"Bide baketsua emankorra izan da eta horrela jarraituko dugu".


2021eko uztailaren 19an
Dawa Thondup, Dalai Lamaren ordezkaria-ri elkarrizketa
"Bide baketsua emankorra izan da eta horrela jarraituko dugu".
Dawa Thondup, Tibeteko Dalai Lamaren ordezkaria Europan
Tibetarrek Txinaren errepresio bortitza jasaten dute. Iraultza sozialistaren ondoren behin-betiko Txinarekin harremana finkatzea baino Txinaren okupazio basatia ezagutu zuen Tibetek. Harrezkero, Thondupek dioskun legez, «errepresioa, kolonizazioa eta kultur galera» egunerokotasun bihurtu dira.
Koka iezaguzu, historia garaikidean, Tibetek gaur egun jasaten duen egoera.
1949an estatu independentea zen, baina Txinak Tibet bere lurralde gisa hartzen zuen. 1951n, Txina eta Tibeten arteko harremanak finkatzeko Beijingera bidalitako ordezkaritzari egindako presioa medio, «Tibeten askapen baketsua bideratzeko 17 puntuen akordioa» sinatu zen. Baina Tibeteko Gobernuaren onespena barik. Harrezkero, errepresio bortitza, gure kulturaren galera etengabea eta ekonomi kolo nizazioa jasan dugu. Behin eta berriro egin ditugu ahaleginak Txinako Gobernuarekin Tibeteko egoera konpondu guran baina alperrik.
Errepresioak milaka heriotza ekarri dizkizue, hala ere erresistentzia baketsuaren alde egin duzue.
1951tik gaurdaino batez ere modu baketsuan erresistitu izan dugu. Nik ezin dezaket esan tibetar guztiak biolentziaren aurka daudenik, Tibeten samin eta amorru izugarria baitago. Baina Dalai Lama da Tibeteko buruzagi nagusia eta bere pertsona oso sustraitua dago herritarrengan, biolentzia ezari buruzko bere iritzia oso indartsua da eta honek eragin handia du herritarrengan.
Baina samin horrek guztiak eztanda egin dezake noizbait.
Ezin da horrelakorik baztertu baina azken 36 urteotan bide baketsua jarraitu dugu, orain arte emankorra izan da eta modu horretan jarraitzeko arrazoi onak dauzkagu. Biolentzia defenditzen den mugimenduetan adimen oreka galtzen da eta honek ezegonkortasuna eta gustura ez egotea dakar. Horrez gain, biolentziak enfrentamendua dakar eta honek esentzia galtzea. Enfrentamendu barik, komunikazioa, elkarrizketa eta harreman onera iritsi daiteke.
Erabili behar du herri batek noizbait biolentzia?
Normalean ez. Indarkeriaren ordaina oso handia da. Oso logikoa eta emozionala da baina hori ez da arrazoi nahikoa, eta gainera gizateriaren aurkakoa da. Hobe da atsegina eta lasaia izatea. Horrez gain, emaitza ez da oso argia, biolentziak biolentzia gehiago dakar eta azkenean arazoaren ikuspegia galtzen da. Aurrera egiteko eta ikuspegi zehatz bat edukitzeko bihotza gorde beharra daukagu.
1992an Dalai Lamak bost puntuko erdibidea proposatu zion Txinari. Txinaren erantzunik ez baina tibetarren artean ikuspuntu desberdinak eragin ditu.
Dalai Lamak dagoeneko esan du puntu hauen ekimenak porrot egin duela eta, akaso, beste zerbait pentsatu beharko dela. Txinak lehengoari eusten dio, hots, Tibet Txina dela eta kitto. Beste jarrerak Tibeten independentzia defenditzen du. Dalai Lamak konponbidea negoziazio batetik etorri behar duela proposatzen du, alegia, ez dela independentzia izan behar baina bai autonomia, horrela Tibetek bere autogobernua izango luke.
Dalai Lamak, erlijio boterea eta botere politikoa biltzen ditu, ez dirudi hori oso demokratikoa denik.
1969ko martxoaren 10ean Dalai Lamak esan zuenez, independentzia eskuratzean herri tibetarrak nahi duengobernu mota aukeratu beharko du. 1992ko urtarrilean Dalai Lamak berretsi egin zuen etorkizuneko gobernuan berak ez zuela zereginik izango eta ez diela Dalai Lamaren ohizko zeregin politikoei helduko. Halaber, txinatarrak erretiratzean, eta konstituzioa egin bitartean, herriak aukeratutako behin-behineko gobernua eta lehendakaria izango direla jakinarazi zuen.
Txinak eraldakuntza handia ezagutu du, nabaritzen al dira aldaketak Tibeten?
Txinan ez dago kanpoan pentsatzen den besteko aldaketarik. Dena den, indar asko oraindik aldatzen ari dira. Tibeti dagokionez, guk kolonizazioa besterik ez dugu ezagutzen, ez dugu aldaketarik ikusten.
LETONA, Xabier
14-15

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaTIBET
PertsonaiazTHONDUP1
EgileezLETONA1Politika

Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude