«Bertsolaritzak beste formato batzuk probatzeko premia du une honetan»


2021eko uztailaren 12an

Andoni Egaña bertsolariak diska bat grabatu du
«Bertsolaritzak beste formato batzuk probatzeko premia du une honetan»
«Tximeletak sabelean» diskoa aurkeztuko du Andoni Egañak Durangoko Azokan
Ez zuen bi bider pentsatu IZk diskoa grabatzea eskaini zionean. Bere burua ipurtarintzat du Andoni Egañak, eta okasioa aprobetxatuz, sabelean dituen tximeletak aske uzteko modua topatu du lanean. Bere hitzetan, bertsolaritzak gizartearen erdiguneetan egon behar du eta horren ildotik, bertso-paperak instrumetu ugariren doinuetara egokitzea aukera aproposa iruditu zaio zarauztarrari.
Nolatan Andoni Egaña disko batean lanean?
IZ disketxeko arduradunak aspaldidanik ari zitzaizkidan zerbaiti heldu behar geniola esaten, eta orain astia banuenez animatu egin nintzen. Hasieran ez nuen ideia oso garbi ikusten, baina barruan sartu naizenean gauza ugari deskubritu ditut.
Zuk idatzitako bertsoak kantatuko dituzu noski.
Bertso-paperak disko formatora hurbiltzeko ahalegina izan da gogorrena. Bertso-paper jartzaileok orokorrean gai bat agortu arte idazteko ohitura dugu eta hori ezinezkoa da diskoan. Gaien aukeraketa eta tratamentua ere irizpide horren araberakoa izan da. Maitasun bertsoak dira batzuk, Lazkao Txikiri eskainitako sail bat tartean, gai sozialen bat ere ukitu dut eta beste pare bat erotikoak.
Jendeak Egañaren ironia asko estimatzen du...
Badago hori ere, ez gehiegi baina nabari da. Gertatzen da diskoa egitean aurrez idatzitakoa aldatu beharrean izan naizela zenbaitetan. Hitzak idatzi eta doinuak aukeratu ostean, Mixel Ducauri eman eta honek moldaketak egin ditu. Baina moldaketen arabera, doinuak zenbaitetan ez zidan balio neukan hitzerako.
Atzean duzun musika taldea ikaragarria da: teklatuak, baxua, bateria, gitarra, perkusioak, akordeoia, trikitrixa...
Ezer baino lehenago esan behar dut diskoaren portadan Andoni Egaña azalduko den arren, gutxienez Egañak eta Mixel Ducauk behar zutela agertu. Mixelek egin ditu moldaketa eta prestaketa lan guztiak. Kaki Arkarazo izan da teknikoa eta musikoak ere oso onak.
Itzela izan da horien guztien musikarekin batera nire bertsoak tartekatzea, bien arteko oreka topatzea ez baita erraza. Bertsoa lakarra da berez, denbora guztian errima du eta horrek irentsi egiten du zertxobait musika. Hala ere, gutxieneko oreka lortu dugulakoan nago.
«Tximeletak sabelean» da diskoaren izena. Egonezina sentitzen al zenuen?
Taulatura igo aurretik izaten den sentipena islatu nahi nuen, ezer baino lehen bertsolaria bainaiz.
Bestalde, bertsolaritzak beste formato batzu probatzeko premia du. Bertso-paperak kalitate oso onekoak izan arren, komunikabideetan irtenbiderik gabe gelditzen dira.
Ezinbestekoa deritzot bertsolaritza gizartearen erdiguneetara iristeari. Guk ideologikoki eragina izan nahi dugu eta ez izan soilik bazter batean kantuan ari diren pertsonak.
Eragina zein zentzutan?
Gu ez gara politikoak, ezta iritzi korronteak ere, baina besterik ez bada hor egon gaitezela. Esaterako, irratian zein telebistan nekez entzuten dena, tajuz musikatu ostean gehiago hedatzea.
Zein estilotako doinuak ageri dira?
Lau edo bost abestik lehengo bertso doinuak dituzte, baina moldaketak entzunez gero aluzinatzekoa da. Jose Inazio Ansorenak pare bat edo hiru prestatu ditu, Mixel Ducauk ere lagundu du... Denetarik dago eta ziurrenik hori da diskoaren ezaugarri bereziena. Izan ere, edozein diskok estilo bat jarraitzen du; nik, ordea, ez nuen hori egiterik, eta gogorik ere ez. Abesti batzuk tristeak dira, besteak alaiak. Erritmoetan ere aldaketa anitz daude.
Bat-bateko bertsogintzarekin alderatuz nolako esperientzia izan da?
Oso ona, berria eta polita. Bat-bateko bertsogintzaren aldean lasaia da. Bat-batekoan jendearen erantzuna berehalakoa da eta bestalde, ahalik eta ulergarrien egin behar dituzu bertsoak. Diskoan, esaldi sinbolikoagoak eta filosofikoagoak erabil ditzakezu. Ikaragarri gustura sentitu naiz hau egiten. gainera, uste dut Mixel Ducau bere bizitzako lehenengo hitza idazten hasia dela; eragina elkarrekikoa izan dela adierazten du horrek.
Besoak atzealdean jartzeari utzi eta kontzertuak eskaintzen hasi behar al duzu orain?
Ez, ez, nola ba! Hasteko, nire ahotsa ez da ona eta are okerrago, nire erritmo zentzua zuzeneko emanaldietan behar dena baino askoz ere kaskarragoa da. Antzeko beste esperientzia bat, ordea, gustura errepikatuko nuke.
Lehenago Anje Duhaldek eta Xabier Amurizak atera zuten diskoa. Gero, «Sei Eskale» eta orain zu... Moda kontua al da?
Ez zait iruditzen moda kontua denik, bide berriak urratzeko premia baizik. Izakera kontua ere bada, ni, esaterako, nahikoa ipurtarina naiz.
Aitortu behar dut, denbora aldetik hankasartzea egin dudala. Urriaren lehenean hasi behar nituen sentitzen tximeletak sabelean eta ez urriaren 25ean. Horrek ez du esan nahi diskoa landuago aterako zenik, baina gehiago egin nezakeen. Hurrengorako badakit hau zer den.
Lanean eszedentzia liburua egiteko hartu zenuela pentsatzen genuen...
Neronek ere horrela uste nuen. Amaitu zait, gainera, eszedentzia. Nirea bezalako bizitza erritmoarekin errazagoa izan zait diskoan aritzea, liburuan baino.
MAITE ARTOLA
40-41

