«Literaturak ihes egin dio hemengo errealitateari»


2021eko uztailaren 19an
Xabier Aldai idazleari elkarrizketa bere azken liburuari buruz
«Literaturak ihes egin dio hemengo errealitateari»
Xabier Aldaik «Bala zeru urdina» bere lehen poesia liburua argitaratu du
Azpeitiarra, 18 urte, Enpresa ikasketak egiten hasi berria, Xabier Aldaik bere gaztetan poema liburua kaleratu du Susa argitaletxearen eskutik: ageriko pozen zeru urdina zartatzen duten 31 bala. Hauxe duzue elkarrizketaren mamia. Honezaz gain, belaunaldi berriaren ekarpenaz eta literaturaren gainean aritu da, oro har, mizto zorrotzez eta aurpegi emanez.
ARGIA. Nola sortu zaizu idaztearena?
XABIER ALDAI Jose Luis Otamendik ematen zizkigun euskarazko klaseak eta hark animatu ninduen zeozer egitera.
A. Zergatik poesia eta ez narratiba?
X.A. Narrazioan, idazten duenarengandik bereziko den pertsonaia bat sortu behar delako eta ez dut nahikoa heldutasunik horretarako.
A. Poesian, berriz, pertsonaia nagusia norbera al da?
X.A. Nire kasuan, poemei batasuna ematen dien elementua nitasuna izan daiteke, baina bestela ez dut uste nire irudiko batere dagoenik.
A. «Bala zeru urdina» izenburuak zer mezu dakar?
X.A. Poz giroa adierazten du zeru urdinak, gauzak ondo doazela; bala, horren aurka doan zerbait da (azalean poza, barrutik usteldura).
A. Zerk kezkatzen zaitu idazteko orduan?
X.A. Gai zehatzik ez dago. Burura datorkidan oro dut idazgai, batipat, momentu puntual bateko kontakizunak.
A. Liburuak bi zati ditu.
X.A. Lehenengoa gogorrena, kritikoena; bigarrena, askoz ere intimoagoa, diario baten egituraz. 31 poema guztira.
A. Poesia laburrak edo luzeak, zer nahiago?
X.A. Poesia narratiboaren bidetik jo dudanez, luzeak nahiago. Balore literarioari baino garrantzi handiagoa ematen diot mezuari eta horretarako luze aritzen naiz.
A. Jose Luis Otamendik egindako hitzaurrean zure poesia modernoa dela aipatzen du, Arestiren ondotik egin den modernoena.
X.A. Ezin da gure artean konparaziorik egin: gure poesiaren urteotako jarduera Arestiren jarraipena da; nik, aldiz, lan bat baino ez dut egin.
A. Literatura banda berririk badatorrela...
X.A. Lehenago ere, zenbait gaztek banda literarioak sortu zituzten, eta horrela arituta errazagoa zuten heldutasuna lortzea.
Lubaki-rekin ere gauza bera gertatuko da. Kalitateko jendea badago, eta bere fruituak berehala ikusiko dira.
Euskal literatura munduari freskura ekarriko dio. Euskal Herrian dinosauru asko daude, liburu asko eta politak egindakoak, baina ezer berririk ez dakarte.
A. Zergatik hain irakurle gutxi gurean?
X.A. Idazlea urruti dago herriarengandik. Idazlea oso ona dela esaten da bere hizkuntza oso aberatsa denean, objetu bat definitzeko hogei sinonimo ateratzen dituenean... baina gero, irakurtzen duenari oso zaila egiten zaio interpretazio bat egitea eta askotan ihes egiten dio.
Idazten denean gehiago erreparatu beharko litzaioke errealitateari eta gizarte honen beharrak asetu. Literaturak, hemen bizi den errealitateari ihes egin dio. Gehiago hartu izan da euskararen normalizazioa lortzeko arma moduan, ordea ezin da horretara bakarrik mugatu.
A. Idazle aritzeko asmorik?
X.A. Euskal literaturan dinosauru eta mesias asko dago eta ez dut nire burua horien moduan ikusten. Ez nuke nahi gainera. Esperientzia oso polita izan da, gauza asko atera ditut honetatik; haatik, beste esperientzia askotara irekita egon behar dut. Gauza gehiago daude nire bizitzan, une honetan inportanteagoak direnak.
A. Berdin tratatuko al zaitu kritikak (bere adina gogoratuz)?
X.A. Jendeak beti uste du 35 urteko bat askoz ere jakintsuago, helduagoa dela, eta hari bai, kritika egiten zaio, eta besteari, gazteari, ez. Horren kontra nago. 35 urte edo 18 izan, batari eta besteari berdin egin behar zaio kritika eta merezi badu egurra eman.
J.J. Petrikorena
48-49

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakALDAI1
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
PertsonaiazALDAI1
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Jesus Carrera “diktadurak sortutako egoera bidegabeen biktimatzat” aitortu du Hondarribiko udalak

Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.


Tokiko espezieekin osatutako basoa landatzeari ekingo diote igandean Arrankudiaga-Zollon

Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.


2025-01-17 | Antxeta Irratia
Dagoeneko 1.000 autoinkulpaziotik gora bildu ditu J’accuse kanpainak

Irunen autoinkulpazio sinadurak biltzeko deia luzatu dute San Juan plazan urtarrilaren 18an, larunbatarekin, 10:00etatik 13:00era. Urtarrilaren 26an «modu masiboan» Irunen hasiko den manifestazioan parte hartzera deitu dute eragileek, «migrazio politika... [+]


2025-01-17 | Gedar
Soraluzen ‘desokupei’ aurre egiteagatik deklaratu beharko du lagun batek

 Ekainaren 5ean bota zituzten Desokupacyl enpresako bi matoi Sorazuletik, eta bi pertsona identifikatu zituen Poliziak. Urtarrilaren 29an deklaratu beharko du haietako batek.


Ezezkoa eman dio Eskoriatza eta Aramaio arteko parke eolikoari Espainiako Gobernuak

Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demokratikorako Ministerioak atzera bota du Statkraf multinazionalak Araba eta Gipuzkoa artean eraiki nahi zuen Itsaraz parke eolikoa.


Bizkaiko Foru Aldundiko langileen eta euskararen alde elkarretaratzea egin dute Bilbon

Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.


2025-01-16 | Euskal Irratiak
Laborantzari buruzko ikuspegi desberdinak agerian, Departamenduko Laborantza Ganbararako bozetan

Departamenduko Laborantza Ganbarako hauteskundeen kanpaina abiatu da. Urtarrilaren 14an bozetara aurkezten diren hiru sindikatuen ordezkariekin bi oreneko eztabaida sakona antolatu zuten Euskal Hedabideek, osoki euskaraz.


Eguneraketa berriak daude