«Irlandako bake prozesuak sekulako eragina izan du Euskal Herrian»

Jonan Fernandez-i egindako elkarrizketa
«Irlandako bake prozesuak sekulako eragina izan du Euskal Herrian»
Jonan Fernandez, Elkarri-ko koordinatzailea
Elkarri-ko burua eta arima da Jonan Fernandez, mundu guztiaren ustean. Begiradan igerri zaio tolosar gazte honi argia dela. Bere gorpuzkera sendoak lagunduta, arriskatzen eta bultzatzen dakien gizona da. Politika gertutik eta barrutik ezagutuz, zuhurtzia hartu du urteekin. Marketin politikoa eta komunikazioa trebeziaz erabiltzen ditu. 94ak azken egunak erretzen dituen honetan, udaberrirako Bakearen eta Elkarrizketaren aldeko Konferentzia berotzen dihardu.
ETAren paperetan ageri omen denez, ezker abertzalearen eszisioa omen zarete.
Ezker abertzalearen parte izan ez garenez, ezin eszisio izan. Lehen unetik mugimendu soziala izan gara, autonomo eta independentea. XXI. mendea gainean dugula, mugimendu sozialak guztiz autonomo eta independenteak direla asumitu ezean, gaizki gabiltza.
Arazoa da adostasun eta desadostasun handiak daudela gai garrantzitsuetan gu eta ezker abertzalearen artean. Hortik abiatuta, logikoa da liskarrak gertatzea. Eta hori da arazo bakarra. Baina Estatuaren estrategia bultzatzen ari garela esaten zaigun bezala, era berean ETA salatzen ez dugun artean ez direla gutaz fio esaten digute beste aldetik.
Enfrentamenduaren erdian kokatuz Estatuari jokoa egiten diozuela irakurriko zenuen...
Gu ez gaude erdian, ez gara ekidistanteak eta ez dugu neutraltasunean sinesten. Erru bat da elkarrizketa eta bitartekaritza soziala jorratu nahi izana erdian jartze gisa interpretatzea. Elkarrizketaren eta akordioaren alde egiten dugu lan, bitartekaritza soziala jorratzen dugu.
Egiten diguten beste kritika bat bakearen gaia edukiz hustu izana da. Ene ustez, guztiz alderantzizkoa da. Duela bi urte Euskal Herrian bakearen gaia nola jorratzen zen eta egun nola jorratzen den aztertuz gero, bakeak eduki aldetik asko irabazi duela irizten diot. Bakea elkarrizketarekin lotzen hasia da jendea, eta baita arazoaren sustraiekin bateratzen ere. Lehen ez zen horrela. Beraz, Elkarri-k bakearen helburuari edukia eman dio.
Denok dakigu ETAk hiltzeari utzi arren, hemen ez dela bakerik. Bakea liskarraren oinarri diren arazoen konponbidearekin bateginik dago. Elkarri-k bakearen kontzeptu koherentea du, edukiz beterikoa.
HBk eta EAJk elkar ulertzea posible al da, asteotakoak ikusita?
Baiezkoan nago. Aukera asko dago etorkizunean hala izateko. HBk eta EAJk ere hori argi dute. Kontua da zenbait egoera eta koiunturatan elkarrengandik aldentzeko eta diferentziak markatzeko beharra dagoela, eta horixe gertatu da orain.
Gertatutakoari garrantzia eman behar zaio, baina ez duena baino gehiago. Tentsioa sortarazteko aproposa den herri batean bizi gara, eta ziklikoki tentsio handiko uneak bizi ditugu. Baina ondoren guztia normaltasun erlatibo batera itzultzen da. Une hau ez da besteak baino tentsio handiagokoa.
HBk eta EAJk, lehenago edo beranduago, elkar ulertzea ezinbestekoa da. Hortaz, horretarako aurrerapausoak lehenbailehen eman behar dira, herri honi denbora eta oinazea aurrezteko.
Aurreko esperientzien arabera, akordioa zehazteko garaian sor daitezke arazoak.
Gutxi hitz egin izan da hemen. HB eta EAJren arteko elkarrizketa saio bat izan zen, Algerrekoa ere hor da, arrakasta handirik gabeko saio txikirik ere bai, baina askoz gehiagorik ez. Ordea, liskarrak zeuden beste zenbait tokitan elkarrizketetan ordu askotxo egin dituztela ikusi ahal izan dugu. Akordioa ez da egun batetik bestera lortzen. Aurreko esperientzietan arrakastarik ez izateak ez du esan nahi guztiak gaizki irtengo direnik.
