
EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.
----------------------------------------------------
Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]
Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]
Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]
Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]
Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]
Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.
"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.
.jpg)
Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]