«Ezin zaio Baionako herriari bakarrik exigitu erakustokia berritzeko ardura»


2021eko uztailaren 19an
Manex Pagola, Baionako Euskal Erakustokiko arduradunari elkarrizketa
«Ezin zaio Baionako herriari bakarrik exigitu erakustokia berritzeko ardura»
Manex Pagola, Baionako Euskal Erakustokiko kontserbatzaile-laguna:
Bost urte dira jada Baionako erakustokiak ateak itxi zituela. Polemikarik izan da franko, arazoa politikoa izan dela esanez, itxialdi luze horren arrazoiak edo bilatu nahirik. Argi pixka bat izateko, bertako zuzendariorde den Manex Pagola izan dugu solaskide. Euskal historiaren lehen mailako lekuko honen egungo egoeraren berri eman eta era berean etorkizuneko ildoak argitu digu.
Zein da Euskal Erakustokiaren egungo egoera?
Orain bost urte ateak ixtea erabaki zen. Arrazoi nagusia segurtasun mailako bermerik ez izatea da, etxe zahar honetan zenbaitetan 500 bisitari izan baikenituen. Departamentuko buruak ixteko eskatua zuen hirutan, baina 1989 arte alkateak ardura beregain hartzen zuenez, zabalik jarraitzen zuen. Urte hartan Olivier Ribeton jauna izendatu zuten kontserbatzaile (Haritxelhar ordezkatzeko) eta ardura bere eskuetara iragan zenez, ixteko erabakia hartu zuen.
Zein asmo du zuen Baionako Herriko Etxeak?
Grammont gobernadorearen familiak donazio handia egin zion Baionako hiriari, eta alkateak fondo hau Euskal Erakustokian sartzerik ez zuenez, bi museo batera eraikitzeko asmoa izan zuen, Baionako gaztelu militarrean; baina azkenean unibertsitatearentzat izan zen eta atzerapen handia bildu da azkenean.
Proiektu ugari aurkeztu dira museoa berritzeko.
Proiektu ezberdinak ziren, Euskal Herritik eta atzerritik, eta lau onenen artean bat aukeratu zen. Bi polo egiteko asmoa zen, lehen aipaturiko museoekin, bakoitza kokapen ezberdin batekin. Gure ustez ez zen proiektu biribila, baina zenbait ados agertu ginen proiektua horren txartzat ez jotzeko. Arazoa, ordea, politikoa bihurtu zen, Parisen PSk agintzen zuelako eta hemen zentro-eskuinak. Hori dela eta, Parisen ez zuten onartu proiektua. Indar politiko ezberdinak izateak bi urteko atzerapena ekarri du.
Dirulaguntzak iristen hasi dira. Zer dela eta ez zaie berritze-lanei ekiten?
Proiektu osoko aurrekontua 65 milioi liberakoa da. Lortu dugu dagoeneko Parisek 23 milioi libera igortzea eta Akitaniako Erregio Kontseiluak bere lehen laguntza ere agindu berri du, 1,7 milioi liberakoa. Baina dirulaguntza guztiak -Udalarena falta da, 6,3 milioikoa- eskuan izan arte ezin da lanekin hasi. Bestalde, nik uste dut Grenetek gaizki hartu duela Parisek dirua jarrita -monumento historiko izendaturikbere baldintzak ezarri nahi izana Baionari. Baina Parisek bultzatu plangintza onartua izateko beste urtebete joan da.
Zein urrats eman behar dira hemendik aurrera?
Orain bi museoak hemen lehengo lekuan kokatu behar dira. Inguruan hainbat etxe erosi eta leku gehiago dago, baina ez da nahikoa. Lehenik osorik hustu eta erreserbak gaztelu militarrera eraman behar dira, katalogazio lan informatizatua egiteko. Liburuak eta eskuizkribuak -desinfektazio prozesua burutu eta geroudal liburutegira eramanen ditugu. Martxo alderako hasiko dira hustuketa-lanak. Eta dena ondo joanez gero, obrak larrazkenean hasiko direla uste dut.
Proiektua motel joatea egotzi izan da.
Ezin zaio Baionako herriari bakarrik erakustokia berritzeko ardura exigitu, kontuan harturik hiri txikia dela eta horrelako museo bereziaren -bakarra da euskal kulturari eskainia- berritzea oso lan astuna dela eta Baionak azken boladan inbertsio handiak egin dituela hiriaren modernizazioan.
Zein motako lanak burutzen dira egun museoan?
Hamar langile daude, erreserba-zaintzaileak, kontserbatzailea, kontserbatzaile-laguna... Erakusketak, katalogazio-lana, antolaketa, jasotzen diren eskaera ugariei informazioa emanez erantzun, trasladorako prestaketak ere egiten ditugu.
Noiz zabal liteke berriro?
Gutxienez hiru urte joanen dira; etxea ia osorik bota behar da, egitura zaharra eta etxaurrea gordez. Eta monumento izanik, zainketa-lan bereziak behar direnez, luzeago joko du oraindik.
RITXI LIZARTZA
42-43

GaiezKulturaArteaAretoakMuseoakBaionako Eu
PertsonaiazPAGOLA1
EgileezLIZARTZA2Kultura

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Osasunbideak erizain lanpostu bat kendu du Erronkariko bailaran

Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.


Eguneraketa berriak daude