Baikorrak izateko elementu eta faktorerik ba ote dagoen? Batipat bi: enfrentamendu ziklo bat amaitu dela eta arazoari konponbidea bilatzeko ziklo batean sartzea beharrezkoa denaren perzepzioa batetik, eta Irlandako esperientzia bestetik.
Irlandako prozesuak sekulako eragina izan du gure herriko politikagintzan. Orain ez da Hego Afrika, ez da Ekialde Erdia, Europako Batasunaren barruan dagoen auzia baizik. Euskal Herrian bizi dugun egoerarekin sekulako antza duen arazoa da, diferentziak ere badiren arren. Irlandako konponbide eredua hemen aplika daiteke, eta horretan badu zeresanik abertzaleen arteko elkarrizketak. Teorian, falta zen aurrerapauso hori asumitu egin da, hitz egiten hasi behar dela alegia. Orain gauzatu egin behar da.
ETAren eta Espainiako Gobernuaren arteko elkarrizketa ere bermatu beharko da prozesu horretan.
Noski, Irlandan ere hala egin zen. Beharrezko kontaktuak egon ziren konfiantza eta konpromezua jorratzeko. Lehenengo fasearen helburua, konfiantza giro minimo bat piztea; eta etorkizunerako, hitz egiten jarraitzeko konpromezua lantzea. Garrantzitsua da euskal alderdi politikoek ekimena izatea, baina ETAk eta Gobernuak ere harremanetan hasi behar dute.
Gainontzeko agenteenganako mesfidantza eta errezeloa gainditu behar da. Sinn Fein eta SDLPren arteko harremana ez zen HBk eta EAJk egun dutena baino hobea hizketan hasi zirenean. Inork ez dezala Irlandako prozesua idealizatu, egoera berdina baitzen.
Ez da, baina, ETA eta Gobernuaren arteko desblokatze handirik nabari.
Etena gainditzeko bidea ez dela oraindik ireki uste dut. Desblokatzerako modua ematen bada ere, ez dugu jakingo azken unera arte badagoenik. Inork ez du aurretik bake prozesu baten berri emango. Adierazpen publikoei, beraz, ez zaie kasu handiegirik egin behar.
Enfrentamendu egoera hau mantentzearen aldeko sektorerik bada?
Madrilen badira egoera hau orain _agian beranduago bai_ konpontzea nahi ez dutenak. Hemen PPko, Goardia Zibileko, «ABC»ko eta beste zenbait taldetako sektore batzuk koka litezke.
Gehientsuenengan eragina duen inertzia politikoa dago gainera, aurrerapausoak ematea baino egoera honetan jarraitzea erosoagoa dela, alegia. Egungo egoeran denek dakite zer dagoen eta nola jokatu, baina elkarrizketaren bidea irekiz gero, ezezaguna den zerbaiti atea irekitzea da. Eta hor zalantza asko sortzen dira.
Eta tregua?
Tregua lortzeko ezinbestekoa da hitz egiten hastea. Askok uste dute ETAri tregua bat eskatuz dena egina dagoela, eskaerak zein emaitza izango duen axola gabe. Elkarrizketan hastea ezinbestekoa da, konfiantza berreskuratu eta emaitza gisa tregua bat edota distentsio giroa lortzeko negoziaketetan jarraitzeko. Irlandako eredua horixe da: tregua ez irteerako ez amaierako puntua ez dela erakutsi du.
Elkarri-ren konferentziari dagokionez, zer aurreratu dezakezu?
Bake konferentziari «Autogobernua, subiranotasuna, autodeterminazioa: akordio batetarako proposamenak» izenburua ipini diogu, gatazkaren sustraia horretan datzalako. Gai horretan alderdi politikoek kontsentsu eremu jakina zehaztea da gure helburua.
Bestalde, konferentzia ez dago aurretiko tregua deklarazio batek baldintzatua. Edozein elkarrizketa esperientzia aurretiko tregua deklarazio batez baldintzatzeak, elkarrizketak liskarrak konpondu eta eraldatzeko duen ahalmena mugatzea dakar.
PELLO ZUBIRIA / MIKEL JAUREGI
8-10