Gaiez\Kultura\Argitalgint\Argitalpena\Diskoak
Gaiez\Kultura\Musika\Argitalpena\Diskoak
Gaiez\Kultura\Bertsolarit\Bertsolaria\EGAÑA1
Pertsonaiaz\EGAÑA1
Egileez\ARTOLA6\Kultura


Azkenak
M8an faxismoaren kontra eta aliantza feministen alde egingo du Euskal Herriko Mugimendu Feministak

Martxoaren 8an kalera ateratzera deitu ditu herritarrak mugimendu feministak, "desberdinkeriek bere horretan" dirautelako. Zapalkuntza mekanismo berriak agertu direla salatu dute, eta feminismoa "ezkerreko borroken erdigunera" eramateko beharra... [+]


M3moria Auzolana ekimena sortu dute, Martxoak 3ko grebekin loturiko objektuak eta testigantzak biltzeko

Martxoaren 3ko Memoriala hornitzeko erabiliko dira bildutako objektuak. Ekimena ahalik eta jende gehienarengana iristeko asmoz, jardunaldiak antolatuko ditu Martxoak 3 elkarteak Gasteizko auzoetan.


12-18 urteko ikasleak zaintzaz gogoetatzen jarri ditu Euskadiko VII. Olinpiada Filosofikoak

Une delikatua igarotzen ari den zure lagun minak Taylor Swiften kontzertura joatea proposatu dizu, baina kide zaren elkarte ekologistak elkarretaratzea deitu du, abeslariak sortuko duen kutsadura salatzeko; nora joango zara? Dilema etiko horri erantzun diote gazteek, baita... [+]


Punto de Vista: mundua pantailan ikusteko beste modu bat

Otsailaren 24tik eta martxoaren 1era bitartean, astebetez 60 lan proiektatuko dituzte Punto de Vista zinema dokumentalaren jaialdian. Hamar film luze eta zazpi labur lehiatuko dira Sail Ofizialean; tartean mundu mailako lau estreinaldi eta Maddi Barber eta Marina Lameiro... [+]


PSNk AHTaren Gasteizko lotunearen alde egin du, Ezkiokoa ez dela “bideragarria” argudiatuta

"Gasteiztik egin ezean, ez da egingo", adierazi du PSNren bozeramaile Ramón Alzorrizek. Kontra azaldu dira Geroa Bai, UPN eta PP.


