«Liburuan erabili dudan lengoaia galdu egingo da»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Mailuix Legorburu idazleari elkarriketa bere azken eleberriari buruz
«Liburuan erabili dudan lengoaia galdu egingo da»
Mailuix Legorburu «Zozoaren kanta» eleberria eta literaturari buruz:
Mailuix Legorburu gazteak duela hainbat urtetako baserri giroa ispilatu digu «Zozoaren kanta» bere euskarazko lehen eleberrian. Lorazaina ofizioz, garai bateko usain eta koloreak berpiztu nahian aritu da. Bigarren bat ere prest du, idaztea plazer handia duen hendaiarrak. «Zozoaren kanta»z jardun dugu lerrootan, atzera begira aurrena, eta aurrera begira gero, uzta berria aletuz.
ARGIA. Nola sortu zen «Zozoaren kanta» eleberria?
MAILUIX LEGORBURU. Hamabi bat urtetik eskribitzen aritu naiz; batzuetan istorio labur batzuk egin, eta gustukoak ditudanetarik segitzen ditut. Horrela hasi nuen eta hilabete t'erdian idatzi, zeren eta hasten naizenean eta gustukoa dudanean aguro egiten baitut. Egitea ez da zaila, gero da argitaratzea. Kasu honetan, Maiatzek laguntza osoa eman dit.
Liburuan badira gauzak egia direnak eta besteak nahasiak. Esaten den bezala, gezur guztietan bada egia parte bat.
A. Garai bateko baserri munduaren suntsitzea agertzen da. Hori al da kezka nagusia?
M.L. Kezketatik bat. Nik liburuan aipatzen dudan mundu hori duela 80 urtekoa da, eta ordutik hona, jendea, gero eta gehiago, zaharrak dira, eta zaharrak joaten diren arabera ez dira gazteak heltzen mundu horretara. Aldaketa eta suntsitzea hortik dator. Izango dira gauzak hobeki joango direnak eta beste batzuk galduko direnak; galtze hori beti domaia izaten ahal da.
Hitz egiteko manera hori ere gorde nahi nuen, nola ez den akademiko horretarik. Ni ez naiz profesor jende horietarik ikasia, txikitatik famili sinple batetik heldu naiz eta lengoaia hori enplegatzen dugu.
Bada liburuan bakartasunaren eta pertsonaien arteko harreman isilei buruzko aipamen zabala bestalde, hori nahi nuen erakutsi, nola elkarrekin biziz posible den batek bestea ezagutzea.
A. Liburuan darabilzun euskara, Lapurdi muga aldekoa, istorioa kontatzeko halabeharrezkoa zenuen, beraz?
M.L. Istorioaren arabera ezagutu dudan jendeek lengoaia hori erabiltzen zuten eta hori nahi nuen berriz jarri. Galduko dela uste dut, gazteak ikastea ez da posible. Orain iduri du dena pixkat nahasi eta bakartzen dela. Baina bestalde, eskribitzeko eta, behar da, norma batzuek elkar ulertzeko.
A. Galtzear dagoenaren testigantza moduan uler daiteke zure lana?
M.L. Bai horixe. Iduritzen zait behar direla atxiki lengoaia horiek, badela tokia guztientzat. Orain berrituz lehengoa atxiki behar dugu.
A. Zer nolako ikuspegia duzu egungo euskal literaturaz?
M.L. Lan asko egiten dira, baina bakoitza bere aldetik, ez da mugimendu oso bat eta behar dira horiek denak bildu eta elkarrekin bertze moduko zerbait sortu.
A. Iparraldeko literatura besteen gainetik baztertzen al da?
M.L. Ideia horiek aditzen dira, baina hori horrela dela esatea gauza bat da. Gero behar litzateke indarrak hartu hori antolatzeko, ez da aski esatea.
A. Lana benetan argitaratzea izaten dela aipatu didazu.
M.L. Iruditzen zait asko aritzen direla eskribitzen; badira lanak hasten dituztenak baina finitu gabe uzten dituztenak. Batzuetan jendea deskuraiatzen ahal da. Gero, ez da aise argitaratzea eta hor ere bada deskuraiatzeko manera.
A. Liburua Durangoko Azokan plazaratu zenuen. Zer nolako oihartzuna antzeman diozu?
M.L. Nik egin dudan moduan, nire lengoaia hori bakarrik enplegatuz, ez dut komertzialki pentsatua, eta seguru naiz horrela aritzen direnak ez dutela komertzialki egiten. Hori plazer bat da, eta argitaratzeak arras gehitzen du plazer hori, zer lana finitua da. Saltzea beste zerbait izaten da, baina.
A. Bigarren eleberria prest omen duzu. Zerbait aurreratzerik ba al duzu?
M.L. Presentatuko dut eta ikusiko dut norbaitek hartzen nauen hala ez. Gaia guztiz diferentea izango da. Bakartasun horren gainean eta, zer ikusia badu beste lanarekin, baina bestela ez. Oraingo denboran pasatzen da, gaurko arazo eta gauzekin.
A. Egungo kontuak eskribitzeko joera indartzen ari da eleberrigintzan. Horretara joko al duzu?
M.L. Hori inportantea da. Interesgarria da lehengo gauzak nola pasatu diren oraingo begiratzearekin aztertzea, baina behar dira oraingo gauzak ikusi ere, interesatuz. Ez da begiratze bera ematen ahal, zeren eta orain bizitzen den gauzari ez baita begiratzen ahal lehenago bizi eta nola pasatu den jakinda bezala.
A. Zeintzuk dira zure testu gustukoenak?
M.L. Maite dut errusiar literatura, iruditzen zait jendearen pertsonalitatea horiek dutena hobekien ikusia.
A. Hemengoen artean, berriz?
M.L. Koldo Ameztoiren kontuak eta asko gustatzen zaizkit, baditu irri egitekoak, eta tristeak, denetarik; eta hori dut gustuko.
J.J. Petrikorena
46-47

CKulturaLiteraturaIdazleakLEGORBURU3
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
PertsonaiazLEGORBURU3
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude