«Artistak gizartearen aurrean zomorro arraroa dela barneratu du»


2021eko uztailaren 19an
Angel Garraza eskultoreari elkarrizketa
«Artistak gizartearen aurrean zomorro arraroa dela barneratu du»
Angel Garraza, labean erretako buztinarekin jolasten duen eskultorea:
Nafarroako Allon jaio zen eta Taiwanen irabazi du nazioarte mailako erakusketa batean sari nagusia. Ez du horretaz luzatu nahi baina Angel Garrazak. Bere obrak, sutan lantzen dituen irudiak, zeramikari loturiko eskulturaren ildo berritzaileen artean kokatu dizkigu. Bilboko Arte Ederretako fakultatean irakasle, etxeko tailerrean hartu gaitu 42 urteko artista honek.
ANGEL GARRAZA.
Sariaren kontua leku askotan atera da, beti ere kutsu anekdotiko batez, Taiwanen irabazi dudalako... Azken batean, norbait saritua delako eta ohartzen dira komunikabideak arteaz, edo erakusketa handiak gertatzen direnean; albora uzten dira baina, egunerokoak. Hots, kultura mailako gertaerak ahaztu samar daude. Sariren bat lortzen baduzu onartzen zaituzte, bestela bizitza osoan aritu zaitezke inor ohartu gabe.
ARGIA. Betidanik eskultura alorrean aritu zara, material ezberdinak baliatuz. Egurretik abiatu eta buztinera iritsi zara. Zer dela eta aldaketa?
A.G. Buztinaren prozesu zeramikoa ezagutu nuenetik barruraino sartu nintzen. Tratu berezia du buztinak. Materiala forma batzuetara moldatzeko prozesuan, sua eta labearen erabilerak maila batean kontrolaezinak diren aukerak zabaltzen ditu. Horrek erakarri nau. Jolasa da. Oso garrantzitsua da materiala bere kabuz espresa dadin, zeren eta materialak hori eskertzen baitu. Zu egiteko gai ez zarena askotan prozesuak berak egiten du. Etengabekoa da harridura, beraz. Sutan sartu ondoren espero ez diren hainbat forma sortu ohi dira eta hori onartzeak, dimentsio berrietarako ateak irekitzen dizkizu.
Askotan ezezagutza dela eta ixten ditugu ateak; gauza oso zehatzak eskatzen dizkiogu gure buruari, beti berdintsuak; buztinaren prozesu artistikoan berriz, batzuetan berak inposatzen ditu jokoaren arauak; bestetan artista jartzen da aurrean; etengabeko elkarrizketa da. Lan eta bizitza filosofia bezala inportantea da hau.
A. Hogei urte daramatzazu artegintzan. Taiwanen ere ezaguna zara dagoeneko... eta Euskal Herrian zer?
A. Erakusketak egin ohi ditut. Orain bertan europar artistak bilduko dituen erakusketa batean parte hartzeko deia jaso dut Alemaniatik. Azken aldian nahikoa ateratzen ari naiz kanpora. Ez nago kexatzeko moduan.
Euskal Herrian ere hainbat erakusketa burutu ditut. Hala ere, zeramika-eskultore gisa ari naiz, eta horri, askotan, zentzu txarra ere ematen zaio. Buztina erabiltzeagatik baztertu izan naute. Arte hauskorra dela ikusten dute, publikoaren aldetik harrera gutxi duena.
A. Ohitura kontua ere izango da. Herri honetan egin den eskultura egurra, harria eta burdinari lotua izan da.
A.G. Baina Txillida burdinarekin hasi aurretik ez zen batere egiten eta orain badirudi burdinez egiten den guztia Euskal Herritik ateratzen dela. Gaur egun sortu da baina, material klasikoarekiko, buztina kasu, interes berezirik. Lehen, bnuztinarekin ari zirenek funtzional kutsuko lanak egiten zituzten, eta orain, artelanak egiteko joera nagusitzen ari dela nabaritzen da.
A. Oteizaren jarraitzaile eta miresle izan zara.
A.G. Oteiza eta Txillida belaunaldi askorentzat erreferentzia nagusiak izan dira. Nire kasuan Oteizak erabat bete nau. Orain berriz, New Yorkeko eragina nagusitu da, modernotzat ditugu gure buruak, nahiz eta gure erreferentziak non dauden argi ez izan. Guzti honen aurrean, edozein artistaren helburua bere nortasuna adieraziz inguruarekiko lotura duen obra eraiki eta horrek nazioarteko hedapena izatea behar du, Txinan ulertzea kasu.
Euskal Herritik oso gutxi atera gara ordea. Abarkadunak gara. Frankoren garaiak izan du bere eraginik. Frantziar, italiar... artistek urteak daramatzate Europan erakusketak egiten, eta hemen, zilborrari begira aritu gara jatortasunaren izenean, kanpora irtetea kutsatzea bailitzan. Kriterio honen arabera arte lokalista bultzatu da.
A. Ez al zarete bakartuegi bizi, bakoitza berera?
A.G. Logikoa iruditzen zait. Arteak, beste alorren moduan, barrura begiratzea eskatzen dio norberari, eta batzuetan bakardadea beharrezkoa da horretarako. Baina prozesu horrek gauza gutxi konpartitzera ere eramaten zaitu denboraren poderioz, zuhurra bihurtzen zara. Artearen mundua oso gogorra da bestalde, bizitzeko diot, oso txikia da denon artean banatu beharreko tarta, banatzeko gutxi dago. Hortik sor daitezke hainbat jarrera kaltegarri.
A. Emango al zeniguke gizarteak artistarekiko duen ikuspegia?
A.G. Artistak barneratu du gizartearen aurrean zomorro arraroa dela. Ez dago bere buruan gehiengoaren esku ulertua izatearena. Erakusketak dira horren adibide: oso jende gutxi joaten da. Obrak ez dira talde handiek onar gaitzaten egiten. Zergatik nabilen honetan? Neure burua asetzeko, eta asko jota, neure ingurukoak.
A. Artearen munduak arrazoi emango al dio Guggenheimi?
A.G. Posibilitate bat irekitzen du Bilbon kultura mailako gune inportantea izan dadin; Madrilera, Bartzelonara joan gabe hainbat obra ikusteko aukerak zabal ditzake ere. Oso maila handikoa izango da gainera, baina izen handiei zuzenduta dagoen heinean, errekurtso gutxiko gure kulturari ez dizkio bere arazoak inola ere konponduko.
Guggenheim etxearen errematea da, teilatua. Oso ederra eta sendoa, baina hormak altxatu behar dira bere funtzioa bete dezan. Azpian etxebizitza sendoa behar du, posibilitate kultural ezberdinak aurrikusiko dituena. Guggenheimez gain, historia honi bizitza emango dioten beste iniziatiba batzuk landu behar dira.
Berriro ere etxea teilatutik hasita egin dugu.
A. Zure obrari galdera handiak egiten al dizkiozu?
A.G. Ez dakit handiak ala txikiak diren, nire galderak egiten dizkiot. Ez dut inor salbatzeko arterik egiten, neure burua salbatzeko baino. Ezin zaio inori bidea erakutsi. Neure bideari duintasunez jarraituz norbaitengan eraginik badut ondo.
A. Artistaren duintasunarekin zerikusirik ba al du artearen negozioak?
A.G. Guztiok daukagu gure kontraesana. Askotan hainbat lan burutu behar izaten dira biziraupenerako. Artistaren duintasunaz hitz egiten dudanean baina, bere lana egiten duenean biluzten den artistaz ari natzaizu. Ezin da arte oportunista egin, hori berehala ikusten da. Interes gehiagoko edo gutxiagoko artea egin daiteke, berritzailea edo ez, baina azkenean duintasunez aritzea da dugun helduleku bakarra.
Negozioa berriz uherra da, aldatzeko aukerarik gabe gainera. Arteak hortik ere pasatu behar du. Ez dugu gure burua negozioari loturik ikusten baina, eta azken batean, artista gutxik egiten dute bere lanetik negozio.
J.J. Petrikorena
J.J. Petrikorena
46-48