CAFek Jerusalemgo tranbiaren proiektua utz dezala eskatzeko manifestaziora deitu du BDZk

Larunbatean egindako prentsaurrekoan adierazi dute manifestazioa ekainak 14an Donostian egingo dutela. 130 kolektibo, alderdi politiko eta sindikatu batu zaizkie eta "atxikimendu kanpaina oraindik zabalik dagoela" gogorarazi dute.


Famili'on egonaldi ibiltaria aurkeztu dute lehendabizikoz Baionan

Plazara, AEK, Uda Leku, Dindaia eta Ebete antolakundeak Baionan elkartu dira Famili'on egonaldi ibiltariaren lehen edizioa aurkezteko. Hizkuntza mailaren arabera eskaintza bat edo beste egongo da eta haur zein gurasoentzat izango da udaberrian.


Hamahiru urte eta erdiko kartzela zigorra ezarri diote Mario López Gernikako saskibaloi entrenatzaileari

Neska adingabeari sexu abusuak era jarraituan egin zizkiola frogatutzat jo du Bizkaiko Lurralde Auzitegiak.


25 urtez 300 haur bortxatu zituela aitortu duen zirujauaren aurkako epaiketa hasi da Frantzian

1989tik 2014ra, Frantzia mendebaldeko hainbat ospitaletan egindako erasoengatik epaituko dute. 74 urte ditu Joel Le Scouarnec zirujau ohiak, eta espetxean dago beste lau sexu eraso kasurengatik.


2025-02-25 | Angula Berria
Iratxe Sorzabal preso politikoaren absoluzioa eskatu dute Irunen

Iratxeren Bidasoaldeko Lagunak ekimenak deituta, dozenaka lagun kalera atera ziren atzo Iratxe Sorzabal preso politiko irundarraren absoluzioa eskatzeko eta behingoz etxera ekartzeko, torturak salatzeaz gain.


Paxkal Indo
“Apaizek jipoitzeko beldurrez, isiltasunak sekulako lekua zuen Betharramen”

Azken asteetan François Bayrou Frantziako lehen ministroaren harira ezaguna egin bada ere, aspalditik dira albiste Betharram eskola katolikoko apaizen gehiegikeriak. Lau urtez barnetegian ikasle izan zen Paxkal Indo lapurtarrarak Euskal Irratiaki adierazi eta ARGIAk... [+]


Hasi da AEBetako Greenpeace desagerrarazi dezakeen epaiketa

Greenpeaceko kideak Dakota Acces oliobidearen aurka protesta egiteagatik auzipetu dituzte eta astelehenean aztertu du salaketa Dakotako auzitegiak. AEBko Greenpeacek gaiaren inguruan jasango duen bigarren epaiketa izango da, lehenengo kasua epaile federal batek bota zuen atzera... [+]


2025-02-25 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Txinako Alderdi Komunista eta enpresa pribatu erraldoiak: tolerantziatik lankidetza goxora?

Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]


TikTok, X eta Instagrameko algoritmoek eskuin muturreko edukiak nabarmen hedatzen dituztela frogatu dute

Ikerketa bat egin dute Alemanian, hauteskundeen atarian: kontuak sortu dituzte TikToken, X-n eta Instagramen, eta aztertu egin dute algoritmoak zer nolako edukiak erakusten dituen. Guztietan, algoritmoak eskuinera eta eskuin muturrera jotzen du gehien, TikToken nabarmen.


2025-02-25 | Gedar
Steve Bannonek nazien agurra egin du AEBetako eskuin muturraren ekitaldi nagusian

 Ekitaldian, Mileik motozerra bat oparitu dio Muski, murrizketa sozialen sinbolo eta aldarri gisa.


Eguneraketa berriak daude