«Nire ametsa hamar urte barru EHUn antzerki lizentziatura izatea da»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Eugenio Arozena Antzertiko zuzendariari elkarrizketa
«Nire ametsa hamar urte barru EHUn antzerki lizentziatura izatea da»
Eugenio Arozena, Antzertiko zuzendaria:
Orain hamabi urte sorturiko Antzerti eskolak proiektu berri bati egin dio aurre: unibertsitate mundura eman du jauzia eta post-graduko bi ikastaro antolatu ditu. Eugenio Arozenarekin mintzatu gara orain arteko lanaren balorazioa egin eta proiektu berriaren xehetasunak jakiteko. Bide honetatik abiatuta, bere esperientziatik euskal antzerkigintzaren egungo egoeraren diagnosia egin digu elkarrizketa honetan.
ARGIA. Hamabi urteko esperientzia hau istiluz beterik bizi izan du Antzertik. Zein balorazio egiten duzu ibilbide polemiko honetaz?
EUGENIO AROZENA. Mila arazo izan ditugu, gure artean berria zen erakunde bat sortzen ari ginelako, baina ondorioak onak izan dira azkenean. Hasi ginenean ia ez zegoen talde profesionalik. Batzuek gaizki ikusten zuten Jaurlaritzak sortutakoa izatea eta, ondorioz, gatazka sortu zen. Diru-sarrerak heltzen hasi eta iragapen handia ematen zen: gaur egun orduko antzezle eta talde askok utzi egin diote eta gehienak berriak dira. Orekatzen eta hazten joan da gorputz hau. Ikasle izandakoak irakasle bihurtu dira. Kritikak asko erakutsi digu eta bilakaera sakona ezagutu dugu.
Formakuntza aldetik jauzi kualitatibo handia izan da unibertsitatean sartzea, Ameriketan eta Europan antzerkia unibertsitateari loturik dagoelako. Beraz, horrela, formakuntza unibertsaldu egin da. 1980an 20 antzezle euskaldun zeuden; egun 80 ditugu eta erdaldunak bezain onak dira.
A. Baina euskal antzerkigintzak bere bilakaera jarraitu behar zuen, eta badirudi aurrikuspenak ez direla erabat bete. Zergatik ez du egin aurrera?
E.A. Euskal antzerkigintzak fenomeno berezia bizi izan du, antzerki amateurraren porrota, alegia. Ipar Euskal Herrian ez da talde amateurrik gelditzen eta Hego Euskal Herrian bi baino ez dira aritzen. Erakundeen diru eskaintzak talde horiek desagertarazi ditu. Profesional bihurtu da, baina desoreka handia eman da. Beste antzerki-politika beharko litzateke. Eusko Jaurlaritzak, beraz, beste administrazioetako taldeei ere lagundu beharko lieke. Baina gogoeta sakona egin beharra dago amateurismoaren desagerpenaz.
A. Nola koantifikatzen da desoreka hori?
E.A. Ez da logikoa taldeen % 80 profesional izatea eta % 20 bakarrik amateurrak. Piramideak hiru pisu ditu: lehenik eta zabalena, zaletasuna; ondoren amateurismoa eta azkenik profesionaltasuna. Gutxi batzuk iristen dira hona. Baina hemen alderantziz gertatu da, goian profesional asko, eta amateurrak eta ikusleak oso urri. Denon errua da hori.
A. Zertan datza unibertsitate mailara eman duzuen jauzi hau?
E.A. Antzertik batez ere formakuntza bultzatu du azken bost urteotan. Orain, LOGSE atera dela eta antzerki formakuntza orekatu egiten da. Nahiz eta lege biribila ez den, unibertsitatearekin itun bat egin dugu eta elkarren osagarri diren post-graduko bi ikastaro antolatu ditugu. Unibertsitatera joz, mundu zabalera eta ikasle girora ireki da. Orain arte laguntzaile izan ditugun eskoletara joko dugu berrikuntza honen gorabeherak azaltzeko.
A. Ez al dizu beldurrik ematen, kontuan harturik EHUk eta unibertsitate orok dituzten arazoak eta jakinik oso urrun daudela gizartearen beharretatik?
E.A. Kezkagarria bada, noski; eta litekeena da formakuntza aldetik egungo maila jaistea, baina harrera aldetik asko hobetuko da, hizkuntz formakuntzari eta kulturari dagokienez, alegia. Harrera eza dela eta, ikasle asko, atzerrira atera beharrean, Madrilera joaten dira. Unibertsitateak, ordea, harrera maila hori areagotu egingo du, eta beste lekuetako joerak ezagutuko ditugu. Kanpora ateratzen hasiak gara eta bide hori jorratu egin behar da. Orain arte ez bezala, titulua ere jaso ahal izango dute ikasleek.
