Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

igandea 2025eko otsailaren 16an

«Psikopatek foiletoiak nahiago dituzte edozein filme baino»

2021eko uztailaren 20an

Alex de la Iglesia zine zuzendariari elkarrizketa
«Psikopatek foiletoiak nahiago dituzte edozein filme baino»
ALEX DE LA IGLESIA
Bilbotarra dugu «Acción Mutante» filmearen zuzendaria, Pedro Almodovarrek aurkitutako azken promesa gaztea. Ez da hutsetik atera, Enrike Urbizu zuzendariak eman baitzion lehenengo aukera, eta bere kabuz laburmetraiak egiten ibili da. Adituen ustez, zinema munduan iraultza ekarri du, eta bere estiloak filmeak egiteko bide berria zabaldu du.
ARGIA. Zer egiten du filosofia ikasi duen batek «Acción Mutante» bezalako filmeak egiten?
A. DE LA IGLESIA. Agian horrexegatik egin dut, filosofia ikasi nuelako. Filosofia ikasi izanak oinarri bat eman dit, esperientzia eremu bat. Gaur egun askoz ere lasaiago bizi naiz filosofia ikasketak direla eta.
A. Zer gertatu zen, orduan, ez zenuela irakaslea izan nahi eta pelikulak egiten hasi zinen?
A.I. Ez, oso zinemazalea izan naiz beti. Dekoratuak egiten hasi nintzen eta orain luzemetraia bat egiteko aukera izan dut, baina ez da izan aurrikusitako asmoa. Aukera eskaini zidaten eta aurrera egin nuen.
A. Lehenengo komikien arloa landu zenuen eta gero filmeena. Enrike Urbizu filme zuzendaria izan zen gauza bien errudun?
A.I. Areago esango nuke, ni zinema zuzendaria naiz inbidiak eraginda. Urbizu lagun handia nuen. Orduan bera super 8an zebilen filmeak egiten, eta erakutsi nahi izan nion berak baino super 8 hobea egiteko gauza nintzela. Ez nuen aukerarik izan, hala ere, filmeari ekin behar niolarik bera 35 mmko luzemetraia egiten ari baitzen. Inbidia handia sentitu nuen. Ezin nuen ulertu filmeak egitea hain erraza zenik. Neuk ere filme bat egingo nuela erabaki eta horrela heldu naiz zinema zuzendaria izatera.
A. Enrike Urbizuren «Todo por la pasta» filmean, hain zuzen ere, zuzendari artiskoa izan zinen, zinemaren munduan sartzeko lehenengo aukera.
A.I. Bertan izan nuen filmaketen mekanikari buruz zerbait ikasteko parada, Enrikek eskainia gainera. «Mirindas asesinas» laburmetraia ere horregatik egin nuen. Argi dago, gauza bat egiten ikasteko egokiena ekitea da.
A. Autodidaktatzat jotzen duzu zure burua?
A.I. Agian bai. Kontuan hartu behar da, bestalde, filme bat ez duela pertsona bakar batek egiten, lan talde batek baizik. Nik lan talde zoragarri bat izan dut eta beregan konfiantza osoa jartzeko aukera. Honek lan egiteko izugarrizko erraztasuna eman dit, ekin genionean ez nintzelako filmea egiten zuen bakarra, 60 ginen. Ez nintzen ez bakarrik ez heldu berria sentitu.
A. «Mirindas asesinas» laburmetraian berdin gertatu zen edo zerbait esperimentalagoa izan zen?
A.I. Ez, luzemetraia bezain ondo egin nahi genuen eta horretarako indar guztiak jarri genituen. Ez zen esperimentua. Egia da «Acción Mutante» egin dugun gehienok «Mirindas asesinas»en bageundela eta luzemetraia egiteko oinarri bezala erabili dugula laburmetraia. Baina «Mirindas asesinas» «Accion Mutante» bezain filme serioa da.
A. Esaten dute filmeetan erabiltzen duzun umorea komiki mundutik atera duzula. Egia al da?
A.I. Baliteke, nik egiten nituen komikiek umore beltzaren ingurua jorratzen zuten. Filmean agertzen diren hainbat gauza komikietatik atera ditut; komiki asko daude pertsona edo filme asko baino gehiago axola zaizkidanak.
A. Bat-batean Pedro Almodovar hurbildu eta esaten dizu zurekin filme bat egin nahi duela.
A.I. Horrela gertatu zen, zuk esan duzun bezalaxe. Misteriorik gabe. Guk idatzitako gidoi bat zuen eta Madriletik deitu zigun berarekin hitz egitera joateko esanez. Manu Gerrikaetxebarria eta biok joan ginen eta luzemetraia bat idazteko esan ziguten. Ekin genion gidoi berriari, eta bukatu eta bi astera Pedro Almodovarrek deitu zuen. Esan zigun gidoia idatzi genuen bezala filmea zuzentzeko gai izango bagina, filme hura arrakastatsua izango litzatekeela. Beraz, «Accion Mutante» ia enkarguzko lana da.
A. 350 milioi pezeta balio dituen enkargua.
A.I. Hasierako aurrekontua 100 milioikoa zen. Gidoia berrikusi eta ekoizpena modu errealistago batean aztertu genuen. Baina ez zait iruditzen diru gehiegi denik, egin dugun pelikularen benetako balioak aurrekontu hori bikoizten duelako. Baina, badakit, eta zentzu horretan pribilegiatua sentitzen naiz, izugarrizko zorte ona izan dudala.
A. Hasierako ideiari aldaketaren bat egin behar izan diozu?
A.I. Ez. Gidoia aukeztu genuen, euren gustukoa zen eta kitto. Gero, lanean ari ginela, gidoiaren berrikuspen asko egin, eta landu ditugu landu beharreko gauzak, baina ez da interferentziarik egon ez gidoian ezta filmaketan ere. Guztiz kontrakoa, oso gustukoa zuten; zenbat eta basatiagoa orduan eta are gustukoagoa.
A. Zergatik aukeratu dituzu guztiz almodovartarrak diren Rossi de Palma eta Bibi Andersen?
A.I. Oso egokiak zirelako istoriorako. Aktoreak behar nituen aberats-kumeen paperetarako, eta Almodovarrenak erabili ditut mundu hori adierazteko. Banekien papera Rossi de Palmak edota Bibi Andersenek eginda ondo ulertuko zela mezua.
A. Erraza izan al da horiek Karra Elejalde edota Alex Angulo bezalako aktoreekin nahastea?
A.I. Hemengo jendearekin lan egin nahi nuen, baina ez lagunkeriagatik, aurkitu ditudan onenak direlako baizik. Gainera, Espainia mailan ezezagunak ziren aktoreekin lan egin nahi nuen. Egia da lan taldeko gehienak Euskal Herrikoak direla eta horrela izan ez balitz filmaketa desberdin joango litzatekeela.
A. Antonio Resinesek «Todo por la pasta» filmearen antzeko lana du «Accion Mutante»n.
A.I. Kopia hutsa da, Urbizuri kopiatu diot. Urbizuk lan horretan jarri zuenean ez nintzen batere fio. Baina Antonio lan egiten ikusi nuen eta harrituta geratu nintzen. «Accion Mutante»n antzeko papera du, baina pertsonaia oraindik okerragoa eta opakoagoa da. Gainera, Antoniok duen aktore komikoaren kutsu horrek jendea harrapatzen du.
A. Non filmatuko dituzu filmeak Labe Garaiak ixten dituztenean?
A.I. Ez dakit. Nire porrota izango litzateke.
A. Oso gustukoa duzu Ibaizabalen ezkerraldeko estetika industriala zure filmeetan.
A.I. Bai. Dena den, ez nuke arazorik izango inguru horiek Madrilen bilatzeko, eta hasieran horrela egin genuen, Madrilen Erandio moduko inguruak bilatzen aritu ginen hilabetez. Hala ere, ez dira inoiz hemengo estetikaren parekoak. Bisualki oso indartsua da, eta gainera hemen bakarrik aurkitzen den gauza da. Iberia auzunea edota Labe Garaien ingurua ikusi nituen lehenengo aldian zur eta lur geratu nintzen. Nahiko berandu topatu nituen, «Todo por la pasta»rako inguruak bilatzen ari ginenean batez ere.
A. Telebistari buruzko irudi nahiko sentsazionalista aurkezten duzu «Accion Mutante»n.
A.I. Ez dut uste gehiegikeria denik inondik inora ere. Egunero ikusten dugu telebistak albisteak eta pertsonak txikitzen dituela.
A. Zer esango zenieke «Accion Mutante» bezalako filmeek biolentzia bultzatzen dutela diotenei?
A.I. Zerbait debekatzekotan «Mary Poppins» debekatu beharko litzatekeela «Texas-eko sarraskia» baino lehen. Haur gehiago hil direla aterki bat hartu eta leihotik botata edo, superman bezala, lepoan izara bat jarri eta jauzi eginda. Ez dela egia biolentzia eragiten duenik. «Aitabitxia» oso pelikula ona da, baina jendea tiroka dabil Bronxeko zinema batean. Jendea da zoratuta dagoena, ez zinema. Gainera, psikopatek nahiago dituzte foiletoiak eta lehiaketa programak edo Tele-5 eta Antena-3 edozein filme baino. Gustukoagoa dute telebistan beraiei buruz botatzen den morbo guztia, edo programa batean ikusi ahal izatea albiste batek aita bati nola eragiten dion.
A. Lau zuzendari nagusi daude une honetan Euskal Herrian: Juanma Bajo Ulloa, Julio Medem, Enrike Urbizu eta zu.
A.I. Oharkabeko gauza izan da. Ni Enrike Urbizuren laguna naiz eta bere gustuak jarraitzen ditut besteenak baino gehiago, gertuago sentitzen naiz Enrikerengandik. Ez dago lauron artean loturarik, besterik gabe gertatu da.
A. Nahiz eta laurak hemengoak izan, hemengo jendearekin lan egin eta hemen filmatu, ez duzue euskal kulturarekin zerikusi handirik.
A.I. Bakoitzak bizi duena kontatzen du eta egia esan, nik ez dut oso hurbil sentitu euskal kultura. Ni bilbotarra naiz eta seguru nago horrek zerbait eragingo zuela, testuinguruak eragiten dit. Ez dut euskaraz filmerik egin; horrek ez du esan nahi, ordea, egingo ez dudanik. Ez daukat ezer kontra, baina uste dut jendeak zinema ikusteko erarik egokiena nik egiten dudan moduan dela.
Myriam Gartzia
34-38

