Estibalitz


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Aita Baztarrikari elkarrizketa
Estibalitz
Araba'ko uririk nagusienak ikuskatu berri ditugu gure eus kaltzale ezagun Labaien eta Otaegi jaunekin batean, atsegiñaldi bat igarotzeko zoriederra idukirik Estibaliz'ko Lekaidetxe edo Monasterio zoragarrian.
Araba'ko Lekaidetxe ospetsu au, Silosko lekaide beneditarrak beren gain eukia zuten oraintsu arte, oraiñaldin Lazkao'ko beneditarren ardurapean aurtitzen dalarik.
Bertako buru egiten duana. orain, euskal_idazle ospetsua dan Baztarrika Aba, ezaguna degu, eta etxeratzerakoan egin dizkiogun galdera guztai atsegiñez erantzunaz, ona emen nolao berriak eman zizkigun, "ZERUKO ARGIA"ren irakurlentzat:
–Aita Baztarria: zerbait esan bear diguzu "ZERUKO ARGIA"ren irakurleentzat. Noiztik zaudete leku_zerukoi ontan?
–Oraintxe bi urte onutz etorri ginala. Lazkaiko beneditarren lekaidetxetik etortiak gera geientsuok. Batzuk, berriz, lendik emen zeudenak eta bertan gurekin geldituak
–Nortzuk ziran emen lendik zeuden lekaideak?
–Silos'ko Abatetxetik etorritako beneditarrak 1923'garren urtetik emen zeuden. Aiek jaso zuten Lekaidetxe edo Monasterio au. Gero, guti eskeini ziguten, berak naiko jenderik etzutela_ta.
–Ze asmakin jabetuak zerate Lekaidetxe onekin?
–Gure asmoa Estibaliz'ko Lekaidetxea aurrera ateratzea da. Aspalditik beneditarren bizitoki izan da muiño zoragarri au. Aiek jaso zuten Estibaliz'ko Andre Maria'ren izenean gaurko Eliz_eder eta bikain au, 12' garren mendean .Geroztik Estibalitz, mende asketan Euskal erriko fedeleku beroenetako bat izan da. Andra Mari onen aurrean aukeratzen zituzten, aratarrak, beren agintariak eta baita ere_berriak egin ere. Mendixka ontara etortzen ziran zazpi Euskalerri'etatik kristauak Andre Mariari fede biziz argizari anndiak eskeintzera. Gaurko egunez ere joera aundia dute euskaldunak toki_santu ontara, ta geroz geiago. Emen beneditarren Lekaidetxe batek on aundia egin dezake Euskalerria'ren fede, biziera ta kulturaren alde. Gure lenengo lana, beraz, anaidi on bat osatzea da. Asiak gera Araba ta inguruetan gazte billa, landara bila...
–Orain zandeten lekaide edo praillek, euskaldunak altzerate denak?
–Geienak bai, eta gipuzkoarrak. Ba'ditugu euskaldun berri batzuk ere: bat, Portugalete'tarra; bestea: Gazteiz'tarra.
–Nundarra zaitugu zu, Aita Baztarrika?
–Ataundarra, jaiotzez eta biotzez. Oso gazterik Lazkai'ko beneditarren etxean sartu nintzan lekaide_apaiz izateko asmoz.
–Apaiz _ ikaskizunak, nun egin zenduzen?
-Lazkao ko Lekaidetxean bertan Gero, bi urtez, Teolojia Erroma'n.
–Zu, euskal_idazle gain_gaiñekoa zaitugu. Noiz eta ze aldizkaritan asi ziñan euskeraz idazten?
–"Gain?gaiñeko" euskal_ idazlea, diozu. Ori uste det txapel aundiegia dala neretzat. 17_ 18 urtekin asi nintzan euskal_ lanetan. Lenbizi itzulpenak egiten Gero, "JAKIN"; "ZERUKO ARGIA" ta "LOINAZ" aldizkarietan zerbait idazten. Orain. Lazkao'n liturpi_gaietaz ateratzen duten "JAUNAREN DEIA"ra bialtzen det, tarteka, lantxo. ren det, tarteka, lantxoren bat.. Ba'ditut eskuartean beste eus. kal_lan batzuk, baiñan nai. aña astirik ez...
–Badakit, Aita Baztarrika' laister argitaldua izango dan_ "ORIXE' omen _ LIBURUAN zure bi idazlan guztiz irakur_ garri ta jakingarriak distiratsu azalduak izango dirala: "ORIXE" IDAZLE_MISTIKU' eta ORIXE JAINKO_BILLARI PURRUKATUA deritzaenak...
–Lotsatzen nazu, Zeleta, zure goraitapen oiekin; baiña ORIXE_ZALE bizia izan nazu eta nazu Lazkao'ko gure Lekaidetxean ezagutu nuan bera. Bati_ bat, ari zor diot nere euskaltzaletasuna ta zorra nolabait ordaindu bearrez, idatzi nitun zuk aipaturiko lantxo oiek. Orixeren JAINKO_LANA artu nuan gai liburu ortarako, bear bada gure artean gutxten ezagutua dalako, ta "JAINKOAREN BILLA" liburua Lazkao'n, gure etxean zualako. Nere ustez edo nere iritziz, "Orixe" euskal_idazlerik aundi ta bikaiñena izan degu.
–Bejundaizula! Eta... beste Imt arte... AGUR!!
Izketaldi jakingarriaren ondoren irten ginan gure etxeetarauntz, Urdiain'en egiñaz geratu_une atsegingarri bat. Euskaldu utsa baita, izaeraz eta izkuntzaz, Naparroa'ko uritxo polit eta garti au, bertak Erretre jau agurgarri Satrustegi euskaltzaña guzien gaidik dala. Berakin igaro genduzen ordu atsegiñak, etzaizkigu berealakoan aztuk. 800 biztanle ditu, erriak, eta guzien arte; bat bakarra, euskera ez dakienik... Jakte au izan zitzalgun benetan pozgarri ta ukigarri. Eleiza ta kaleak, oso txukunak; jendea, euskalduna; eta euskaltzale jaitun eta porroktua: Erretore jau! Orrela dezu, irakurlea, Otxoa barrakalari ospatsua izanikaren jaioterri polita!
Etxerakan, Lazkao'ko beneditarren legaiboru argia dan Aita Mauro agurtu gendon, gure atsegiña agertuaz Estitalitz' en bere menpeko lekide maitagarriak guretzak izan zituzten begirapen eskergarriengatik; eta orrenbstez buktu gendun gure Alaba_aldek ibilkn de gogoangarria
Zeleta
12

GaiezGizarteaErlijioaEliza katolApaizak
PertsonaiazBAZTARRIKA1
EgileezELETA1Gizartea

Azkenak
Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
A-25: mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Udazkena agurtzen negua besarkatzeko

Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]


2024-11-25 | Iñaki Sanz-Azkue
Sugandila bat “ezer ez dagoen lekuan”

Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]


2024-11-25 | Jakoba Errekondo
Birigarroak zirinetan heriotza

Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.


2024-11-25 | Garazi Zabaleta
Gaztaina feria basaburuan
Gaztainadiak eta gaztainaren kultura protagonista

Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]


Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


Eguneraketa berriak daude