«Biltegi hutsa baino, museoek kultur proiektua izan behar dute»


2021eko uztailaren 19an
San Telmo museoko zuzendari berria den Rafael Zulaikari elkarrizketa
«Biltegi hutsa baino, museoek kultur proiektua izan behar dute»
Rafael Zulaika da Donostiako San Telmo Museoaren zuzendari berria
Donostiako Kultur Udal Patronatuko Museoen arduradun nagusia izendatu berria, Rafael Zulaikak, besteak beste, aurrerantzean San Telmo Museoaren ardura izango du. Arte Historian lizentziatua, lehenago Bilboko Arte Ederretako Museoan, zabalkunde arloan 5 urtez, eta Donostiako Untzi Museoan arlo berean 3 urtez aritu da. Museoek bete beharreko funtzioa eta, oro har, museogintzaz duen ikuspegia azaldu digu ondoko elkarrizketan.
ARGIA. Donostiako San Telmo Museoan zubi lana egitea tokatu zaizu.
RAFAEL ZULAIKA. San Telmo aldaketa garaian dago. Eusko Jaurlaritza, Gipuzkoako Aldundia eta Donostiako Udalak sinatutako hitzarmenaren bitartez, jada gauzatutako lehiaketaren bitartez sei enpresak aurkeztutako proiektuen artean, urtebete barru inguru bat aukeratuko da museo berria egiteko. Beraz, Donostiako Udalak San Telmorekiko zein harreman izango duen ikusteke dago, baina ia ziur, oraingoa _bere esku erabat_ baino txikiagoa izango da.
A. Zeintzuk dira San Telmok dituen behar nagusiak?
R.Z. Bi arlotakoak izan daitezke: kanpora eta barrura begira. Barrura begira, konfiantza berreskuratzeko proiektu bat guztion artean osa dezakegu, jakinik urtebete edo epe laburrekoa izan daitekeela. Erreleboa ziurtatu behar dugu, beste proiektu zabalagoa laster etorriko zaigulako.
Kanpora begira, gizartearen ekarpenean konfiantza handia dut. Museoekiko egon ohi den irudi txar horretan gizartea ere bada maila batean erruduna. Gizarteak _erabiltzaile gisa_ ardura ere badu, eta bere ideia eta eskaerak helarazi behar ditu. Museoarekiko harremana eta eztabaida beharrezkoak dira.
A. Museo berrien definizioan, zein da zure ustez atalik garrantzitsuena: zainketa, ikerketa ala zabalkunde lana?
R.Z. Hiruren arteko oreka behar da. Aldi berean, museoen lana gehiago gizarteratu behar da. Hala ere, ondarea da museoen arima, eta horren gainetik egin behar da lan guztia.
A. Museo baten baliagarritasun publikoa zeren arabera neur daiteke?
R.Z. Kultur arloan garbi dago inork ez duela zalantzan jartzen. Eskolako lanaren osagarria izan behar luke. Museoak eskaintza zaindu behar du eta jendeak probetxua atera behar dio, eta horretarako lehen aipatutako hiru atalak zaindu behar dira.
A.Museoen artean elkarlana bideragarria izan daitekeela iruditzen al zaizu?
R.Z. EAEn Eusko Jaurlaritzari dagokio lege berriaren bitartez hori burutzea. Oraindik ere, LTHren bitartez, konpetentziak modu zabal batean diputazioei dagokie. Horrela, bada, gaur egun lurraldekakoek _diputazioen esku direnak_, gehi Jaurlaritzarenek _sail desberdinetakoak gainera_, udal mailakoek... inolako harremanik gabe dihardute. EAErako Eusko Jaurlaritzaren Kultur Sailaren partaidetza handiagoa behar da. Bestalde, oraingoz ez dugu _Frantzian bezala_ museo homologatuen sarerik, jabegoa edozeinena izanda ere... Sare hori elkarlana bideratzeko abiapuntua izan liteke.
Euskal Herri osorako, berriz, hainbat lagunek Museoen Nazioarteko Kontseiluaren barruan euskal taldea osatu dugu, eta gure ekimen nagusia horixe da: museoen arteko elkarlana bultzatzea. Oraingoz Euskal Herriko museo guztien direktorio bat osatzen ari gara, eguneratutako datuekin, eta museo guztietara bidaliko dugu. Gobernuz kanpoko erakundea denez, EAE, Nafarroa eta Iparraldeko museoak koordinatzeko aukera bat izan liteke.
A. Zeintzuk dira une honetan beharrezkoagoak: museo interdiziplinarrak ala gai baten ingurukoak bakarrik?
R.Z. Denak dira beharrezkoak. Nik interdiziplinartasun hori oso ontzat hartzen dut, beharrezkoa da gainera. Kultura gauza zabala da, gehiegi zehazterakoan pobretzen da. Arloak nahasten dituen kultur ikuspegia aberatsagoa iruditzen zait. Lehengo kontserbadurismo horretatik atera behar du kulturaren kontzepzioak.
A. Museoak ustez bizi diren marjinaltasunetik atera daitezen, zein litzateke jorratu beharreko bidea?
R.Z. Museoak aldatu eta gizartearentzat baliagarriak egin behar ditugu. Gizarteak dauzkan interesguneak zehatz jakin behar ditugu. Gure arazoez hitz egin behar digu museoak. Zentzu honetan, ez bakarrik kanpoko atea, barrukoak ere irekita eduki behar ditu: mintegia, liburutegia, berriztapen laboratorioa, biltegia... mezu zabalagoa eman behar du. Museoak ez dira biltegi hutsa, eraikuntza bat objetoak bere baitan dituena, baizik eta kultur proiektua izan behar dute museoek. Gaur egun, gizartean, behar hainbat eragiten ez badute ere, hala ere, gauzak aldatuko direla eta epe laburrean askoz eragin handiagoa izango dutela uste dut.
A. Murrizketa garai honetan, Guggenheimi dagokionez, baliabide eta lehentasunen arteko orekarik ikusten al duzu?
R.Z. Dagoeneko gainditu behar dugu alde eta aurka egoteko garaia. Bertan dago, eta ondorioz, zentzu honetan ontzat eman behar dela uste dut. Bere tokia duela ez dut zalantzan jartzen. Hala ere, lehentasun aldetik, gehiegizkoa eman diotela iruditzen zait, jakinik bestelako beharrak ere badaudela, eta oso nabarmenak, San Telmo esate baterako. Jarrera kritiko batetik ere, Gugenheimetik ikas dezakegula iruditzen zait, metodologia aldetik berritasunik ekarriko digute. Beraien esperientziarekin aberastu gaitezke, azken batean beraiek ere guregandik ikasten arituko direlako, eta gure errealitatearen zenbait atal ere ikertzen arituko direlako. Hor trukea egon daiteke, eta aberatsa gertatu.
Patxi Sarriegi
46-47