GaiezKulturaArteaEskulturaEskultoreakGARRAZA1
PertsonaiazGARRAZA1
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Israel Donostiako Klasikotik kanporatzeko eskatu du Gernika-Palestina herri ekimenak

Larunbatean zeharkatuko ditu hiriko kaleak Donostiako Klasikoak, eta Gernika-Palestina herri ekimenak Israelek bertan duen presentzia salatu du, prentsaurreko batean. Adierazi dutenez, “genozidioa eteten ez duten bitartean” klasikoak ez luke Israel-Premier Tech... [+]


Egiazko arrazoia Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko

Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko helburua ez da erresistentzia ahultzea. Benetako asmoa da inteligentzian eta arlo militarrean bere nagusitasunaren irudia berrezartzea Israelgo iritzi publikoaren aurrean .


Puigdemontek esan du osteguneko inbestidura saioan izango dela

2017tik Bruselan dago Kataluniako presidente ohia, baina itzultzea erabaki du Generalitateko hurrengo presidentearen inbestidura eztabaidarako. “Normaltasun demokratikoko baldintzak ez” izatea salatu du, eta aipatu du itzultzeak suposatzen duen atxiloketa arriskua.


Donostian jarrera eta eraso arrazistak ugaritzen ari direla salatu eta borrokatzera deitu dute

Udaletxe aurrean eginiko prentsaurreko jendetsuan, Donostian gertatzen ari diren jarrera arrazista, klasista eta faxistekin kezka adierazi dute hiriko eragile sozial eta politiko ugarik. Irakurketa bateratua eskaini dute 37 eragilek, besteren artean, Ernai, GKS, Bilgune... [+]


Venezuelako oposizioak dei egin die poliziei eta militarrei gobernuaren kontra egitera

“Herriaren eta beren familien alde” jartzeko eskatu diete Edmundo Gonzálezek eta María Corina Machadok adierazpen bateratu baten bitartez. Maduroren gobernuak erantzun egin die, eta erabaki dute dokumentuaren sinatzaile biei “ikerketa penala... [+]


Israelgo armagile nagusiaren fabrika batera sartu eta gerrarako materiala suntsitu dute Erresuma Batuan

Palestine Action taldeak dio bere ekintzaileek astelehen goizean (abuztuak 6) Elbit-ek Bristolen duen fabrika "inbaditu" dutela. Ikerketa eta fabrikazio zentroa oso zainduta dago, eta espetxeko furgoneta bat erabili dute kanpoko perimetroa txikitzeko.


2024-08-07 | Euskal Irratiak
Oihana Goiriena
“Haserre gara, Polonia airos atera baita Pabloren kontrako salaketa frogatu gabe”

Osasun artak biltzen ari da Pablo Gonzalez Moskun une honetan. Joan den astean, Poloniako Radomgo segurtasun handiko espetxetik atera zen kazetaria bi urte eta bost hilabeteko preso egon ondoan. Poloniak leporatzen zion espioitza frogatu gabe libre atera da.


Eguneraketa berriak daude