Errioxako Biotz-barrendik itz bi


2021eko uztailaren 23an
Mendiola Lasalletarrari elkarrizketa
Errioxako Biotz-barrendik itz bi
Emen nanzute. San Asensio deritzaion erri pollit ontan. Gure Errioxak habesten duen uri famatuan. Berpixtu naizela deritzait. Eguzkiak jo ta ke, dana bezten duelarik. Ebro'k daramakien ura gutxi nabaitzen da. Motel dijoa; erdi illa. Ibai onek jakin baitu gañezkako denborak jaunak dituala. Ez du euririk gure kosta aldeetan bezela. Ta egarri baitira naiz ardo egokienen jabe izan.
Rioja'tar abotzaz itzegin na det. Dudik gabe gure odolekoak dira. Abizen euskaldunak nun nai entzungo dituzu anetxen artean. Balzategi, Lezama, Agirre, Billasoro ta abar. Prolema sortua dagoela deritzait Errioxan. Gaztelarrak dirala Geografia'k agindu dualako? Naparrak ala? Bai, Euskal Errian teki bat dutela esango nuke.
Berez, jende alaia. Galdetzen badiezu anetxei zer diran, ez dizute errex erantzungo. Bañan Erri onen begiak Euskal_Erriarontz ipiñiak dande. Batez ere Bilbo'rontz. Bizkaitik asko etortzen baitira egunak igarotzera inguru anetara. Naparroako Erriberan gertatzen dana, emen ere ikusten da. Atzeruntz ez dute nai ezer jakiñ. Beren iritzia Euskal_Errira irixtea da.
Ala, alai ikusi ditut beren jai etan . Naiz Errioxa auxe zaarrenetako erri bat izan, oraindik_orain ba dirudi azaletik atera gabea dagoela. Sikologi asko ez da bear: auen bizitasun eta izakeraren berri jakiteko. Abereraren lagunak baitira...
Erri koxkor anetan gizonak ez du arkituko abereak baño lagun aberik. zaldi, mando, asto ta alako abereak, gizonarekin batera, la gunarazten dira lur eder auetxek eraiten. Hugo Wast'ek bere nobeletan, argentinako manduak goraipatzen ditu. Ez det uste aik emengoen tamañakoak izango diradenik. Etzituan Asisko anaiak maitasun anadiagoekin abere anetxek zainduko. Orregatik ez da arritzekoa alaitasun jator batean emengo seme-alabak bizitzea. Ez dute asko bear erroxtason bati buru emateko. Ta kanpotarrekin nola konpontzen diran... Beriala alkartzen gaituzte te "Bodega"k dalako tokietara errex eramaten gaituzte.
Antxe, txuletak lur berean erriaz, zorionezko erariarekin bapo jartzen zaltuzte. Baltere, naiz oltuta egon, kanpotarra zarela ta, zure omenez, trago ta trago, ongietorriari txispak ateriaz, izugarrizko agurra egiten dizute...
Gizon auetxen kezka .Gezurra dirudi. Begiak goruntz altxatuaz euria eskatzen dute. Maatsa ondo beztu da, bañan txikia dator. Urik txukatu ez duelako. Errioxatarrok txikiak dira. Gaurko maatsa bezela. Eguneroko eguzki onek erre egilen baltitu.
Batez, ala dio: –Jainkoak baztertuta utzi al gaitu?–
Besteak. –Inpernuan emen baño ur geiago, baletz!–
Goizeko amarretan kentzen digute etxeetan ura Plazan, abereentzat eta gizonezkoentzat ere ura bada.
Orain dala berreun urte bezela ortxe ikusiko dituzu emakumeak beren bonbil, garrafoi, ta beste ontzi ugariekin ur billa.
Ez dago atsedenik. Ikusgarria kenetan emen gertatzen dana. Eguzkiak bukatzen duen bezin laixter illargi anndiak bere irripar illarekin, zillarrez betetzen du dana.
Beroak utzi duen kal-kala oztu da ta irripartxo bat bezela, gauak besarkatzen ditu ilusioz bizi diren neska mutillak. ..
