"Legebiltzarreko batzordeak ez luke funtzionalitaterik GALen aferan"


2021eko uztailaren 19an
ETA, GAL, Gobernua, autodeterminazioa Joseba Arregiren hitzetan
"Legebiltzarreko batzordeak ez luke funtzionalitaterik GALen aferan"
Joseba Arregi, Eusko Alderdi Jeltzaleko parlamentaria
Hamar urte Kultura sailburu izan ostean, Joseba Arregi politikagintzatik apur bat urrundu da. EAJko parlamentaria, politikariek «gizarteari askozaz gehiago begiratu» behar diotela esan digu elkarrizketan.
Gregorio Ordoñezen hilketa urrats koalitatiboa izan al da ETAren estrategian?
Urrats koalitatiborik badagoen ala ez ETAren barruan jakingo dute. Hala ere, hilketen aurrean kualitateez hitz egitea arriskutsua izan daiteke: kualitate politikoen gainetik, Morcillo eta Ordoñez pertsonak ziren. Parlamentari bat hiltzeak badu bere esanahia. ETArentzat esanahi hori zein den, ETAk berak jakingo du.
Duela 11 urte Komando Autonomoek Enrique Casas hil zuten eta HBk gaitzetsi. Norena da gauzak okerrera joan izanaren erantzukizuna?
Gregorio Ordoñez hiltzeak egoerak itxura txarra duela azaltzen du. Horrelako ekintzak aurrera eramateko zenbait prest daude eta horrelako ekintzak politikoki justifikatzeko prest dagoenik ere badago. Horrek Euskal Herriaren etorkizuna laino beltzez estaltzen du.
ETArekin konponbide batera iristeko egin zitekeen guztia egin al da?
ETAren arazoaren konponbidea, ETAk armak uztea da. Gero hitz egingo dugu hitz egin behar denaz, hitzegitekorik baldin badago. Baina horrelako ekintzak egiten jarraitzen duten artean, ez dirudi posible denik armak uztea. Maiz entzuten da HBren mundutik, «beno, hori gertatu da baina, orain aztertu behar da hurrengoa ez gertatzeko zer egin behar den». Planteamendu hori ez da zilegi. ETAk zein eskubide eta arrazoi dauka jendea hiltzeko?
ETA eta bere ingurua bakartzeko politikak ez al du urteotako gogortzearekin zerikusirik?
Gogortzea nondik norakoa izan den aztertu egin beharko litzateke. Baina ETA bakartzeko politikarik ez da egon, gizartea indartzeko politika baizik. Ajuria Eneko Itunaren bitartez, alderdi demokrata guztiek politika bateratua eramateko ahalegina egon da. Ondorioz, baliteke gizarteak berak nolabaiteko bazterketa eragin izana. Aipatutako gogortzea, ez du inolako zerikusirik horrekin, ETA berarekin baizik.
Zer egin behar du orain arte egin ez duenik Ajuria Eneko Mahaiak?
Gizartearen nahiak eta gizartearen gehiengoak erabakitako bideak eta bere barruan dituen balore eta sinesmenak sendotzen jarraitu. Gizarteari askozaz gehiago begiratu behar zaio.
Gizartea sendotzearekin zer esan nahi duzu?
Borrokarekin zerikusirik izan nahi ez duenari, demokraziaren eta Estatutuaren bidea hartu duenari, Euskal Herriari etorkizuna aurkitu nahi dionari, hori guztia nahi duen gizartearen gehiengoari bere indarrak sendotzen eta bere buruaren jabeago eta bere buruarengan konfiantza gehiago edukitzen lagundu behar zaio.
Elkarri-k martxorako bakearen aldeko nazioarteko jardunaldiak antolatuko ditu.
Horrelakoak egitea ona da. Elkarrizketaren bitartez konpontzen den oro izan daiteke ona. Hala ere, ez dut uste errezeta mirakulosorik dagoenik. Jardunaldi horiek beharbada argi izpiren bat ekarriko dute, baina arazoak ez dira egunetik egunera konponduko.
Ikusten al diozu Jaurlaritza berriari aurreko hiruko hura bezala amaitzeko arriskurik?
Ez dut uste. Eskarmentuak zerbaiterako balio izaten du, aurrekoan egindako akatsak ez errepikatzeko batipat. Gainera, aurrekoak ordezko gobernua izan zezakeen, izan zuen bezala. Oraingoan ez dut horrelako aukerarik ikusten.
Senadorearen aukeraketaren arazoa hor dago.
Hori hasieratik zegoen arantza da. EAJk bere biei eusten die, eta sozialistak eta EA ez dira ados jartzen geratzen den senadorea beren artean partitzeko.
