«Akordioan bi gobernuek eta alderdi guztiek parte hartu beharko lukete»


2021eko uztailaren 19an
John Hume SDLPko buruari elkarrizketa
«Akordioan bi gobernuek eta alderdi guztiek parte hartu beharko lukete»
John Hume, SDLP alderdi irlandarreko burua
Gerry Adams eta John Humek izandako elkarrizketen haritik etorri zen John Major eta Albert Reynoldsek lotutako akordioa. Hilabete batzuk joan dira jada Downing Streeteko akordio hura lortu zenetik. SDLP alderdi abertzale moderatuak prozesu hori eta Irlandaren egoera nola ikusten duen jakiteko aritu gara bakea XXI. mendean etorriko dela espero duen John Humerekin.
ARGIA. Mundu guztiak hitz egiten du Major eta Reynoldsen arteko planari buruz, baina inor gutxik aipatu du Adams-Hume akordioa. Osagarriak al dira, edo bi bide desberdin?
JOHN HUME. Gerry Adamsekin izandako elkarrizketetan argi azaldu zenez, gure asmoa ez zen beste guztiei ezarriko litzaieken gure arteko konponbide bat bilatzea, konponbidea eraginkorra izateko bi gobernuek eta alderdi guztiek parte hartu behar baitute. Adamsekin izan nituen elkarrizketen helburua hauxe zen: indarkeria erabat amaitzea eta honen amaierarekin bi gobernuak eta bi aldeak bilduko lituzkeen elkarrizketa prozesuari ekitea.
Reynolds eta Majorren proposamenaren helburua, ordea, mugimendu errepublikarrak eta IRAk indarkeria erabiltzeko zituzten arrazoiak ezabatzea zen. Argiago azaltzeko, nik Adamsi adierazi diodan bezala, beraiek eman dituzten arrazoi tradizionalak ez dira jada existitzen.
A. Zer dela eta diozu arrazoi hauek ez direla existitzen?
J.H. Akordioa printzipioen baieztapen oso garrantzitsua da. IRAk indarra erabiltzeko izan duen arrazoi tradizionala da Britainia Handiko Gobernua Irlandan bere interes ekonomikoak defenditzen aritu dela. Nire ustez hau iraganean egia zen beraiek Irlandara etortzeko izan zuten arrazoi nagusia Espainia eta Frantziarekiko muga izan baitzen. Ingalaterrak ikusten baitzuen Irlanda etsaientzako atzeko ate moduan. Hau guztia Europa berriarekin aldatu egin zen. Downing Streeteko akordioa irakurriz gero, hor esaten da Britainia Handia ez dagoela Irlandan interes ekonomikoak defenditzeko, eta gobernu britainiarrak zatitutako jendearen artean akordioa bultzatzeko konpromezua hartzen du.
Akordioak Irlandako jendearentzat beharko luke izan, Ipar nahiz Hegoaldea. Bestela esanda, berriro ere autodeterminazioaren kontu zaharrari heldu beharko litzaioke. Lehenengo aldiz gobernu britainiarrak banatutako jendearen arteko akordioa bultzatzeko konpromezua hartzen du.
A. Zein da Downing Streeteko akordioaren egoera une honetan?
J.H. Elkarrizketa IRAk indarra erabiltzeko zituen arrazoiak existitzen ez zirela azaltzeko diseinatua zegoen. Egun Sinn Fein eta IRA deklarazioaren inguruan hainbat argitasun bilatzen ari dira. Nik uste dut laster erabakiko dutela, eta espero dut emaitza biolentzia baztertzea izango dela. Une honetan azken 20 urteetan bakea lortzeko izan dugun unerik esperantzagarriena bizi dugu.
A. Une honetan Ipar Irlandan autodeterminazioari buruzko erreferendum bat egingo balitz zein uste duzu izango litzatekeela emaitza?
J.H. Erreferenduma egiteko biolentzia amaitu eta akordioa lortu beharko litzateke Ipar zein Hego Irlandako jendearen artea, eta hau izango litzateke Hegoaldean eta Iparraldean erreferendumera eraman beharko litzatekeena. Egunen batean guztien baietza beharko lukeena. Pentsatzen dut hau lortzen dugun unea lehen aldia izango dela Iparralde eta Hegoaldean instituzioak edukiko dituguna. Nik uste dut akordioa aberatsa izanik gehiengoak babestuko lukeela Ipar Irlandan, Irlandako errepublikan bezala.
A. Errepublikarrak eta unionistak mahai beraren inguruan eztabaidatzera eser al daitezke?
J.H. Bi aldeak lehen aldiz mahaian biltzeko deia da akordioa, eta bestea garaitzen saiatu beharrean tradizio ezberdinak errespetatuko dituen akordio bat bilatzea, garaipenak ez baitira irtenbidea banatutako gizarte batean. Hau dei garrantzitsua da mahai batean biltzeko.
A. Sinn Feinekin negoziaketak hasteko bortizkeria amaitu behar da, ala su-etena nahikoa da?
J.H. Gure etorkizunari buruzko elkarrizketak gertatzeko indarkeria erabat amaitu behar da. Berak nahi duena lortzen ez badu kalera irten eta biolentzia erabiltzeko aukera baztertzen ez duen norbaitekin mahai batean esertzea zaila iruditzen zait.
A. Zein balorazio egiten duzu IRAren Aste Santuko su-etenaz?
J.H. Su-etenak ongi etorriak dira, baina ez dut denbora laburreko su-etenetan interesik, biolentziaren amaieran baizik.
A. Autodeterminazioari buruz ari zarenean Irlanda osoaren eskubide batetaz ari zara, Ipar Irlandako eskubideaz edo komunitate ezberdinen eskubideez?
J.H. Jendea da autodeterminazio eskubidea duena, ez lurraldea. Jendea banatua dagoenean autodeterminazioa adierazteko bide bakarra akordioa bilatzean datza.
A. Zer pentsatuko zenuke Hego Irlandak bere konstituziotik Irlandaren batze aipamena kenduko balu?
J.H. Mahai baten inguruan biltzen bagara gauza guztiek egon behar dute mahai gainean. Guk Irlanda osoko jendearekin akordioa lortzen badugu automatikoki konstituzio berria egingo dela esan nahi du.
A. IRAk eta gobernu britainiarrak zuzenean negoziatu behar al dute?
J.H. Gobernu britainiarrak ezkutuko elkarrizketak izan ditu urteetan zehar Sinn Fein eta IRArekin, batez ere azken urtean. Negoziaketa zuzenak izan behar lituzkeen Sinn Feinekin? Inolako esfortzurik ezin da baztertu gure herrira bakea ekarri ahal izateko.
A. Zein jarrera hartuko luke zuen alderdiak negoziaketa hauen aurrean?
J.H. Beti argi esan dugu gure arazoak bake bidetik bakarrik konpon daitezkeela, eta guztiak bilduko dituen negoziaketaren aldeko izan gara.
A. Zein paper jokatuko du zuen alderdiak prozesu honetan?
J.H. Guk paper garrantzitsua joka dezakegu, hasiera batetik gure alderdia ez baita inolako biolentziarekin ezkondu. Paper garrantzitsua jokatu dugu indarkeriaren aurka, jendeak ordezkarien bidez diferentziak gaindi ditzan.
A. Nolakoa litzateke zuretzat Irlanda ideala?
J.H. Lehen pausoa akordioa izan behar da. Nik Europako Batasuneko eredua jarraituko nuke akordio hau bilatzean, gure ezberdintasunak errespetatuko lituzkeen instituzioak eraikiz. Europako Batasunari begiratzen badiogu, munduko historian gatazken konponketaren eredu garrantzitsuena da. Duela 50 urte milioika pertsonak elkar hil zuten eta II. Mundu Gerraren ostean inor gutxik esperoko luke Europa batu egingo litzatekeela, baina egun Europa batua dugu. Eta frantsesak frantses dira oraindik eta alemaniarrak alemaniar. Gatazka dagoen leku guztietan ikasi beharrreko ikasgaia da hau.
A. Palestinan ematen ari den bake prozesua eta Irlandako egoeraren artean antzekotasunik ikusten al duzu?
J.H. Gatazka dagoen munduko edozein tokitan antzekotasunak daude. Gatazka dela eta, jendeak inposatutako zerbait bezala ikusten ditu desberdintasunak, eta ez giza izatearen gauza natural bezala. Guztien eskubideak errespetatuz, ezberdintasunak gauza natural direla onartzera iritsi behar dugu.
A. Laster bakea izango al da Irlandan?
J.H. Bakea etorriko da, eta epe motz batean gainera. XXI. mendea lehergailurik eta tirorik gabeko lehen mendea izango da gure herrian.
Aitziber Yarza
18-21

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaIRLANDA
GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulIpar Irland
PertsonaiazHUME1
EgileezYARZA1Politika

Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Eguneraketa berriak daude