«Literaturak ihes egin dio hemengo errealitateari»


2021eko uztailaren 19an
Xabier Aldai idazleari elkarrizketa bere azken liburuari buruz
«Literaturak ihes egin dio hemengo errealitateari»
Xabier Aldaik «Bala zeru urdina» bere lehen poesia liburua argitaratu du
Azpeitiarra, 18 urte, Enpresa ikasketak egiten hasi berria, Xabier Aldaik bere gaztetan poema liburua kaleratu du Susa argitaletxearen eskutik: ageriko pozen zeru urdina zartatzen duten 31 bala. Hauxe duzue elkarrizketaren mamia. Honezaz gain, belaunaldi berriaren ekarpenaz eta literaturaren gainean aritu da, oro har, mizto zorrotzez eta aurpegi emanez.
ARGIA. Nola sortu zaizu idaztearena?
XABIER ALDAI Jose Luis Otamendik ematen zizkigun euskarazko klaseak eta hark animatu ninduen zeozer egitera.
A. Zergatik poesia eta ez narratiba?
X.A. Narrazioan, idazten duenarengandik bereziko den pertsonaia bat sortu behar delako eta ez dut nahikoa heldutasunik horretarako.
A. Poesian, berriz, pertsonaia nagusia norbera al da?
X.A. Nire kasuan, poemei batasuna ematen dien elementua nitasuna izan daiteke, baina bestela ez dut uste nire irudiko batere dagoenik.
A. «Bala zeru urdina» izenburuak zer mezu dakar?
X.A. Poz giroa adierazten du zeru urdinak, gauzak ondo doazela; bala, horren aurka doan zerbait da (azalean poza, barrutik usteldura).
A. Zerk kezkatzen zaitu idazteko orduan?
X.A. Gai zehatzik ez dago. Burura datorkidan oro dut idazgai, batipat, momentu puntual bateko kontakizunak.
A. Liburuak bi zati ditu.
X.A. Lehenengoa gogorrena, kritikoena; bigarrena, askoz ere intimoagoa, diario baten egituraz. 31 poema guztira.
A. Poesia laburrak edo luzeak, zer nahiago?
X.A. Poesia narratiboaren bidetik jo dudanez, luzeak nahiago. Balore literarioari baino garrantzi handiagoa ematen diot mezuari eta horretarako luze aritzen naiz.
A. Jose Luis Otamendik egindako hitzaurrean zure poesia modernoa dela aipatzen du, Arestiren ondotik egin den modernoena.
X.A. Ezin da gure artean konparaziorik egin: gure poesiaren urteotako jarduera Arestiren jarraipena da; nik, aldiz, lan bat baino ez dut egin.
A. Literatura banda berririk badatorrela...
X.A. Lehenago ere, zenbait gaztek banda literarioak sortu zituzten, eta horrela arituta errazagoa zuten heldutasuna lortzea.
Lubaki-rekin ere gauza bera gertatuko da. Kalitateko jendea badago, eta bere fruituak berehala ikusiko dira.
Euskal literatura munduari freskura ekarriko dio. Euskal Herrian dinosauru asko daude, liburu asko eta politak egindakoak, baina ezer berririk ez dakarte.
A. Zergatik hain irakurle gutxi gurean?
X.A. Idazlea urruti dago herriarengandik. Idazlea oso ona dela esaten da bere hizkuntza oso aberatsa denean, objetu bat definitzeko hogei sinonimo ateratzen dituenean... baina gero, irakurtzen duenari oso zaila egiten zaio interpretazio bat egitea eta askotan ihes egiten dio.
Idazten denean gehiago erreparatu beharko litzaioke errealitateari eta gizarte honen beharrak asetu. Literaturak, hemen bizi den errealitateari ihes egin dio. Gehiago hartu izan da euskararen normalizazioa lortzeko arma moduan, ordea ezin da horretara bakarrik mugatu.
A. Idazle aritzeko asmorik?
X.A. Euskal literaturan dinosauru eta mesias asko dago eta ez dut nire burua horien moduan ikusten. Ez nuke nahi gainera. Esperientzia oso polita izan da, gauza asko atera ditut honetatik; haatik, beste esperientzia askotara irekita egon behar dut. Gauza gehiago daude nire bizitzan, une honetan inportanteagoak direnak.
A. Berdin tratatuko al zaitu kritikak (bere adina gogoratuz)?
X.A. Jendeak beti uste du 35 urteko bat askoz ere jakintsuago, helduagoa dela, eta hari bai, kritika egiten zaio, eta besteari, gazteari, ez. Horren kontra nago. 35 urte edo 18 izan, batari eta besteari berdin egin behar zaio kritika eta merezi badu egurra eman.
J.J. Petrikorena
48-49

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakALDAI1
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
PertsonaiazALDAI1
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
Su artifizialak

Bitxia egiten zait oso askok su artifizialei dieten miresmena. Ikuskizunak sortzen duen itsutasun eta gorreria aukeran nonahi. Ni uxatu egiten nau giro piroteknikoak. Baina onartzea besterik ez daukat gehiengo batek horretan murgilduta bizi nahi duela; besteak beste, sistema oso... [+]


Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


Eguneraketa berriak daude