«Kuba begirunean oinarritutako edozer onartzeko prest dago»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Manuel Somoza, Habana Cuba irratiko zuzendariari elkarrizketa
«Kuba begirunean oinarritutako edozer onartzeko prest dago»
Manuel Somoza, Habana Cuba irratiaren zuzendaria
Kazetariak dira eta Kubako errealitatearen berri ematera hurbildu zaizkigu Euskal Herrira. Bertako komunikabideok Kubako berriak nola jaso eta zabaltzen ditugunari buruzko kezka azaldu digute eta, bide batez, Kubako egungo egoeraren berri eman. Manuel Somoza, 47 urtekoa eta Rigo Diaz bere lankidea, 28koa. Biak irratigintzan murgilduak eta biak iraultza kubatarraren defentsarekin konprometituak.
ARGIA. Baliabide aldetik Kubaren egoera gero eta larriagoa da, noiz arte eutsi ahal izango dio egungo egoerari?.
MANUEL SOMOZA. Kuba ekonomiaren berrantolaketa prozesu batean sartuta dago eta erronka nagusia eskasia gainditzea da, baina hori urteetako kontua da, ez bizpahiru urtekoa. Alabaina, hobeto uler dadin, egoera horren sustraietara joko nuke. Hirugarren Munduaren barruan kokatu behar da Kuba eta azken 30 urteetan izugarrizko aurrerakuntzak egin dira. Latinoamerikako beste herrialde askorekin erkatzea besterik ez dago.
Nolabait ere EEBBek behartuta, Kubak Europako ekialdeko herrialde sozialistekin kontaktatu zuen eta bere ekonomia harreman horietan oinarritu. Gero, bat-batean, ekialde guzti hori erortzean Kubak bere atzerri merkataritzaren harremanen % 85 galdu zuen. FMI eta Mundu Bankuaren mailegutzarik ere ez zuen; horrez gain, aspirina bera erostea galerazten duen blokaketa basati bat ere hor dago. Guzti horri gehitzen badizkiozu gainera proiektu berria den eredu baten berezko akatsak, ez baitago gauzak nola egin behar ditugun azaltzen duen libururik, egungo egoerara heltzen zara.
A. Prozesu horretan atzerriko kapitalari lekua uztea oso garrantzitsua da, baina nola kontrolatu honek izan ditzakeen arrisku potentziala?
M.S. Sektore oso jakinetan parte hartu behar du eta ekonomia atzerriko kapitalen esku gera ez dadin oreka topatu behar da. Partehartze guztia enpresa mistoekin egiten da, estatuarekin erdibana, nahiz eta badauden salbuespenak.
Gaur egun petrolioa da gure ekonomiaren ardatza, eta Kuba hor ari da egiten bere esfortzurik garrantzitsuena. Kubak bere garai onenetan petroliotan 12 kontsumatzen bazuen gaur egun 6 erosteko besterik ez du. Extraofizialki esan diezazuket egun egiten ari den politikarekin, petrolioari dagokionez, bost urte barru Kubak bere burua horni dezakeela.
Eta ezin utzi aipatu barik turismoa, Kuban hazkundea ezagutu duen esparru ekonomiko bakarra (% 30 1991tik 1992ra eta beste % 30etik gora 1993ko lehen sei hilabeteetan). Guzti horrek eguneroko bizitzan nola eragiten duen? Oraingoz ezertan, diru guzti hori inbertsio berriak eta funtsezko produktuen erosketarako erabiltzen baita: esnea, xaboia... Guzti horrek nekea dakar, noski. Baina Kubako inmigrazioa ezin daiteke zentzu horretan bakarrik aztertu, Latinoamerikan mugimendu migratorioak oso hedatu eta sustraituak daudelako. Kuban akats asko daude eta mila gauza hobetzeko, eta mundu guztiak formula miraritsuak eskaintzen dizkigu. Guk eskatzen dugun bakarra begirunea da, guk gure bidea egiteko eskubidea. Nikaragua sandinista, adibidez, ez zen marxista, sozialdemokrata zen, baina hala ere ez zioten garatzen utzi. Suedian egin daitekeena Latinoamerikan ezin da egin.
A. Izan duen garapen maila ukatu barik, askatasunen eremuan izan dituen akatsak aipatzen dira: oposizioari jartzen zaizkion oztopoak, adierazpen askatasuna...
M.S. Azken hauteskundeei buruzko adibide bat jarriko dizut. Espainiako «ABC» egunkarian azaltzen zen, oposizioaren arabera, % 31,5eko abstentzioa izan zela, ehuneko eta guzti. Sinesgaitza. Kubako oposizioa datuak horren zehatz eskaintzeko bezain indartsu balitz, egun horretatik aurrera, Kubak dituen arazo guztiekin gainera, iraultzak ez luke 24 ordu iraungo. Kubako egungo oposizioak ez du indarrik eta bere kritika guztiekin, kubatarren gehiengoa sistemarekin bat dator. Botoa ematea ez da beharrezkoa Kuban. Alabaina, jendea bozkatzera presioz behartzen dela esaten da. Baina, nork ikusten du gortina batzuen artean herritarrak papertxoan zer jartzen duen? Hala ere, paper txuri eta baliogabeak % 8ra ere ez ziren iritsi.
A. Zuk kazetari moduan nahi duzuna esan dezakezu? Debekatzen al zaizu zerbait?
M.S. Kazetaritza kubatarraren ezaugarri nagusiena iraultzaren defentsa da. Zintzotasun osoz diotsut: inpartzialitate ospetsu hori Kuba, Frantzia zein EEBBetan ikusteko dago oraindik. Ez daukagu zuk izan dezakezun askatasun maila, ez txikiagoa ez handiagoa. Izan gara Eusko Jaurlaritzaren irratian, eta arduradunekin laguntza eta abarrez hitz egin dugu, baina irratian Kubako arazoez hitz egitea ez zen posible.
Egungo Kubako gizartean proiektu zehatz bat defenditzen dugu, besteak beste zein kazetaritza egin nahi dugun pentsatzeko aukerarik ere ez dugulako izan. Kazetaritza kubatarrak erasokorragoa izan behar du, iritzi kazetaritza askoz gehiago landu behar du, eta gauza gehiago. Baina egungo egoeran, gure hausnarketa zera da, zer da garrantzitsuagoa erreformatzea ala defenditzea?
A. Hauteskunde sistema berria lehen urrats bat moduan hartu behar da?
M.S. Bai, eta bide horretan jarraitu behar da. Baina Kubarentzat garrantzitsuena da kudeaketan herriak parte hartzea, eta sistema honek herritarren partehartze handiagoa eskaintzen du. Kubako iraultzaren instituzionaltzea hasi zenean, 70eko hamarkadaren hasieran, Kubak boto zuzenaren ordez, boto ez zuzena aukeratu zuen. Beti salatu izan zaigu hori, orduan zuzena ez izatea. Orain egin da hori, urrats handi bat da. Baina horri oihartzun eskasa eman zaio. Ikustekoa zen bizardun gizon horrek kalean prozesua azaltzen jardun zuenean zein erakarpen mailan handia zuen. Atzerriko kazetariek hartu zuten hura, gutxiek kontatu zuten.
A. Zein esperantza duzue Clintonekin?
M.S. Gutxi. Aldaketa bakarra tonuarena da, hizkuntza mailan zerbait nabaritzen da. Keinu batzuk dira, gutxi baina zerbait da. Kubaren aldetik ere tonu aldaketa bat dago, kontu handiarekin erabiltzen da hizkuntza. Begirunean oinarritutako edozer onartzeko prest dago; guk beraie eta beraiek guri.
Xabier Letona
14-16

