Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

ostirala 2025eko urtarrilaren 03an

«Euskal musika eromen bat da, eta agian hor eroenak kantariok gara»

2021eko uztailaren 19an

Anje Duhalderi elkarrizketa
«Euskal musika eromen bat da, eta agian hor eroenak kantariok gara»
ANJE DUHALDE
Ezaguna da Euskal Herri osoan. Hogei urte eman ditu bere lana ezagutarazten. Baina kantari soil bat baino askoz ere gehiago da Anje Duhalde. Euskal musika mundua astindu zuten talde esanguratsuenetako batean parte hartu zuen, eta bakarlari gisa eman ditu bere azken urteak. Rocklari zaharrak ez direla inoiz hiltzen dio kantu batek. Honek ez du gogo gehiegirik behintzat oraindik.
ARGIA. Hogei urte bete dituzu musika munduan murgildurik. Hori dela eta disko bat grabatu behar duzu zuzenean. Baina beste zerbaitegatik ere grabatuko da disko hau.
ANJE DUHALDE. 20 urte hauenak niretzat ez du garrantzirik. Iaz, Baionako ikastolako guraso batzuekin hitz egiten, guraso horietako bat duela hogei urte Baionan eman nuen nire lehen emanaldiaz gogoratu zen. Hori hari bezala hartuz, adierazi nahi genuen plan bat behar dela Baionako antzokia lortzeko. Antzoki hori askotan itxia dago euskal kantariontzat.
A. El Fuego taldearekin hasi zinen jotzen lehen aldiz.
A.D. 60ko hamarkadan izan zen. Garai hartan oso dinamizatzailea izan zen hemen Iparraldean. Hasiak ginen hemen Elvis Presley eta Eddie Cochran entzuten. Gero Beatles, The Kinks, Rolling Stones... Hori zen nik garai hartan nahiko nukeen kultura eta ezinezkoa nuena. Ezin genituen diskoak erosi, eta ni hasia nintzen bateria jotzen. 16-17 urte nituen, eta Santestebenek proposatu zidan beraiekin jotzea dantzaldietan. Oso urte emankorrak izan ziren. Ia dena euskaraz egiten genuen, eta esan daiteke hori egin zuen lehen taldea izan zela. 70eko hamarkada hastear zegoen.
A. Hala ere Errobigatik ezagutzen zaituzte.
A.D. Oso ongi bereizten ditut dantzaldi mundu hori eta kontzertuetakoa. Bakoitzak bere balioa eta funtzioa ditu.
A. Astakeria al litzateke Errobi lehen euskal rock taldea dela esatea?
A.D. Ez, errealitatean hala delako. Uste dut bazirela beste talde batzuk bide hori urratzen zutena, baina ezagunak ez zirenak. Gure atzetik laster hasi ziren beste batzuk. Koxka, adibidez.
A. Michel Ducau izan zenuen taldekide urte horietan. Zertan da garai hartako harremana?
A.D. Berarekin bakarrik hasi nintzen, baina laster talde bat osatu genuen. Hori ere beste eskola bat izan zen. Beti genbiltzan beste zerbaiten bila. Horrek beste estilo bat sortzera bultzatu gintuen. Kantatzeko, musika egiteko era desberdina erabiltzen hasi ginen, eta agian hori da gure arrakastaren arrazoia. Ordura arte ez zegoen hori egin eta ezaguna zen beste talderik.
Uste dut talde bat mantentzea oso zaila dela. Talde batek bizitza bat dauka, ikusleei eskaintzen ez zaiona, ezkutua. Bizitza horretan batzuetan garrantzi handia ez duten gauzek gero eta garrantzi handiagoa hartzen dute. Azkenean, ideologia mailan, kontraesan asko zeuden gure artean. Hala ere, zerbait bete genuen. Gure zirkuluari buelta bat eman genion eta hor geratu zen.
A. Itzultzen saiatu zineten ordea.
A.D. 1985ean izan zen. Baina badakizu, hautsa bihurtu dena ezin da berriro gorpuztu. Saiaketa hori hasieratik zegoen frustratua. Zerbait behar da gauza onak egiteko, eta ez genuen sentitzen. Hala ere, gure diskorik onenetarikoa dela uste dut.
Berak bere bidea jarraitzen du. Gaur hemen, bihar han... Hori bere ikusmoldea da. Ni nire airera nabil eta ez dut uste ezer egin daitekeenik. Agian bil gaitezke, baina afaltzeko soilik.
A. Garai horietan Jaime Yarritu izeneko gizon bat agertu zen zure bizitzan. Xoxoa disketxean egiten zuen lan eta zuek berarekin atera zenituzten zuen talde diskoak. Zer gertatu zen disketxe horrekin?
A.D. Esan behar da disketxe hori hasiera batean kooperatiba bat zela. Yarritu hor zebilen. Hastapen batean nahikeria zintzoa zuen. Jaialdietako baldintzak hobetzeko sortu zen. Gero enpresa bat bihurtu zen, eta disko onak atera ditu.
Ez dakit zer gertatu zen. Gu artista batzuk ginen, besterik gabe. Asko lagundu ziguten zuzeneko diskoa atera genuenean. Baina porrot ekonomikoa zela eta desagertu egin zen.
Yarritu aipatu duzu. Tipo xelebre horrek gauza asko egin ditu ekonomikoki. Batzuk onak eta asko txarrak. Komunikabideetan ere azaldu da bere izena auzitan jarria, eta uste dut Espainian bizi dela. Hor konpon.
A. Elkarlan asko egin dituzu zure bakarlari urteotan. Amurizarekin eginikoa da ezagunena.
A.D. Harrituta geratu nintzen Amurizak nik bere bertso paperak musikatzea pentsatu zuenean. Beldurra ere eman zidan, baina oso ongi atera zen eta oso gustora nago.
Beste alde batetik, eskema asko apurtzea lortu nuen. Hemen kantariek beren txarteltxoa dute. Honek estilo hau, horrek bestea. Eta niri asko gustatzen zait despistatzea. Neure burua, batez ere.
A. Garai kritikoa izan zen zuretzat Errobiren desagerpenaren ondorengoa.
A.D. Oso gogorra izan zen niretzat hori onartzea. Bost urteko lana ezin da erraz ahaztu. Psikoterapeutikoa zen disko bat egin nuen. Egia esan gaur egun orduko gauza batzuekin ados nago. Psikoanalisi garaia ongi atera zitzaidan.
A. Akelarreko garaiak nola gogoratzen dituzu?
A.D. Oso urte onak izan ziren. Jendearekin oso harreman sakonak izan nituen, eta Euskal Herri osoa ezagutu nuen.