GaiezKulturainemauzendariakDE LA IGLE1
PertsonaiazDE LA IGLE1
EgileezGARTZIA3Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Bukele diktadorea da, baina milaka pertsonaren bizimodua askoz hobea da egun duela hiru urte baino”

Maria Ortega Zubiate

“Hezkuntza sailburuaren determinismo teknologikoak kezkatzen gaitu: bai ala bai sartu behar da, modu akritikoan”

Mikel Garcia Idiakez

Efemeridea: Joxe Arregiren gorpua sekretuan hilobitik atera eta torturaren froga bilakatuko ziren argazkiak egin zizkioten

ARGIA

Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

dantzan.eus

Efemeridea: Mildred Harnack idazlea gillotinatu zuten Hitlerren aginduz

ARGIA

Azkenak

2025-02-16 | Artedrama Arte Eszenikoen Plataforma

Autokarabanie

MULTIMEDIA - Antzezlana

2025-02-15 | Iratzar Fundazioa

Abertzaletasuna. Aita hil, bai ala ez?

MULTIMEDIA - solasaldia

2025-02-14 | Inaxio Mendizabal Arrese

Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.

2025-02-14 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]

2025-02-14 | Udane Barinagarrementeria Laka

Emeadedei + Mahl Kobat

Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]

2025-02-14 | ARGIA

Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]

2025-02-14 | dantzan.eus

Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]

2025-02-14 | Parean Elkartea

Sustraietatik eraldatuz

MULTIMEDIA - dokumentala

2025-02-14 | Sustatu

Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]

2025-02-14 | Euskal Irratiak

David Gramond

“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]

2025-02-14 | Gedar

Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.

2025-02-14 | Aiaraldea | Txabi Alvarado Bañares

Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.

2025-02-14 | Xabier Letona Biteri

Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]

Eguneraketa berriak daude