«Historian ikusi da zatiketetan parte hartu duten gehienak ez direla otsoak»


2021eko uztailaren 19an
"Euskadi ta Askatasuna" bildumako zehaztasunak
«Historian ikusi da zatiketetan parte hartu duten gehienak ez direla otsoak»
Luis Nuñez eta Iñaki Egaña, «Euskadi eta Askatasuna» bildumako egileetako bi:
Txalaparta argitaletxearen eskutik eta hainbat kazetari eta argazkilariren lanaz kalean dira jada «Euskadi eta Askatasuna» izeneko bildumako lau liburuki. Lasterrean argitaratuko dira beste lau eta baita lau bideo ere. Bilduma honetan ETAren historia aztertzen da, sortu zenetik gaur egunera arte. Zehaztasunak bildu asmoz Luis Nuñez lanaren koordinatzailea eta Iñaki Egaña hari nagusiaren idazlearekin aritu gara.
ARGIA. Bilduma hau azken urtera arte iristen da; ez al zaizue iruditzen distantzia txikiegia izan daitekeela gauzak objetibotasunez aztertzeko?
LUIS NUÑEZ. ETAren historia da, ETA gaur egun ere existitzen da, eta ondorioz, jendeak, normala denez, gaur egungo kontuak ere eskatzen ditu. Baina zentzu batean arrazoi duzu, agian hurbilegi gaude balorazioak egiteko, baina bilduma gertaeren kronika besterik ez da.
A. Nola garatu duzue ETAren historia?
IÑAKI EGAÑA. 1978tik aurrerako historia oraindik irekia dago, eta horregatik tratamentu ezberdina izan du. Lehenengo lau liburukitan gauza batzuk sakonago aztertuak daude eta protagonisten elkarrizketak ere badaude garaia biribiltzeko. Lehen zatian balorazioak egitea errazagoa da, eta horregatik sartu ditugu protagonista batzuk. Hori bigarren zatian ezin da egin oso irekia baitago, eta berotasun handia du. Tratamentua azkarragoa da, kronika da.
A. Zer dela eta entziklopedia itxurakoa?
L.N. Niri entziklopedia hitza ez zait egokia iruditzen. Batetik, ohituak gaude itxura honetako bildumei entziklopedia deitzera, eta zentzu horretan egokia da. Baina entziklopedia hitzak ikerketa lana, tesi bat esan nahi du eta ez da zabaltze lana. Gurea, ez da ikerketa lana, zabaltze lana baizik.
A. Liburu ugari egin dira ETAren inguruan. Zer berri ekar dezake honek?
I.E. Batetik, gaurkotasuna eskaintzen du. Orain arteko liburuak ETAren historiaren lehenengo zatikoak dira, eta guk oraingoa ere aztertzen dugu. Bestetik, garai bakoitzeko dokumentu interesgarrienak jasotzen ditu obrak. Elkarrizketak eta baita hildakoen biografiak ere berriak dira. Zerrenda mordo bat ere azaltzen da; alde horretatik gauza asko dira berriak. Beste liburuetan dauden gauza asko errepikatuko ditugula begi-bistakoa da. Beste liburuak asko erabili ditugu. Integratzaileak izan gara. Batzuetan ezker abertzalean oso itxiak garela esaten da eta nire ustez, lan honekin hori apurtzen dugu, gaia gogorra izan arren.
A. Bilduma hau egiteko orduan gauza berri asko ikusiko zenituen. Zer izan da gehien harritu zaituena?
L.N. Niri asko gustatu zitzaidan amnistiaren garaian Barne Ministerioak kaleratu zuen zerrenda erbesteratu guztiekin. Hori enbaxadetara bidali zen, eta izenen ondoan, bakoitzak exiliatua egoteko zer egin zuen azaltzen zen, eta benetan gauza bitxiak ageri ziren. Horrelako asko daude.
A. ETAren barnean urteetan banaketa ugari eman dira. Zaila izango da zatiketa hauek kontakizun grinatsua egin gabe azaltzea?
I.E. Banaketak gertatu diren garaian eztabaida ugariren sorburu izan dira, eta batzuk oso gogorrak izan badira ere, kronika egitean gauza hauek errespetuz tratatzea izan da garrantzitsuena. Historian ikusi dugu jende horietako hainbat bueltatu egin direla eta ikusi da gehienak ez direla otsoak. Gure nahia guztion iritziak azaltzea izan da. Lehenengo garaian banaketa ugari izan dira, gerora ez, eta ondorioz, distantzia historiko minimoa badago.
A. Elkarrizketak egiteak ez al dakar gaiaren pertsonalizazioa?
L.N. Gure helburua hain zuzen hori izan zen. Euskal Herrian sufrimendu asko izan da, istorio pertsonal ugari. Kontakizuna hotza da eta ondorioz, pertsonalizazio bat behar zen sentimendu horiek azaltzeko.
A. Dokumentu berririk eskaintzen al duzue?
L.N. Berriak testuan jasotzen ditugu. Gero orokorki tomo bakoitzean dokumetu interesgarrienak azaltzen dira. Hainbat dokumentu ezezagun kaleratu ditugu. Baina ez dago aurkikuntza berezirik, bilduma da garrantzitsuena eta ez zerbait berria ekartzen den edo ez.
A. Bilduman foto ugari daude. Ba al dago irudien aldetik oso deigarria iruditu zaizuen baten bat?
I.E. Entrenamenduak mendian Elorrrio inguruan eta hor azaltzen dira Mario Onaindia, Teo Uriarte eta beste zenbait pistola eta guzti. Argazki asko bitxiak dira eta beste asko berriak.
A. Ipar Euskal Herrian borroka armatuak ere bilakaera izan du, nola adierazten da hori liburuan?
I.E. Segimendua du liburuan zehar. Batetik bertako hildakoen biografiak ageri dira, baita egindako ekintzen zerrenda ere, eta une garrantzitsuak ere azaldu ditugu.
A. Borroka armatuak alde dramatiko ugari ditu. Irakurlea samintzeko arriskua al dago?
L.N. ETAren historiak alderdi negargarri handia du, baina baita pozgarria ere. Nik ez dut uste deprimentea izango denik.
A. ETAk oraindik bizirik darrai, bildumak ere aurrera jarraituko al du?
I.E. Jarraituko duela esatea gogorra da, arrazoiek ere hor dirautela adieraziko bailuke horrek. Ez naiz ausartzen hori esatera.
Aitziber Yarza
8-9