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakBesteakElkarri
PertsonaiazFERNANDEZ7
EgileezUBIRIA2Politika
EgileezJAUREGI5Politika

Azkenak
2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Israel Donostiako Klasikotik kanporatzeko eskatu du Gernika-Palestina herri ekimenak

Larunbatean zeharkatuko ditu hiriko kaleak Donostiako Klasikoak, eta Gernika-Palestina herri ekimenak Israelek bertan duen presentzia salatu du, prentsaurreko batean. Adierazi dutenez, “genozidioa eteten ez duten bitartean” klasikoak ez luke Israel-Premier Tech... [+]


Egiazko arrazoia Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko

Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko helburua ez da erresistentzia ahultzea. Benetako asmoa da inteligentzian eta arlo militarrean bere nagusitasunaren irudia berrezartzea Israelgo iritzi publikoaren aurrean .


Puigdemontek esan du osteguneko inbestidura saioan izango dela

2017tik Bruselan dago Kataluniako presidente ohia, baina itzultzea erabaki du Generalitateko hurrengo presidentearen inbestidura eztabaidarako. “Normaltasun demokratikoko baldintzak ez” izatea salatu du, eta aipatu du itzultzeak suposatzen duen atxiloketa arriskua.


Donostian jarrera eta eraso arrazistak ugaritzen ari direla salatu eta borrokatzera deitu dute

Udaletxe aurrean eginiko prentsaurreko jendetsuan, Donostian gertatzen ari diren jarrera arrazista, klasista eta faxistekin kezka adierazi dute hiriko eragile sozial eta politiko ugarik. Irakurketa bateratua eskaini dute 37 eragilek, besteren artean, Ernai, GKS, Bilgune... [+]


Venezuelako oposizioak dei egin die poliziei eta militarrei gobernuaren kontra egitera

“Herriaren eta beren familien alde” jartzeko eskatu diete Edmundo Gonzálezek eta María Corina Machadok adierazpen bateratu baten bitartez. Maduroren gobernuak erantzun egin die, eta erabaki dute dokumentuaren sinatzaile biei “ikerketa penala... [+]


Israelgo armagile nagusiaren fabrika batera sartu eta gerrarako materiala suntsitu dute Erresuma Batuan

Palestine Action taldeak dio bere ekintzaileek astelehen goizean (abuztuak 6) Elbit-ek Bristolen duen fabrika "inbaditu" dutela. Ikerketa eta fabrikazio zentroa oso zainduta dago, eta espetxeko furgoneta bat erabili dute kanpoko perimetroa txikitzeko.


2024-08-07 | Euskal Irratiak
Oihana Goiriena
“Haserre gara, Polonia airos atera baita Pabloren kontrako salaketa frogatu gabe”

Osasun artak biltzen ari da Pablo Gonzalez Moskun une honetan. Joan den astean, Poloniako Radomgo segurtasun handiko espetxetik atera zen kazetaria bi urte eta bost hilabeteko preso egon ondoan. Poloniak leporatzen zion espioitza frogatu gabe libre atera da.


Eguneraketa berriak daude