Nire ametsik handiena hemendik hamar urte barru Euskal Herriko Unibertsitatean teatro formakuntza lizentziatura izatea da. Horrek ez du ekarriko beste lan guztiak utziko ditugunik, baina urrats hori oso garrantzitsua da.
A. Kultura Sailetik Hezkuntza Sailera igarotzeak ez al dizu beldurrik ematen, jakinik zeintzuk dauden sail horretan buru?
E.A. Bai, baina ez dut uste gurekin sartuko direnik. Guk ikasketa elebidunak ematen ditugu _lan handia egiten ari gara asignaturak euskaratzen_ eta erdaldunek euskara ikasi beharko dute.
A. Zeintzuk izango dira irakasle?
E.A. Orain arte gurekin aritutakoak eta hasiko diren berriak ere, gaur egun oholtza gainean aritzen direnak alegia. Eskolen % 30 unibertsitateko irakasleek emango dute, eta % 70 profesionalek.
A. Oso kritikatua izan da Antzerti proiektu gisa; inoiz ez zirudien behin-betikoa zenik. Orain post-graduko ikastaroak antolatu eta hemendik urte batzuk barru zer gertatuko den galdetzen dute askok.
E.A. Hutsuneak ikaragarriak izan dira, horretan ados nago. Proiektua agian ez dugu behar bezainbeste finkatu, baina ahalmen mugatua dugula hartu behar da kontuan. Noraezean, ordea, ez gara inoiz ibili; Madril, Bartzelona eta atzerriko eskola proiektu asko ikertu ditugu, eta ez gabiltza horren erraturik.
Bestalde, lehen bi urteak antzerki-eskoletan egin eta gero Antzertira biltzeak ikasleen arteko desoreka zekarren, eta batzuetan ez zuen denborarik ematen programa osoa betetzeko.
A. Noizko osatuko da euskal antzerkigintzarentzat zirkuitua?
E.A. Hainbat bilera burutzen ari dira ildo honetatik, baina Antzertitik urrun, gure lana zerbitzua eskaintzea baino ez baita. Gaur egun Eusebio Larrañaga eta Mikel Etxeberria diputazioekin ari dira negoziatzen antzerki zirkuituaren osakera, eta epe labur batera gauzatuko da, taldeei urtean antzezpen kopuru handia ziurtatuko diena. Gainera, herriz herri antzokiak hasi dira irekitzen eta horrek bermatu egingo du zirkuituaren iraupena.
A. Kezkagarria da Gasteizko Jaialdia bezalako topaketa nagusietan euskarazko obrarik ez izatea.
E.A. Administrazio aldetik eta baita taldeen aldetik ere jaialdi horietan euren presentzia ziurtatua izatea aldarrikatu beharko lukete. Zabarkeria handia da hori hala gertatzea. In Fragantik bere azken lana Gasteizen ez estreinatzeko arrazoirik ez dut ikusten.
A. Ikuslerik ba al dago?
E.A. Egon badago, baina hezi egin behar da. Horretarako egokiena zirkuitua izatea da eta jendea ohitzea herrian aldiro antzezpenak izaten. Erakundeek ere dibulgazio handia egin behar dute. Hori bai, ordainsariak, baldintzak eta taldekideen kopurua berraztertuko beharko dituzte taldeek, krisiak jota baitago sektorea.
A. Zein izango da orain Antzertiren lana?
E.A. Antzerti ez da desagertuko, askok esan duten bezala. Kultura Sailari loturiko zerbitzua da eta beste eskaintzak ere baditu: liburutegia, artxiboa, dokumentazio zentroa, ikerketa, antzerki-taldeekiko harremanak, aholkularitza lana, dirulaguntzak... Bide eta proiektu berriak ere jorratuko ditu. Ez dut uste entitate berezirik izan beharko lukeenik, laguntza hutsa emateko sortua den zerbitzua da, besterik ez. Bestalde, Aktore Batasunarekin ere koordinatu nahian gabiltza, zerbitzuak eskaintzeko. Kanpotik ere talde eske etortzen zaizkigu...
A. Oso gutxi idazten da antzerki jeneroan euskaraz egun, eta antzeztu gutxiago.
E.A. Konponbide bakarra talde amateurrei lotzea da, profesionalek ez baitute egile berriekin batere arriskatzen. Bestalde, antzezpenarekin berarekin ere harreman handiagoa beharko lukete.
A. Formakuntzaz gain, ez ote litzateke bultzatu beharko antzerki idazleak eta ikertzaileak trebatzea?
E.A. Horixe da eman beharreko hurrengo urratsa. Eta euskal zuzendariak ere bultzatu behar ditugu. Era berean, haur eskolei antzezlanak hurbiltzen hasia da Jaurlaritza; premiazkoa da hemendik hastea. Oso une garrantzitsua da hau: formakuntzak unibertsitatera jo, zirkuitua sortzear, taldeak atzerrian arrakasta lortzen...
Ritxi Lizartza
46-49



