Xabier Kintana, euskaltzain eta hiztegigilea: "Izugarrizko txapuza egin dute"


2021eko uztailaren 19an
Xabier Kintanaren iritzia El Mundoko hiztegiari buruz
Xabier Kintana, euskaltzain eta hiztegigilea: "Izugarrizko txapuza egin dute"
Gure iturriek adierazi digutenez, hiztegi hau egin aurretik eskaintza egin zizuten «Hiztegia 2.000» berrargitaratzeko. Hala al da?
Iazko uda hasieran hiztegia publika zitekeen esan zidaten, eta erantzun nien «Hiztegia 2.000» honezkero ez dela nirea, Zabaltzenek erosi zuela eta egile eskubideak horra salduak nituenez gero, ez nintzela nor hori negoziatzeko. Baina, Zabaltzenekoekin akordioa eginez gero, prest egon nintekeela berrargitaratzeko; hori bai, gauza asko aldatuta, urte asko pasatu baitira burutu nuenetik, eta batez ere Euskaltzaindiak emandako arauekin bat etortzeko. Gerora ez dut ezer jakin.
Zer ekarpen azpimarratuko zenioke?
Oso iritzi negatiboa dut. Alde batetik ideia oso ona iruditzen zait, egunkari batek bere tirada gehitzeko halako kultur ekintza printzipioz serioa bultzatu nahi izatea. Beste batzuek ibilaldi ekologiko eta mikologiari buruzko gauzak ateratzen dituzten bitartean, «El Mundo»k gutxienez euskararekin erabat loturik dagoen gauza bat publikatu du.
Nahiko tristea iruditzen zait, ordea, «El Mundo»ko arduradunek euskaraz ez dakitelako, hiztegi baten eginbeharra hiztegigintzan eta kulturaren munduan ezezagunak diren pertsona arrotz batzuen eskuetan uztea. Hiztegigileak baditugu, esperientzia dutenak, eta ez dira kontuan hartu. Hori arduragabekeria larria iruditzen zait.
Lanaren mamiari buruz zer iritzi duzu?
Izugarrizko txapuza dela. Pertsona horiek ez dute esperientziarik eta nabaritzen zaie. Tristea da hain presentazio txukun eta atsegina izanik, definizioetan egundoko hankasartzeak topatzea. Gero, deskoordinazio handia azaltzen da, inoiz agertzen diren irudiek eta horien azpiko hainbat definizioek ez daukate zer ikusirik. Ortografia okerrak ugari dira ilustrazioetan, badirudi inork ez dituela zuzentzen.
Hiztegigileek gauza gehienak kopiatu egiten dituzte, baina hauek kopiatzen ere ez dakite eta hori tristea da. Azken batean «El Mundo»ko arduradunen kontrol ezak erabat babesik gabe utzi du irakurle arrunta, hau da, hiztegia hain polita ikusirik sinetsi egiten dituzte bertan ageri direnak. Erantzukizun negargarria hartu dute beraz, lana pertsona ezgaien eskuetan uztean.
Tirada handitu du hiztegiarekin, jendeak ondo erantzun dio --hor ikusten da jendearen euskaltzaletasuna--, baina atera duena baino etekin handiagoa atera zezakeen, arduragabekeriaz jokatzeagatik.
Promoziorako baliatu den publizitateak ere zer esanik eman du.
Aurreko hiztegi guztiak aspergarriak direla eta antzekoak esan dituzte, baina pertsona hauek nor dira hori esateko? Bat, jakin dudanez, orain Euskal Filologia amaitu berria duena, eta bestea, zuzendaria, fraile izandakoa, baina sekula santan, inongo euskal aldizkaritan artikulurik idatzi gabea. Inolako kurrikulum eta ibilbide kulturalik ez duten pertsonek bat-batean horrelako hiztegia egiteak erabat kezkatzen nau.
Gauzak honela badira, zer dela eta erakutsi dio Jean Haritxelharrek bere babesa?
Haritxelharrek, ekintza hori berez euskararen aldekoa denez gero, bere ongi-ikusia eman eta txalotu du. Baina aurkezpena egiteak ez du esan nahi hiztegia ikusi duenik, ezta bere mamiarekin bat datorrenik ere, nahiz eta hori «El Mundo»k publizitaterako baliatu duen, eta ez da zuzena.
PETRIKORENA, J.J.
52,53

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakHiztegiak
PertsonaiazKINTANA1

Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Eguneraketa berriak daude