"Falta ditugu gauzak, baina preziatuena askatasuna da".


2021eko uztailaren 19an
Dario Machado Kubako alderdi komunistaren kideari elkarrizketa
"Falta ditugu gauzak, baina preziatuena askatasuna da".
Dario Machado, Kubako Alderdi Komunistaren batzorde zentraleko kidea
Duela 48 urte Sagua La Granden (Villa Claran) jaiotako kubatarra dugu Machado, eta Alderdi Komunistaren zuzendaritzan egoteaz gain, Iritzi eta Ikerketa Soziopolitikoen Zentroko zuzendaria dugu. Euskal Herrian bisitari, bere herriaren egoeraren berri eskaini du.
Norantz doa Kuba?
Kubako iraultzaren proiektu sozialaren adierazleak sozialismorantz mantentzen dira. Kuba sozialismorantz doa, eta joango da, kubatar herriaren gehiengoak bide honetatik jarraitzeko borondatea baitu. Kubatar gizartea sozialismotik kapitalismotik baino hurbilago dago, eta ene ustetan, orain, duela zenbait urte baino esperientzia eta une bakoitzean behar duguna jakiteko gaitasun handiagoarekin jokatzen ari gara.
Ez al dago kontrajarria «sozialismoa edo heriotza» aldarrikatzea eta ekonomia mistorantz abiatzea?
Badakit Kubatik kanpo zaila dela «sozialismoa edo heriotza» esaera hori ulertzea, baina sozialismoa erabat baikorra izan da Kubako herriarentzat. Sozialismoa, kontzeptu sozialistak eta honen guztiaren atzetik dagoena, demokrazia partehartzailea bideratzeko oso tresna baliogarria izan da, eta beraz, Kuban «sozialismoa edo heriotza» esaten denean giza praktika batez ari gara, eta honi ez diogu uko egin nahi. Guretzat «sozialismoa edo heriotza» edota «aberria ala heriotza» edota «askatasuna edo heriotza» berdinak dira, zeren eta azken batean gure izaera, gure kultura eta gure herriarekin zerikusirik ez duen antolaketa eredua hartu edo inperialismoaren aurrean belaunikatzeko ez gaudela prest esaten ari baikara.
Gure herriak sozialismoarekin lortu zuen askatasuna, eta ondo daki kapitalismorantz abiatuz gero berriro ere zatituko ginatekeela, lehenago egon ginen bezala, eta gure interesei baino kanpokoei edota Estatu Batuetakoei erantzun beharko geniekeela.
Baina orduan, nola definituko zenuke ekonomia mistoaren eredu hori?
Nik jabego ereduen aniztasunaz eta jabegoa kudeatzeko eredu anitzekin dakusat. Hau da, beti egon behar du oinarrizko produkzio bitartekoen gaineko giza jabegoak, lurra, zerbitzu eta produkzio enpresak edo azukre lantegien gainekoak, herriaren iraupena bermatzeko; baina hortik aurrera eredu berriak har daitezke.
Ene iritziz hezkuntza, osasungintza eta giza babesak dohain jarraitu behar dute, paternalismorik gabe, eta eraginkortasuna bultzatuz, eraginkortasuna lortzea baita iraultzaren lanik garrantzitsuenetarikoa. Ekimena ere bultzatu behar da, herri honek sortzeko duen potentzialtasuna ahalik eta gehien erabili, ekoizpena eta merkatu arloko mekanismo malguak jarriz, eraginkortasunez lotzeko gaur egun zoritxarrez dagoen merkatu bakarrari, merkatu kapitalistari alegia.
Batasun politikoa mantenduko duen gizartea dakusat, eta era berean Kubako iraultzaren oinarrizko printzipioak mantenduko dituena, independentzia, anti-inperialismoa, burujabetza eta duintasuna.
Baina nola uler dezake hau guztia oinarrizko gauzak faltan dituenak?
Neuk ere faltan ditut beharrezkoak diren zenbait gauza, baina argi daukat gauzarik preziatuena askatasuna dela. Fidelek dio askatasunak ez duela zentzurik ogirik gabe, baina ogiak askatasunik gabe ere ez; beraz, gauza bien alde borrokatu behar da era berean. Gaur egun edozein kubatarrek du gabeziarik, baina gehienak duintasunaren alde daude, eta duintasuna eta borondatearekin sortuko dugu aberastasuna.
Dena den, kubatarren arteko ezberdintasunak nabariak dira: ez da berdina Centro Habanan edo Miramarren bizitzea.
Inolaz ere ez, argi dago. Iraultzak ez ditu arazo guztiak konpondu, eta ene ustetan ezin zaio horrelakorik eskatu ere. Kuban berdintasunerako urrats ikaragarriak eman dira, hezkuntzan, osasungintzan, giza babesean, baina hala ere ezberdintasunak daude, eta are gehiago, bazterkeria dago. Nik kubatar bazterkeria sozialista deitzen diot, zeren eta berezia baita.
Hau da, jendeak ez du gosez edota senda daitekeen gaixotasun batek jota hiltzeko beldurrik, baina Kubaren egoera ekonomikoa oso zaila da, eta 1994ra arte, ekonomiak beheranzko joera izan du, baina dagoeneko joera hori gelditzea lortu dugu, eta 1994an % 0,7ko igoera izan dugu Barne Produktu Gordinean. Eta era berean argi utzi nahi dut bost urte daramatzagula «garai berezia»n, blokeoak eragindakoa, eta inoiz ez dugu gure proiektua bere zabaltasun osoan garatzeko aukera izan, ezta ekialdeko herriekin harremana geneukanean ere.
Dena den, ez gara leku guztietara berdin heldu, baina 1993ko abenduan inkesta egin genuen Kuba osoan zera galdetzen: nola ikusten duzu zure bizi-maila, besteenarekin alderatuta? Herritarren % 67k parera ikusten zuen, % 23k besteena baino eskasagoa eta % 6k besteena baino hobea. Beste edonon egin eta ea non ateratzen diren datu hoiek!.
TELLLERIA, Josu
14-15

