«Gustatuko litzaiguke pentsatzea gainerako emakumeek ulertzen gaituztela»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Mama Maquin Guatemalako emakume nekazarien taldeko bi kideekin elkarr
«Gustatuko litzaiguke pentsatzea gainerako emakumeek ulertzen gaituztela»
Nati Garcia eta Yolanda Montejo, Mama Maquin emakume taldeko kideak
M ama Maquin, nekazarien eskubideak aldarrikatzen zuen manifestaldi batean armadak 1975ean hildako emakume guatemaldarra dugu. Izen hau hartu zuten Mexikoko errefuxiatu kanpamenduetan sortutako emakume taldeek. 1990ean elkartu ziren lehendabizi, eta gaur egun 8.000 kide ditu. Nati Garcia eta Yolanda Montejo talde honetako kideak Bilbon izan dira.
ARGIA. 1990ean elkartu zineten lehendabizi, 45 emakume guztira. Nolakoa izan zen lehenengo topaketa?
YOLANDA MONTEJO. Arazo izugarriak izan genituen elkartzeko, han bildutakoak Mexikoko estatuetan kokatuta dauden errefuxiatu kanpamenduetakoak baikinen. Topaketa horren helburua, batez ere, esperientzien trukaketa zen. Hala heldu ginen ondorio jakin batera: emakumeen presentziarik ez zegoen kanpamenduetako ordezkaritzan, gure iritzia hutsaren hurrengoa zen, gure lana familiari lotua zegoen eta honetaz gain, ez genuen erantzukizunik. Horrela erabaki genuen Mama Maquin sortzea, emakumeen antolamendurako eta maila guztietan gure partehartze aktiboa bultzatzeko. Gure helburuak asko dira, baina oinarrizkoena zera da: emakume eta gizonen arteko berdintasuna bultzatzea.
A.Errefuxiatuen itzultzearen antolaketan parte hartu eta emakumeen alfabetatze prozesuari ekin diozue.
NATI GARCIA. Alfabetatze prozesua oso garrantzitsua da, ezin baitugu partehartze aktiborik izan gaur egun bezala emakumeon %90 alfabetugabea denean. Dagoeneko, kanpamenduetan 500 emakume hasi dira 43 hezitzaileren bidez idazten eta irakurtzen, eta Guatemalako Victoria herrian, lehenengo itzultze taldea kokatua dagoen tokian, beste 185 ikasle eta 25 hezitzaile ditugu.
A. Hizkuntza indiarrak erabiltzen dituzue alfabetatze eskoletan?
N. GARCIA. Zaila da, kanpamenduetan zein Victorian tribu desberdinetako emakumeak daudelako. Posible den heinean, tribu bateko emakumeak biltzen saiatzen gara, beti ere hezitzaileak ere hizkuntza menperatzen badu, eta hala taldeak eratu. Baina hezitzaile kopurua txikia da eta askotan klaseak nahastuak daude. Dena den, hizkuntza indiarrak askotan erabiltzen dira, emakume askok gaztelera ez dute ulertzen eta azalpenak ematean derrigorrezkoa suertatzen da.
A. Errefuxiatuen lehenengo itzultze taldean ere parte hartu zenuten, baina gauzak ez dira behar bezala atera. Hau da, emakumeek izan duten zeregina familiari lotua izan da.
Y. MONTEJO. Lehenengo taldean berrikuntza gehiegi ez ziren gertatu ildo honetan, gure lana betikoa izan baitzen: familia, elikadura edota etxeko gauzez arduratzea. Nire ustez, eta oso denbora gutxi pasatu bada ere, emakumeok zein gizonak kontzientziatuagoak gaude eta lehenengo urratsak eman dira. Oso garrantzitsua izan da, batzorde iraunkorretan _errefuxiatuen ordezkaritza eta Gobernuarekin itzuleraren baldintzak negoziatu dituztenak _gure taldeko bi emakume egotea. Hurrengo itzultze taldeetan emakumeok parte hartuko dugu antolaketa lanetan.
A. Gobernuarekin lortutako akordioak ez dira betetzen eta hala ere itzultzeko asmoa duzue. Zergatik?
Y. MONTEJO. Guatemaldarrak garelako eta ikusten dugulako gure eskubideak defendituko baditugu, han egon behar dugula. Bestetik, errefuxiatu kanpamenduetan gauzak okerrerantz doaz. Mexikok ere ez du oso egoera ona bizi eta gu handik joateko presioak gero eta handiagoak dira. Badakigu Gobernuaren aldetik gauzak ez direla gehiegi aldatu, baina gurea hobeto defendituko dugu etxean, etxetik kanpo baino; eta asko baldin bagara, askoz ere hobe.
A. Gainerako emakumeok zuen egoera ulertzen dugula uste duzue?
Y. MONTEJO. Gustatuko litzaiguke pentsatzea gainerako emakumeek ulertzen gaituztela, eta gainera horretarako etorri gara, Guatemalako egoera eta emakumeona azaltzeko. Elkartasun handia jaso dugu eta hala jarraitzea espero dugu.
Myriam Gartzia
16-17

GaiezGizarteaSektore bazEmakumeaTaldeakBesteak
GaiezGizarteaSektore bazHerri indig
PertsonaiazGARCIA6
PertsonaiazMONTEJO1
EgileezGARTZIA3Gizartea

Azkenak
2025-03-11 | Joan Mari Beloki
Euskal Herria Europa berrian

Ukrainako gudaren amaierak ondorio sakonak ekarriko ditu Europa osora. Europako elite ekonomikoek beren indar guztia jarri dute guda-zelaian eta galdu egin dute. Galtzaileek, elite globalistek, beren egitasmo kuttuna galduko dute, Europako Batasuna, eta Bruselatik europar... [+]


2025-03-11 | ARGIA
Euskal Herria antimilitarista dela aldarrikatuko du EH Bilduk apirilaren 20ko Aberri Egunean

Mundua "oso azkar" aldatzen ari dela azaldu du Arnaldo Otegik, militarismorantz eta autoritarismorantz doala, eta norabide horren aurkako jarrera duela koalizio subiranistak.