Atera den bigarren arantza Arabako hauteskunde legea da. Hauteskundeak baino lehen alda al daiteke?
Ikusi egin behar nork proposatzen duen, zer tramite behar duen, gehiengoa nola osatzen den eta zenbat denborako prozedura eskatzen duen. Hauteskundeak maiatzaren 28an dira, eta lege baten arabera deitu behar dira. Eta lege horrek zenbait egun lehenago onartua egon behar du.
EAJ ikusten al duzu Araban UArekin agintzen?
Ez dut uste hori gertatuko denik. EAJk, zenbakiek ematen badute, gobernu berriko hiruko formula bera Arabarako mantentzearen aldeko apustua egingo du.
GALen aferako batzorde ikertzailearena da hirugarren arantza.
EAk batzorde ikertzailearen aldeko botoa ematen badu, ez du erraztuko hiruko gobernuaren funtzionamendua. Ez da akordioko beste biekiko leialtasun osoz jokatzen ari, eta horren ondorioak zeintzuk izango diren ikusteko dago.
Zergatik ez da interesgarria Legebiltzarrean GAL ikertzeko batzordea osatzea?
Baliabide guztien jabe den eta auzia bere esku duen epaile batek, afera argitu ahal izateko Legebiltzarrean ikerketa batzordea behar al du? Gainera, alderdi bakoitza begiratuz, GALi buruzko balorazio politikoa zein den ez dago dudarik. EAJk zer pentsatzen duen ere argi dago. Legebiltzarreko batzorde horrek ez luke funtzionalitaterik izango.
Inoiz jakingo al dugu GAL zer izan zen?
Demokraziarentzako eta zuzenbidezko estatuarentzat ona izango litzateke argitzea. Espero dut Garzon epailearen bitartez, ahalik eta argitasun gehiena ekartzea kasu honetara.
CiU eta EAJ ari dira sostengatzen Gonzalezen Gobernua...
Ofizialki CiU. EAJk batzuetan laguntzen eta sostengatzen du. Gure botoak beharrezkoak ez direnez, beste askatasun bat daukagu. CiUren botoak Parlamentuan gehiengoa osatzeko ezinbestekoak dira.
Kalean galdetuz gero Gonzalezek jelkideak ere lagun dituela esango lukete.
Gonzalezek, arazoak eta zalantzak daudenean, CiUri galdetzen dio ea beren laguntza duen ala ez. Pujol lagun duen bitartean jarraitzeko aukerak badituela pentsatzen du. Argi dagoena da EAJk ez duela desestabilizazioaren alde jokatuko.
Gonzalezen aroa amaitu dela esan eta idatzi da.
Hori ikusi egiten da. Ez dago proiektu eta ideia berririk. Ez dago orain 10-12 urte zegoen aldaketarako gogoa; orain badirudi egoera honi eusteko gogoa baino ez dagoela. Dauden proiektuak ere hainbeste istiluren artean itzalpean geratu direla egia da.
Autodeterminazio eskubidea eta Espainiarentzako eredu konfederala aipatu ditu Sanz zuen senadoreak.
Hitz bakoitzak bere garai eta lekuak izaten ditu. Legebiltzarrean autodeterminazio eskubidearen inguruan onartu zen akordioak ezin hobe adierazten du nire borondate eta pentsamendua. Akordio hark euskal gizartearen bilakaeraren une konkretu batean gauzaturik ikusten zuen autodeterminazioaren kontzeptua. Autodeterminazioa gisako kontzeptuak oso arriskutsuak bilaka daitezke abstrakzio eta hitz formal huts bihurtzen direnean.
Eredu konfederala?
Zertarako balio digu urrezko kaiola bat eraikitzeak, azkenean barruko txoria hil egiten bada? Azken batean, eredu politiko-juridiko horiek une batean beharrezko izaten dira, baina nire iritziz garrantzitsuagoa da Euskal Herriarekin eta euskal gizartearekin zer egiten dugun: euskal gizarteak bere nortasuna gorde eta garatzea eguneroko bizitzan. Gure barruko `indar izpiritualak' nola bermatzen diren da nire kezkarik nagusiena, gure buruaren nortasun minimoa izan dezagun.
JAUREGI, Mikel/ZUBIRIA, Pello
8-10,11

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
PertsonaiazARREGI5
EgileezUBIRIA2Politika
EgileezJAUREGI5Politika

Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Eguneraketa berriak daude