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaKUBA
PertsonaiazMACHADO1
EgileezTELLERIA3Politika

Azkenak
Euskarazko hezkuntzaren alde, ingeleseko saio gehiagorik ez

Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]


2025-04-15 | Irutxuloko Hitza
Urrian zabalduko dute Basque Culinary Centerren Donostiako GOe egoitza berria

Gastronomy Open Ecosystem (GOe) eraikinaren lanak azken etapan sartu dira dagoeneko, Joxe Mari Aizega Basque Culinary Centerreko (BCC) zuzendariak azaldu duenez, astelehenean Donostian egin duten bisita instituzionalean.


2025-04-15 | Bertsozale.eus
Kattin Madariaga Apaolazak irabazi du 2025eko Nafarroako Eskolarteko Txapelketa

Irurtzunen jokatu da Nafarroako Eskolarteko Txapelketaren 39. edizioa. Sei bertsolari gaztek hartu dute parte txapelketan, eta horietatik, Arantzako Kattin Madariagak jantzi du txapela. Txapeldunorde, berriz, Kattalin Lizarraga izan da. Biak izanen dira Nafarroako ordezkari... [+]


Sudango gerra piztu zenetik bi urte bete dira: paramilitarrek 350 pertsona hil dituzte asteburuan errefuxiatuen kanpalekuetan

NBEren esanetan, gatazka hasi zenetik gutxienez 13 milioi sudandarrek euren bizilekuetatik alde egin behar izan dute, eta biztanleriaren erdiak elikagai eskasia du. RSF Laguntza Azkarrerako Indarrak talde paramilitarrak asteburuan egin dio eraso Darfur eskualdeari, eta... [+]


Zentsura mozioa onartuta, UPNk Noain-Elortzibarreko alkatetza galdu du

AINE Noain-Elortzibarreko talde independentea, Harana Gara eta Aldatu Elortzibar egongo dira udalaren agintean, eta azken horretako Luis Mayak hartuko du aginte makila. Martxoaren 31n iragarri zuten mozioa aurkeztuko zutela, UPNren kudeaketaren "noraeza" eta... [+]


2025-04-15 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Milioika abokaturekin edo igerilarirekin, AEBak berrindustrializatu?

Iradokitzailea delakoan edo, muga-zergen gatazkaren harira norbaitek berriro zirkulazioan jarri duen Maoren 1953ko bideoaren garai hartakoa da milioi bat igerilariren txantxa. Alegia, orain harekin bat egiten omen duen Xi Jinping jaio zen urtekoa.


Baionako Xingar Ferian salatutako bortxaketa gaitzesteko elkarretaratzea egin dute

Ostegun gauean emakume bat bortxatzea egotzita atxilotu zuten gizon bat larunbatean. Gizona kasua argitu arte zaintzapean dago. Mobilizazioa egin du Itaiak astelehenean 18:30ean, Baionako Herriko Etxean, eta horren erantzukizuna azpimarratu du.


Naziek deportaturikoen oroimena, diru-zorro batean

1945ean Neuengammeko nazien kontzentrazio esparruan hil zen Jean Iribarne gamerearraren diru-zorroa berreskuratu eta bere senideei eman diete. Ipar Euskal Herrian gutxienez 350 herritar deportatu zituzten erresistentzian parte hartzeagatik, eta ia erdia ez ziren bizirik atera.


Elena Barrena, irakasle eta historialarien erreferentea

Gipuzkoako sorrera prozesuari buruzko bere doktore tesia aitzindaria izan zen, lurralde historikoen bilakaera ulertzeko. Deustuko Unibertsitateko irakaslea, historialari askorentzat eredu izan da bere lan egiteko eta irakasteko modua. Igande honetan hil da Elena Barrena Osoro... [+]


Gernikako gaztetxe zaharra hartu dute berriro, itxi eta hamar urtera

Gernikako "gazte langileen interes eta beharrei" erantzungo dien proiektu bat martxan jarriko duela adierazi du Egurre Gazte Asanbladak. Eraikina duela hamar urte itxi zuten, eta salatu dute Gernikako Udalak hiru legegintzaldi daramatzala esanez liburutegi bat jarriko... [+]


Mario Vargas Llosa idazlea eta Literaturaren Nobel sariduna zendu da

89 urterekin hil da, Liman, eta idazle perutarraren seme-alabek eman dute haren heriotzaren berri. Gaztelaniazko literaturaren egilerik ospetsuenetakoa izan zen, eta 1960ko eta 1970eko hamarkadetan Latinoamerikan literaturak izan zuen loraldian paper garrantzitsua jokatu zuen... [+]


2025-04-14 | ARGIA
Gabriel Arestiren “izaera komunista” azpimarratu dute, bere heriotzaren 50. urteurrena kari

Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak (EHKS) antolatuta, egun osoko jardunaldia egin dute igandean, Bilboko Campos Eliseos antzokian. Hainbat hitzaldik osatu dute egitaraua, eta jardnualdia amaitzeko Bigarrenez Aresti etorkizunaren aurrean antzezlana estreinatu dute.


Eguneraketa berriak daude