Duela bost urte baino %155 aldiz arma astun gehiago inportatzen ditu Europak

Ukraina da munduan arma gehien erosten dituen herrialdea; munduko erosketa guztien %8,8. Merkatuaren ia erdia kontrolatzen duena, berriz, AEB dira: Europak erosi dituen armen erdia baino gehiagok jatorri estatubatuarra dute.


Euskara bihotzean eta erdara ezpainean

Azterketak amaitzearekin batera ohikoak bihurtu dira ikasleriaren artean, urteko garai honetan merkeak diren hegaldiak hartu eta adiskideekin bidaiatzea. Horrela egin dut neuk ere eta Londresera joateko aukera izan dut. Ildo beretik, bertan “euskaldun” pilarekin egin... [+]


2025-03-11 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Ukrainako “eskarmentua” Asia Ekialderaino heltzen ari da

Maiatzaren 12an Filipinetan egingo diren Bongbong Marcosen agintaldiaren erdiko hauteskundeek eman dezakete argibideren bat herritar xeheen artean kezka noraino errotu den begiztatzeko.


Eskolako guraso taldean nola informatu euskara hutsean, erdaldunak haserretu gabe

"No entiendo, en castellano por favor" eta gisakoak ohikoak dira eskolako guraso Whatsapp taldeetan, baina Irungo Txingudi ikastola publikoan euskara hutsean aritzeko modu erraz eta eraginkorra aurkitu dute, behar duenarentzat itzulpen sistema berehalakoa ahalbidetuta.


2025-03-11 | ARGIA
Petrolio-ontzi bat erregaia isurtzen ari da Ingalaterrako kostaldearen aurrean eta egoera “oso-oso kezkagarritzat” jo du Down Streetek

Petrolio-ontzi batek eta zamaontzi batek elkar jo dute astelehen goizean Ipar Itsasoan, Ingalaterrako ipar-ekialdean. Talkak Jet-A1 erregaia zuen petrolio-ontziaren tanke bat apurtu du eta kezka da nagusi, izan ditzakeen ondorio ekologikoengatik.


2025-03-11 | Sustatu
Etorkisuneku 01 jardunaldia 14an, “etorkizunak pentsatzeko euskaratik”

Etorkisuneku 01 izenarekin jardunaldia egingo da martxoaren 14an, datorren ostiralean, Errenterian. Badalabek eta TEKS elkarteak antolatuta "hizkuntzari eta komunitateari lotutako iruditeria eta diskurtsoak berritzeko proposamen bat" izango omen da. Badalaben egoitzan... [+]


Hasi da Errigoraren udaberriko kanpaina

Martxoaren 10etik 26ra izango da udaberriko kanpaina. 'Beste modura, denona de onura' lelopean arituko dira gertuko ekoizpena, banaketa eta kontsumoa babestu eta sustatzeko, ager zonaldean euskara hauspotzen duten bitartean. Apirila amaieratik aurrera jasoko dira... [+]


2025-03-11 | Gedar
Burlatako eta Errekaldeko gaztetxeen defentsan, indarrak batzera deitzen ari dira

Iruñerrian bat egin dute hainbat Gazte Asanbladak, Burlatako Gaztetxearen alde. Etxarriren desalojoa gelditzera deitzeko, bestalde, manifestazio bat antolatu dute Bilbon hilaren 28rako.


Hezkuntzaren merkantilizazioa eta noraezaren aurrean, HezkuntzArtea sortu da!

Ez dakit nondik hasi, egia esan. Ordezkoa naizen heinean –irakaskuntzan ikasturte gutxi batzuk daramatzat lanean– eskola ugari ezagutu ditut Nafarroa, Bizkai eta Araban zehar. Lankide izan ditudan irakasleekin euskal eskolak dituen gabezien inguruan hitz egiten... [+]


EAEko Osasun Saila mediku euskaldun bila

Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak argi dio: ez ditu mediku euskaldunak aurkitzen, eta euskarazko osasun arreta ezin da bermatu mediku egoiliar (formazioan dauden espezialista) gehienak kanpotarrak direlako. Mediku euskaldunak bilatzea perretxikotan joatea... [+]


Martxan dago euskarazko film laburren Laburbira zirkuituaren 22. edizioa

35 film aurkeztu dira lehiaketara eta zortzi aukeratu dituzte ikusgai egoteko Euskal Herriko 51 udalerritan. Euskarazko lanak egiten dituzten sortzaileak eta haiek ekoitzitako film laburrak ezagutaraztea da helburua. Taupa mugimenduak antolatzen du ekimena.


Zilbor-hestea

Gogo eta gorputzaren zilbor-hesteak: bi kate. Bi kate, biak ebaki beharrezkoak: bat gorputzaren bizitzeko, bestea gogoaren askatzeko”. Hala dio Mikel Laboaren kantak; hala izan da belaunaldiz belaunaldi, egun arte.

Gogoan dut nire gurasoak askotan joaten zirela... [+]


Eguneraketa berriak daude