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaKUBA
GaiezKomunikabidIrratiaHabana Cuba
PertsonaiazSOMOZA1
EgileezLETONA1Komunikabid

Azkenak
Adin txikikoak dira Osakidetzako genero identitateko unitatetik pasa diren erdiak

1.075 pertsona artatu ditu Barakaldoko ospitaleko genero-identitateko unitateak, 2016ean unitate hori martxan jarri zenetik. Erdiak baino gehiagok adin-nagusitasuna bete aurretik jaso zuen lehen arreta. Eta, kopuru osoaren herenak hamasei urte baino gutxiago zituen.


BBK Livek bisitarien oinarrizko hainbat eskubide urratzen ditu eta salaketa ipini diote

OCU kontsumitzaileen Elkarteak hiru arrazoi zehaztu ditu, horien artean kanpoko janaria eta edaria Kobetamendiko esparruan sartzeko debekua, eta eskudirutan edo banku-txartelaren bitartez ordaintzeko ezintasuna. Facuak aurreko urtean egindako salaketan zehazturiko arazoak... [+]


Arrazakeria salaketen erdiak Polizia jotzen du “agente diskriminatzailetzat” Bizkaian

Diskriminazioaren ahotsak txostenak zenbakitan jasotzen ditu 2023an Bizkaiko SOS Arrazakeriaren Informazio eta Salaketa Bulegoan pertsona ugarik agertarazitako esperientziak, eta haietan "arrazoi arrazista eta xenofoboen aurkako indarkeria, eraso eta diskriminazioak”... [+]


Meaka-Irimo bizirik!

Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]


2024-07-12 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektua hasia da konponketa lanak, landaketak eta formazio saioak egiten

Zestoako Iraeta auzoan, Urola ibaiaren meandroan daude Amilibia baserria eta bere lurrak. Horiek modu kolektiboan erosteko dirua biltzen ari da Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkartea. 2025 bukaerarako dute hitzartua azken ordainketa, baina erosketa fasean egon arren,... [+]


Emakume alkateentzako jantzi erronkariarra diseinatu dute, Hiru Behien Zergan parte hartzeko

Larunbatean egingo dute San Martin Harriaren inguruan 600 urte baino gehiago dituen ohitura eta aurten emakume alkateentzako jantzi erronkariarrak prestatu dituzte, orain arte gizonezkoentzako baino ez baitzeuden.


2024-07-12 | Gedar
Pertsona bat atxilotu dute Gasteizen, faxista bati aurre egiteagatik

Orgullo Cazurro talde faxistako kide bati kontra egin zion atxilotuak, eta bideo batean jaso zuen hori. Guardia Zibilak atxiki du berriki, eta badirudi "gorroto-delitu bat" egotzi diola.


Donostian 300 pertsona baino gehiago “muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute

Donostian, 300 pertsona baino gehiago “pobrezia eta muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute Kaleko Afari Solidarioak (KAS) eta Hiritarron Harrera Sarea taldeek. “Michelin izarrak dituzten zortzi jatetxe dituen hirian eta Basque Culinary Center... [+]


2024-07-12 | Euskal Irratiak
Cyclopotes elkartea: Ikusmenik gabeko jendeen inklusioaren alde, bizikletaz ibiltzeko

Angeluko Cyclopotes elkarteak ikusmen-gabeko jendeer parada ematen die bizikletaz ibiltzeko. Tandem club des déficients visuels du zinezko izena elkarteak eta 2004ean sortu zen. Joan den astean Amikuze eta Oztibarren gaindi pasa dute aste osoa, egun guziez ibilbide... [+]


Kataluniara itzuli dira Tsunami auziko erbesteratuak

Ostiral goizean ekitaldi politiko bateratua egingo dute Gironan, Herrialde Katalanetan. Puigdemont faltako da, ezin baitu itzuli.


Maximo Aierbe hil da, Euskaldunon Egunkariaren sortzaileetakoa

Bere sorterri Ataunen hil da Maximo Aierbe Muxika, 74 urterekin. Euskaldunon Egunkariaren sortu aurreko eta ondoreneko urte malkartsuetako eginahaletan parte hartu zutenek gogoratuko dute proiektu berriaren akziodun bila hainbeste lan egindako gizon hura. Disziplina eta... [+]


2024-07-11 | Uriola.eus
Gentrifikazioaren aurka, pisu turistiko bat okupatu dute Bilbon

Bilboko AZET plataformak pisu turistiko bat okupatu zuen atzo, auzoaren turistifikazioa salatzeko.


Fronte Herritar Berria garaile atera da, eta hirugarren kokatu da eskuin muturra

20:00etan atera dira lehen datuak, harridura orokorra eraginez: zundaketa guziek lehen kokatzen zuten eskuin muturreko RN hirugarren atera da eta ezkerreko FHB Fronte Herritar Berria garaile. Gehiengoan edota gehiengo osoan ikusten zen RN Batasun Nazionalarentzat zaplaztekoa... [+]


Anibal direktiba
Urriaren 7an Israelgo Armadak bere soldaduak eta zibilak ere hil zituen, ‘Haaretz’-en arabera

Israelgo egunkari Haaretz-ek hilabeteetako ikerketa egin du Israelgo Armadak iragan urriaren 7an Hamaseko erasoari nola erantzun zion aztertzeko. Armadako soldadu eta ofizial ugarirekin hitz egin du eta ondorioa argia da: Israelek Anibal direktiba indarrean jarri zuen, aurretik... [+]


Eguneraketa berriak daude