GaiezKulturaArteaAretoakMuseoakSan Telmo M
PertsonaiazULAIKA2
EgileezSARRIEGI1Kultura

Azkenak
Errege Magoen desfilean zati lasaiak tartekatu dituzte, autisten elkarteek aldarrikatuta

Dezibelio eta argiztapen muturrekoak ohiko diren makro-ikuskizunen eta makro-estimuluen garaiotan, autismodun haurren bueltako elkarteek aspalditik egindako eskaera zabaltzen ari da pixkanaka, baita Errege Magoen desfileetan ere: ez musika, ez argiztapen, ez abiadura... [+]


Urtarrila, intxaurrondoaren loaldia

Kolore morez margotu dut urteko lehen hilabetea, sormena, irudimena, jakintza eta espiritualitatearen kolorez.


2025-01-06 | Nagore Zaldua
Itsas-bare kantauriarra
Ohartarazpenaren artelanak

Koloretsuak, distiratsuak, forma xelebre bezain ederrekoak diren heinean, nudibrankioek beste planeta batetik iritsitako izakiak dirudite. Itsas hondoko izaki biluzi hauek 1980ko hamarkadako gandorretako kolore biziak eta Parisko joskintzako izen handien moda arkitektonikoa... [+]


2025-01-06 | Jakoba Errekondo
Elkarren beharra bizitzeko

Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]


2025-01-06 | Garazi Zabaleta
Trebatu elkartea
Lehen sektoreko erreleboa bultzatzeko egitasmoa Gipuzkoan

Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]


LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


Eguneraketa berriak daude