A. Urte horietan zehar belaunaldi aldaketa bat gauzatu zen.
A.D. Belaunaldiak aldatu diren ber, gizakiak ere bai. Gertatzen dena da jende gehiena ez dela konturatzen. Niri ere pasatu zait hori. Garai batzuk oso gogorrak izan dira niretzat. Kostatu zait nire izena aurrera eramatea. Jendea era batekoa zen Errobirekin aritzen nintzenean, eta rock radical izenekoa agertu zenean gu hor geunden. Beraiek mugimendu sozial bat ziren.
Ni hor tartean nabil. Askotan ez dakit hor zer egiten dudan ere. Jende horrekin. Ikusleak ikusten ditut eta nire seme-alabak izan zitezkeela bururatzen zait. Horrek bere alde onak eta txarrak ditu, baina gehienetan oso pozgarria izaten da.
Gainera etorri zaidan zerbait da. Nik probokatu ez dudana. Aurretik pentsatu ez dudana. Jende bat badago gertakariak aldez aurretik ikusteko ahalmenarekin, baina ni ez naiz horietako bat. Jendeak gauza bat espero badu, beste bat eskaintzea gustatzen zait.
A. Betidanik izan duzu askoz ere arrakasta handiagoa Hego Euskal Herrian Iparraldean baino. Hori zuk eragin duzulako izan da edo bestelako arrazoiren batengatik?
A.D. Gauzak hara edo hona zuzenduak ez ditut egiten. Nik kantu batzuk egiten ditut. Gertatzen dena da pertsonalki konpromezu batzuk hartu ditudala _amnistiaren aldeko mugimenduarekin eta AEKrekin, adibidez_. Gainera, errealitate bat da Hegoaldea dela hemen jende gehien duena. Saiatzen naiz muga hori ez ezartzen, eta ez da erraza, baina hori kontrolaezinezko gauza bat da.
Zergatik dudan arrakasta gehiago han hemen baino? Ez dakit erantzuten. Hala ere hemen nahiko onartua naiz. Han jaialdi gehiago egitearen arrazoia azpiegiturakoa besterik ez da. Han askoz ere aukera gehiago daude.
A. Ez ote da Iparraldeko musikagintza pixka bat Errobiren garaietan ezagutu zen arrakastan geratu?
A.D. Egia da une hauetan sorkuntza mailan musika Hegoaldetik datorrela. Horren arrazoia ez dut ezagutzen. Hemen taldeak badaude. Baina dinamika gehiago izan da beti Hegoaldean, baita Errobiren garaietan ere.
Egia da hemengo taldeek izugarri arazo dituztela Hegoaldeko merkatuan sartzeko. Kalitatea ere izango dute hemengoek. Ez dut ulertzen zergatik ez dagoen azpiegiturarik hemengo taldeak ezagutu daitezen.
Hala ere hori belaunaldi kontua da. Agian hemendik gutxira hemen sortuko da dinamika, Hegoalderantz. Gainera, Hego zein Ipar Eusakl Herrian, disko oso onak egiten dira, baina oso kantaldi gutxi ematen dira. Badirudi hautaketa bat egin dela eta hor geratzen garela batzuk, 80etako eromen horren ondoren. Oso gutxi geratzen gara eta gainera badirudi taldeen joera banatzearena dela. Euskal musika eromenean dabil, eta agian gu gara, eromen horretan barne, eroenak.
A. Orain hain modan dagoen fusio musikarekin egindako lehen saiaketetako bat zuen «Ametsaren bidean» izan zen. Garai hartan xelebrekeria izan zen.
A.D. Uste dut saiaketa guztiak onak direla. Beste gauza bat da zer ondorio izaten dituzten. Errealitate bihurtu behar dira. Uste dut Tapia eta Leturia eta Kepa Junkeraren saiaketak horregatik direla hain garrantzitsuak. Trikitiak behar zuen astindu bat, bertsolaritzak bezala. Azken honetan sortua da dagoeneko astindua. Azkenean dena pop musika da. Nahasketaz sortzen baita. Nik beti egin izan dut pop musika. Rocka bere baitan dago.
A. Rock radical vasco aipatu duzu lehen. 1987an kritika gogorrak zuzendu zenituen mugimendu hori osatzen zuten hainbat talderen aurka. Kritika horrek ba al du arrazoirik oraindik?
A.D. Agian nire kritikek beren ondorioa izan zuten. Euskara ikasi eta erabiltzen hasi baitziren. Kortaturi zuzendu nizkion batez ere nire kritikak. Egia da Kortatu fenomeno bat izan dela, Euskal Herri eta Europa mailan. Ez da kontraesan bat garai hartan kritika egin eta orain harreman onetan egotea beraiekin.
Baina zer da euskal musika euskararik ez badago? Beti esan izan dut hori. Nire kritika euskaraz ez egitearen aurka zegoen zuzendua, ez zegoen arrazoi pertsonalengatik bultzatua.
Beste gauza bat da musika gustatu ala ez. Talde ideologikoa dela? Eta zer? Protesta kantarien garaia ez da bukatu. Herri hau nola dagoen ikusita horrek ez du logikarik. Ni ere saiatzen naiz hori egiten.
A. Izan ere, betidanik izan duzu kantari politikoa izatearen txarteltxoa.
A.D. Jende askok uste du kantariak ezin gaitezkeela politikoak izan. Nire ustez politika gure ingurumena da. Gure bizitzaren zati bat. Eta ez da batere demagogia egiteagatik. Errealitate bat da, behar bat. Ezin ditut begiak ireki gauza batzuetarako eta beste batzuetarako itxi.
A. Bertso irakaslea ere izan zara.
A.D. Euskara bultzatzen duten ekimenek beti nire onarpena dute. Beti izan dudalako gustoko mundu hori. Hemen zerbait egin behar delako. Eta ni hemen nintzela Xanti Iparragirrek bere lana utzi egin behar izan zuen eta nik hartu nuen. Ez daukagu medio askorik. Hemen ekimen asko sasi-kultura bat bezala ulertzen dira, eta guk hori, sasi-kultura hori, bultzatu egin behar dugu. Bertsolaritza hor sartzen da baita.
A. Azken aldian kazetari lanetan aritzen zara Gure Irratian.
A.D. Oso gustora nago. Nire burua ez dut hortik kanpo ikusten. Beti euskararen aldeko lanean sartzen dudalako. Zutik atxiki behar dugun zerbait da, eta horretan nabil.
Amagoia Iban
30-34