GaiezKulturaAntzerkiaArgitalpenaAntzerti
PertsonaiazAROZENA6
EgileezLIZARTZA2Kultura

Azkenak
2024-11-08 | Egurra Ta Kandela
Eusko Jaurlaritzaren ildo estrategikoak

Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]


Volkswagen: Alemaniako itxierek kezka barreiatu dute Nafarroan

María Chivite lehendakariak esan du kezkatuta dagoela Alemaniatik Volkswagenetik datozen albisteekin, baina aldi berean, konfiantza duela multinazionalak Iruñean duen lantegian, orain arte iragarritako planak betetzen ari direlako.


2024-11-08 | ARGIA
Sindikatuek Confebaski egotzi diote absentismoa arazotzat hartzen duen kanpaina egitea

Sindikatuen ustez, absentismoa ez da arazoa, “baizik eta lan osasunerako araudia errespetatzen ez duen patronala”. Patronalaren jarrera salatzeko baliatu dituzte azaroaren 7an, Bilbon, Confebaskek gai horren inguruan antolatu dituen jardunaldiak.


2024-11-08 | Euskal Irratiak
Iñaki Berhokoirigoin
“Oraingo munduan, iruditzen zaigu kontsumitzailea ere ez dela irabazle”

Ostegun arratsean abiatu da Lurrama, Bidarteko Estian egin den mahai-inguru batekin. Bertan, Korsika eta Euskal Herriaren bilakaera instituzionala jorratu dute. Besteak beste, Peio Dufau diputatua eta Jean René Etxegarai, Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria, bertan... [+]


Oasi bat hiri erdian

Kutixik jaialdia
Non: Intxaurrondoko Kultur Etxean, Donostian.
Noiz: Urriaren 26an.

---------------------------------------------

Donostialdean sortutako musika ekimena da Balio Dute, autogestioa zimendu eta lan-tresna gisa hartuta, "musikariak prekario, bakarti eta... [+]


Ipuinak idazten ikasten: nondik hasi eta zeri jarraitu?

Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]


2024-11-08 | Leire Ibar
Farmazia enpresen erdiak baino gehiagok adimen artifiziala erabiltzen du

Sendagaien garapena "bizkortzeko, tratamenduak pertsonalizatzeko eta barne-prozesuak optimizatzeko" erabiltzen ari dira adimen artifiziala. Enpresen % 33k erabiltzen du gaixotasunen analisian, eta % 29k sendagaien garapenean eta fabrikazioan.


Karine Jacquemart (Lurramako aurtengo gomita berezia)
“Egungo elikadura- eta nekazaritza-sistemek ez gaituzte autonomo bihurtzen”

Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]


2024-11-08 | Euskal Irratiak
AirBnb motako epe laburreko alokairuen abantaila fiskala murriztu dute Ipar Euskal Herrian

Frantziako Estatuko diputatuak eta senatariak ados jarri dira. Orain arte, alokairu turistiko bat alokatzen zutenek etekinen %50 zergapetik kentzeko aukera zuten, urte osoko alokatzaileek, berriz, %30. Lege proposamenak biak hein berdinera ekarriko ditu, hots, %30era.


2024-11-08 | Irutxuloko Hitza
KASen kontrako elkarretaratze berria egingo du LQNTCDD taldeak datorren astelehenean Donostian

Lo Que No Te Cuentan De Donosti taldeak mobilizazio berri bat antolatu du datorren astelehenean, hilak 11, Amara Berrin, Kaleko Afari Solidarioak banatzen diren ordu eta leku berean. Hiriko hainbat eragile antifaxista eta antirrazista batzen dituen plataformak... [+]


2024-11-08 | Hala Bedi
Errota Zaharra auzo elkartea
“Arrazoi eta interes askok eraman gaituzte oraingo egoerara, baina kaltetuak bizilagun guztiak gara”

Gasteizko Errotako (Koroatze) auzoan izan diren manifestazio "anonimoek" kolokan jarri dute auzokoen arteko elkarbizitza. Azalera atera dituzte ere hauetan parte hartu duten partidu politiko batzuen eta beste kide batzuen izaera faxista eta arrazista.


“Atera ala hil”, Gaza iparralderako Jeneralen doktrina

Israelgo armada urria osoan bereziki gogor aritu da Gazako iparraldean, eta egunotan ere azken urteko erasorik gogorrenak egiten ari da bertan, ehunka pertsona hilda, gehien-gehienak zibilak eta tartean hamarnaka ume. Herritarrei Gazako hegoaldera joateko agindua eman diete... [+]


Bilboko Etxaniz Suhiltzailearen anbulatorioko sexu-transmisiozko infekzioen zentroa “gainezka” dagoela salatu dute

Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.


Eguneraketa berriak daude