«Urtetan lan serio eta sakonak egiten egon zaitezke ia inork jakin gabe»
Proiektu berria abiatu da Rosa Miren Pagolaren zuzendaritzapean Louis Lucien Bonaparte dialektologoak utzitako ondareaz. Deustuko Unibertsitateko Euskal Ikasketen Institutuko buru denak euskal dialektologiaren egoeraz hainbat xehetasun eman dizkigu eta baita ikerketa lanen egoerari buruz ere.
Metodologia aldetik, bere laguntzaileei, itzulpenak eskatzen zizkien, eta gehienak argitaratu gabe gelditu ziren. Momentu honetan horixe da egiten ari garen lana: eskuizkribu horiek hartu eta horien edizioa prestatu.
Batzuetan eskuizkribu interesgarriak aurkitzen zituzten, nahiz eta beraiek idatziak ez izan: sermoiak, olerkiak, edo herri kantuak zirela. Laguntzaileek hartu eta bidali egiten zizkioten, bere lana egiteko interesgarriak izango zirelakoan. Horrela, eskuizkribu horien artean, bere laguntzaileenak ez diren lanak ere aurkitu ditugu. Esate baterako, bizkaierarenak egin ditugu eta hor 30 bat sermoi ere badaude, Oñatiko apaiz batek eginak, XIX. mendekoak.
Baina, batua zabaltzen ari den neurrian, euskalkiak indarra galtzen ari al dira? Nire ustez, oso zaila da euskara eta euskalkiak bereiztea. Erabilera zabaltzen doan neurrian, zalantzarik gabe, euskara batua zabalduz doa.
Soziolinguistek diotenez edozein hizkuntza gordetzen da, nagusiki, erabiltzen diren bertako hizkerak gordetzen diren neurrian, eta ez hizkuntza horrek hiztun berriak bereganatuz. Bizirik dagoen edozein hizkuntza aldatuz joaten da, eta euskalkiak ere aldatuz doaz. Aldatu bai, baita egokitu ere, baina desagertuko direnik ez dut uste. Itxura aldatuko dute, normala denez. Horregatik, hauei buruzko lanek garrantzi handia daukate, beharbada, momentu hau oso egokia delako, oraindik garaiz gabiltzalako euskalkiak diren bezala jasotzeko.
Bestalde, edizioa kritikoa baino, anotatua dela esango nuke. Zergatik? Kritikoa ezin da egin, eskuizkribu gehienak orain arte argitaratu gabe daudelako, eta argitaratuta baldin badaude, egin den argitalpen bakarra, kasu askotan, Bonapartek berak egindakoa delako. Guk, testua bera, egileak egin duen bezala errespetatzen dugu. Gero, orrialdeen behealdean komentagarria dena, batez ere hizkuntzalaritza aldetik, bildu eta komentatu dugu: komunztadura dela, deklinabide kasuren bat dela, komentario linguistikoak edota lexikoak... Irakurleari irakurgaitz gerta dakiokeena argitzen saiatzen gara ohar horien bitartez. Hori bai, jatorrizko testua aldatu gabe.
Hala ere, badago ikertzeko gogoa, baina gero errealitatea oso bestelakoa da; ez dago ikerketa mundua batzen duen gunerik eta orduan lanak ere solteagoak dira, eta laguntzak ere ez dira berdin ematen. Nire iritziz, ikerketak egiteko problema nagusia ez da horrenbeste jende prestaturen falta, dirulaguntzena baizik. Eta ikerketa gune hori erakundeek bideratu beharko lukete.
Patxi Sarriegi
Martxoaren 8an kalera ateratzera deitu ditu herritarrak mugimendu feministak, "desberdinkeriek bere horretan" dirautelako. Zapalkuntza mekanismo berriak agertu direla salatu dute, eta feminismoa "ezkerreko borroken erdigunera" eramateko beharra... [+]
Martxoaren 3ko Memoriala hornitzeko erabiliko dira bildutako objektuak. Ekimena ahalik eta jende gehienarengana iristeko asmoz, jardunaldiak antolatuko ditu Martxoak 3 elkarteak Gasteizko auzoetan.
Une delikatua igarotzen ari den zure lagun minak Taylor Swiften kontzertura joatea proposatu dizu, baina kide zaren elkarte ekologistak elkarretaratzea deitu du, abeslariak sortuko duen kutsadura salatzeko; nora joango zara? Dilema etiko horri erantzun diote gazteek, baita... [+]
Otsailaren 24tik eta martxoaren 1era bitartean, astebetez 60 lan proiektatuko dituzte Punto de Vista zinema dokumentalaren jaialdian. Hamar film luze eta zazpi labur lehiatuko dira Sail Ofizialean; tartean mundu mailako lau estreinaldi eta Maddi Barber eta Marina Lameiro... [+]
"Gasteiztik egin ezean, ez da egingo", adierazi du PSNren bozeramaile Ramón Alzorrizek. Kontra azaldu dira Geroa Bai, UPN eta PP.
Larunbatean egindako prentsaurrekoan adierazi dute manifestazioa ekainak 14an Donostian egingo dutela. 130 kolektibo, alderdi politiko eta sindikatu batu zaizkie eta "atxikimendu kanpaina oraindik zabalik dagoela" gogorarazi dute.
Plazara, AEK, Uda Leku, Dindaia eta Ebete antolakundeak Baionan elkartu dira Famili'on egonaldi ibiltariaren lehen edizioa aurkezteko. Hizkuntza mailaren arabera eskaintza bat edo beste egongo da eta haur zein gurasoentzat izango da udaberrian.
Neska adingabeari sexu abusuak era jarraituan egin zizkiola frogatutzat jo du Bizkaiko Lurralde Auzitegiak.
1989tik 2014ra, Frantzia mendebaldeko hainbat ospitaletan egindako erasoengatik epaituko dute. 74 urte ditu Joel Le Scouarnec zirujau ohiak, eta espetxean dago beste lau sexu eraso kasurengatik.
Iratxeren Bidasoaldeko Lagunak ekimenak deituta, dozenaka lagun kalera atera ziren atzo Iratxe Sorzabal preso politiko irundarraren absoluzioa eskatzeko eta behingoz etxera ekartzeko, torturak salatzeaz gain.
Azken asteetan François Bayrou Frantziako lehen ministroaren harira ezaguna egin bada ere, aspalditik dira albiste Betharram eskola katolikoko apaizen gehiegikeriak. Lau urtez barnetegian ikasle izan zen Paxkal Indo lapurtarrarak Euskal Irratiaki adierazi eta ARGIAk... [+]
Greenpeaceko kideak Dakota Acces oliobidearen aurka protesta egiteagatik auzipetu dituzte eta astelehenean aztertu du salaketa Dakotako auzitegiak. AEBko Greenpeacek gaiaren inguruan jasango duen bigarren epaiketa izango da, lehenengo kasua epaile federal batek bota zuen atzera... [+]
Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]
Ikerketa bat egin dute Alemanian, hauteskundeen atarian: kontuak sortu dituzte TikToken, X-n eta Instagramen, eta aztertu egin dute algoritmoak zer nolako edukiak erakusten dituen. Guztietan, algoritmoak eskuinera eta eskuin muturrera jotzen du gehien, TikToken nabarmen.
Ekitaldian, Mileik motozerra bat oparitu dio Muski, murrizketa sozialen sinbolo eta aldarri gisa.