GaiezKulturaMusikaMusika modePertsonakAbeslariakDUHALDE1
PertsonaiazDUHALDE1
EgileezIBAN1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Euskalerria irratia

Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Lander Arbelaitz Mitxelena

Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

ARGIA

Sostengua adierazi diote Marieniako lurren aldeko borrokari hogei kolektibok

Jenofa Berhokoirigoin

Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Antxeta Irratia | Paola Oskoz

Azkenak

2025-01-03 | Xabier Letona Biteri

LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]

2025-01-03 | Leire Ibar

Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]

2025-01-03 | iametza | Asier Iturralde Sarasola

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.

2025-01-03 | Urko Apaolaza Avila

Analisia

2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]

2025-01-03 | Xabier Letona Biteri

Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.

2025-01-03 | Leire Ibar

2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]

2025-01-03 | Gedar

Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.

2025-01-03 | ARGIA

Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.

2025-01-03 | Jon Torner Zabala

Espainiako Pilota Federazioa

“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]

2025-01-03 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]

2025-01-03 | Uxue Gutierrez Lorenzo

Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA 40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]

2025-01-03 | Jenofa Berhokoirigoin

Sostengua adierazi diote Marieniako lurren aldeko borrokari hogei kolektibok

Kanboko Marienia eremuan etxebizitzak eraikitzeko proiektua badu Bouygues Immobilier agentziak. "Elkarlanaren bidez" zein "indar harremana" mantenduta, proiektua ezeztatzeko borroka eramateko determinazioa plazaratu dute adierazpen bateratu... [+]

2025-01-03 | Antxeta Irratia | Paola Oskoz

Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).

2025-01-03 | Elhuyar | Ana Galarraga

Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]

2025-01-02 | Xabier Letona Biteri

Langile bat hil da Zornotzan, Forest Trafic SL enpresan

Boroa industrialdean hil zen 41 urteko I.P.C langilea, abenduaren 30ean biltegiko inbentarioa egiten ari zenean. ELA eta LAB sindikatuek, eta Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eman dute istripuaren berri.

Eguneraketa berriak daude