«Diskriminazio positiboa behar du emakumeon literaturak»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Clara Sanchez idazle espainarrari egindako elkarrizketa
«Diskriminazio positiboa behar du emakumeon literaturak»
Clara Sanchez, idazle espainiarra
Bilboko Udalak gonbidatuta, Clara Sanchez Bilbon izan zen joan den astean, eta «El Palacio Dorado» bere azken lana aurkezteaz gain, «Emakumeak eta literatura» gaiaz aritu zitzaigun.
Emakumeek eta gizonezkoek berdin idazten ote dute?
Galdera konplexua da. Idazle gisa emakumeok gutxienak gara nahiz eta irakurle bezala gizonezkoak baino gehiago irakurtzen dugun, batez ere eleberriak. Emakumeoi eta literaturari buruz hitz egitean, egia da ate berria zabaldu dugula, hau da, emakumeok geure gauzez idazten dugu askotan. Hala ere, gero eta gehiago dira gizonezkoak emakumeon gauzez idazten dutenak. Eta historia aztertzen badugu, hainbat adibide aurki ditzakegu: Tolstoiren «Ana Karenina» edo Flauberten «Madame Bovary».
Ez dut uste, emakumeok idazten dugun literaturak eta gizonezkoek idazten dutenak diferentzia handirik dutenik, gizabanako bakoitza desberdina baita eta desberdintasun horren baitan jarrriko nuke gizon edo emakume izatea. Lana indibidualtasunean oinarritzen da, ez sexu banaketan.
Ez dago ezaugarri komunik idazten duzuen emakumeon artean?
Denetatik dago, eta ezaugarri komunik egon daiteke gizonezkoen artean edo gizonezko eta emakumezkoen artean dauden bezala. Badago banaketa bat, emakume talde bat, baina ez nuke esango mugimendu bateratu bat dagoenik, bakoitzak estilo eta teknika desberdinak lantzen baititu.
Ildo honetatik, idazten duzuen literaturak diskriminazio positiboa merezi du?
Zalantzarik gabe. Edozein motako jardunaldik zein topoketak antolatzeari ondo deritzot, emakumeok gutxienak izan arren, idazten gabiltzalako, eta hau sozialki nabarmendu beharreko kontua da. Gainera, jardunaldi hauek ahots literario berrien aurkikuntza ekar dezakete, emakumezkoak zein gizonezkoak izan. Eta egia da, bestetik, literarioki emakumeok gauza asko ditugula kontatzeko eta kontatu behar ditugula. Orain arte ez dugu aukerarik izan, baina gaur egun emakume idazleok korronte literarioen barruan kokatzen gara.
EEBBetan badira idazle feministak, gogor salatzen dutenak emakumeon zeregina egungo gizartean; zer deritzozu honi?
Ezagutzen dut mugimendu hau eta honen aitzindaria, Alice Sheldon. Literatura feminista bat badago mugimendu bezala, eta eleberriak eta zientzia fikzioa egiten dute. Helburu argia dute: emakumeon egoera salatzea. Baina ez dut mugimendu honetako ordezkaririk ezagutzen Espainian.
Zein da gizonezkoen jarrera emakumezkoek idazten duten literaturarekiko?
Publikoki esango nuke ona dela, behintzat idazle gizonezkoen artean. Idazleok beste idazle bat goraipatzeko ahalmena eta ulermena dugulako. Emakumezkook egun idazten dugun literatura kalitate handikoa da eta errealitate hau onartzen ez duena nahiko aldrebesa da. Hala ere, emakumeok beste hainbat arlotan bezala, gizonezkoek manejatzen duten munduetan sartzen ari gara eta hau, beti ere, gogorra da. Exigentzia maila handia dago eta emakume izateak ez du bidea errazten. Emakumeok egin behar dugun esfortzu hau neurri batean ona da, gerora emaitza literarioak oso onak direlako.
Bestetik, gizonezko irakurleei dagokienez, ez daude emakumeok idazten dugun literatura irkaurtzera ohituta. Emakumeok, aldiz, bai, orain arteko bazterketa dela medio. Azken finean, gizonezkoak konbentzitu behar ditugu emakumezkook idazten duguna irakurtzera.
Aipatu didazun honek zer eragin ekar dezake han eta hemengo sari literarioen banaketan, hau da, kontuan izanda epaimahaiko kide gehienak, orokorrean, gizonezkoak direla?
Baditu zenbait ondorio. Emakume idazleok gutxienak garenez, gizonezkoek baino esfortzu handiagoa egin behar izaten dugu sariak eskuratzeko, eta hori nabaritzen da.
MYRIAM GARTZIA
44-45

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakSANCHEZ7
PertsonaiazSANCHEZ7
EgileezGARTZIA3Kultura

Azkenak
2025-03-21 | Iñaki Lasa Nuin
Ezegonkortasuna eta desoreka

Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]


2025-03-21 | Axier Lopez
‘Pikoletoak’ ere Euskal Herrian euskaraz

Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.


Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakadak hil zuen

Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakada baten ondorioz hil zela da Eusko Jaurlaritzako Poliziaren Biktimen Balorazio Batzordeak atera duen ondorioa, Berria-k jakinarazi duenez. Orain arte, Ertzaintzak beti egin dio uko bertsio horri, eta Rosa Zarra berak zuen gaixotasunaren ondorioz... [+]


Oier Sanjurjo
“D eredua bultzatzen eta ikastolen nortasuna zabaltzen ahaleginduko naiz”

Nafarroako Ikastolen Elkarteak lehendakari berria du. Oier Sanjurjok hartu dio lekukoa Elena Zabaleta Andresenari.  Beste zazpi kide izanen ditu alboan Sanjurjok.


2025-03-21 | ARGIA
Ertzainen %20ak eta udaltzainen %30ak ez dute euskara-eskakizunik azken deialdian

ELA sindikatuak azaldu duenez, azken Lan Eskaintza Publikoaren oinarrien arabera, Ertzaintzarako eskainitako lanpostuen %20ak eta Udaltzaingoaren %30ak ez daukate euskara-eskakizunik. Gasteizen, adibidez, udaltzain-lanpostuen erdietan, 24tan, ez dago euskara-eskakizunik.


Donostiako Birunda gune autogestionatua “ilegalki” hustu dute

Ustez, lokalaren jabetza eskuratu dutenek bidali dituzte sarrailagileak sarraila aldatzera; Ertzaintzak babestuta aritu dira hori egiten. Birundak epaiketa bat irabazi du duela gutxi.


Inoren Ero Ni + Lisabö
Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]


2025-03-21 | Euskal Irratiak
Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]


Euskal Herriko Filosofia Zaleen Sarea eratzeko prozesua abian da

Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute. 


Duero ibaitik gora otsoa berriz ehizatzea onartu du Espainiako Kongresuak

PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.


2025-03-21 | Elhuyar
Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat

Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.


Eguneraketa berriak daude