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakHistoria li
GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakTalde armatETABesteak
GaiezKulturaArgitalgintArgiteletxeTxalaparta
PertsonaiazNUÑEZ2
PertsonaiazEGAÑA6
EgileezYARZA1Kultura

Azkenak
2024-12-21 | Iñaki Lasa Nuin
Pagadiak

Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.

Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]


Elkar mugituz?

Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.

Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]


Gobernu berriaren aurrekontu neoliberal zaharrak

 Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.


Israelek hildako 17.000 haur palestinarren izenak irakurriko dituzte Iruñean 30 orduz jarraian

Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.


2024-12-20 | Nekane Txapartegi
Izartxoak *, arriskutsuak patriarkatuarentzat

Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]


Siriako Arabiar Errepublikaren amaiera

Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]


2024-12-20 | Sonia González
DSBEren ‘humilladeroa’

Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]


2024-12-20 | Hiruki Larroxa
Irribarre egin, murtxikatu eta isildu

Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]


Globo morean

Ztandap
Nork: Mirari Martiarenak eta Idoia Torrealdaik.
Noiz: abenduaren 6an.
Non: Durangoko San Agustin kultur gunean.

------------------------------------------------------

Laugarren pareta hautsi eta zuzenean, zutik eta beldurrik gabe interpelatzen du publikoa stand... [+]


Kongo eta kobaltoa
Zertarako gaude prest konektatuta jarraitzeko?

Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]


2024-12-20 | Xalba Ramirez
Xabier Badiolaren gitarra: zaharra zena, berri

Xabier Badiola
Xabier Badiola
Gaztelupeko Hotsak, 2023

-------------------------------------------------

Ea, ba. “Gaur egungo musika” musika deitzen zaio erritmo kutxa elektroniko bat duen edozeri, eta, klaro, horrela ezin da. Lerro hauetan saiatu izan gara... [+]


Eguneraketa berriak daude