Jai_nagusiak San Asension. Ez det gogo aundirik salto ta brinho egiteko. Bañan "Begiak parrez_ parrez..."
Esango dizutet urrengoan nere goraberak Erriosa ontan...
Orain goazen. Guazen, San Asensioko Lasalletarren Eskola_Pralletegira. Ez dakit ser gaitik, bañan biotza kilimatu zait, etxe galant onetara etortzearekin. La Salle'ko Donostiar ikastetxean ibilia naiz ta.
Bai galanta ta ederra Seminario auxe Bi gorputzeko Etxea dauka. Bata Ikastola, jatorrizko sukalde, komedore, lotegi ta abar. Gela aundi batzuek, argia errez sartutzen dala, alaitzen dute tamañazko etxea.
Beste aldean berriz eliza galanta. Nere ustez gaiegizkoa... Bañan tira, ez gaitezen asrtu halakotan.
-Zenbat zarete txoko honetan?
-Aspiranteak eun. Nobizio ta postulanteak berrogei ta amabost. Eta beste amabost anai, au guztia zaintzeko.
-Lasailletarrak, bildurrik gabe eraiten ari zerate?
–Lan da lan ari gera. Ospatsuenetakoa Irun'go Nobiziadea izango da. Eskolastikoa deritzaiona Baltere Salamankan, Unibersidaderako Anaien Eskola bat ipinita degu.
–Izkuntzak ikastera bai altzuazte?
–Bai. Lasalletarrok kristautasuna zabaltzera baguaz, munduko izkuntzak jakin bear. Inglaterrara blaltzen ditugu gaztetxoak. izkerak ikastera. Beintzat ingles i`-kuntza ikasirik, trebe dira mundurik_mundu joteko.
–Prantzian, Lasalletarrak, atzerantz dijoaztela diote?
–Anai Mendiola, serio ge:ditu da.
–Bai, baliteke. Ez nuke esango "krisis" bat sortu danik. Bana n, gizena, gizona dan artean, alako aldetak eukiko ditu. Gastatu gerala? Ez. Berpixtu'ko gerala deritzait Bokazio gutxi sortzen dira. Bañan etorriko dala berpixte bat. ziur naiz. Nekatu ondoren lotxo batekin, gizona trebe altxatzen da Jo ta ke ai gera. Ori erakuisi baizigun gure Lasallek, ikasbide astunean ibiltzen. Artan ipiñiak gera ta Jainkoa lagun
–Geigo?
–Lan onetara jarriak geuden ezkero, gelditu ezin. Aprika ta Amerika ditugu gure lanerako aurrez_aurre jarriak. Laixter gure ustez_dio Mendiola anaiak, garrantzizko egiteak lortuko ditu. Kapituloa alkartuko da ta nere Esan dizudan lurralde oietara mugituko gaituzte. Lagundu bear erriak baitira. Kristoruntz ekarraziz ainbeste atsekabetu.
Zenbat Nobiziado dituzute Euskal_erri ta Españian?
–Sei. Irun en:, Cambrils'en, Griñan'en, Bugedo'n, Sala~nancan. Pont d'Incan. Ospatsuena San Asensi'koa izanik.
–Zenbat anai... Lasalletarrak?
–Bi rnilla emen. Seireun Ameriketan eta Ginean.
–Mundu guztian?
–Ogei millen bat.
Mendliola anaiak erakusten dit Lasalle'ko esposizioa Nobizioak egiña. Paperarekin bakar_bakarrik, Lasalle'ren lana ezagutuaraziz.
–Agur bada. Zuek zeraten bitartean gure kultura ez dala jetxiko deritzait.
–Arratsaldeak bota du azkeneko herotasuna Errioxako zelai auelan, eta guazen.
Kanpalak San Asensio'n. Ja:ak baltira Esker_eskubi maatsa.
Ogi zuri_mardula nun nai. Makiñik gabe ebakitzen dan urdaia aldalmenean.
A! ta neskatillak pertxentak jaleko jazkerarekin egunero. Beltzarantxuak dlemontre!
Errioxanak goitik bera.
X.T.
12

GaiezGizarteaErlijioaEliza katolBesteak

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude