«Bertsolari on asko ahaztu ditugu finaletara iritsi ez direlako»


2021eko uztailaren 19an
Jon Enbeitarekin, txapelketa ondorengo errima zuzen eta erratuez
«Bertsolari on asko ahaztu ditugu finaletara iritsi ez direlako»
Arriagako bezperan hartu gaitu bere etxeko ganbara kutunean. Txapelak nahiz trofroak nonnahi. Bakailaoa prestatzen irabazitakoa omen politena. Gosariari heldu aurretiko solasaldian bere hainbat kezka bota ditu mahai gainean. Oso urduriere ez, lasaiago nahi baina. Abenduaren 20aren gainetik jardun dugu, gure buruak ondorengo egunean jarririk.
ARGIA. Bizkaia-Arabako Txapelketan aurten zerbait azpimarratu baldin bada gazteen parte hartzea izan da, kantitatez nahiz kalitatez. Uzta berezia jaso al da?
JON ENBEITA. Gauza berezia bada, baina Txapelketa honetako sorpresa ez. Konfirmazioa izan da, urterik urte egin den lanaren ondorioa. Orain giro polita dago, eta gainera, atzetik asko datoz.
A. Nola ulertzen duzu hainbeste gazte bertsolaritzara hurbiltzea?
J.E. Lehen gazteak bere sasoikorik ez zuen, eta gaur bere inguruan baditu eta askoz ere gehiago identifikatzen da. Bertsolaritza zer den irakatsi egiten da gainera, eta jendeak zenbat eta gehiago ulertzen duen are barrurago sartzen da.
A. Txapelletok gazte hauek ezagutarazi eta jendaurrera ekartzeko egokiak al dira?
J.E. Helburu hori betetzen dute maila batean. Beste modalitaterik sortzen ez den bitartean jendea ezagutarazteko beharrezkoak dira. Herri honetan gainera, jokoa eguneroko ogia da.
A. Ez al zairu Bizkaia-Arabakoa txikia geratu?
J.E. Handiegia, arrisku aldetik batez ere. Gazteek bertsoak ondo egiten dituzte, eta txapelketako egun batean edozer gerta daiteke. Euskal Herriko final batera lasaiago joaten naiz hona baino, zer galdu gutxiago eta zer irabazi gehiago dudalako.
A. Nola dakusazu Bizkaiko bertsolari gazte eta helduen arteko lotura?
J.E. Gazteak aipatu eta upatzen ditugu urtean zehar. Helduak edo zaharrak eurena egina daikate eta kategoria horretan aurrean dabiltza. Erdian edo dabiltzanak, finaletara iritsitakoak ala ahaztutakoak dira. Bertsolari on asko ahazturik daude. Euren akats bakarra ez gaztea ez zaharra eta finalistak ez izatea da.
A. Bertsolaritzaren gorakadan zer alde on ikusten diozu eta zertan zaude kezkati?
J.E. Gorakada guztiak, berez, onak dira. Jendeak gero eta gehiago ulertzen duela ikusten dut, gainera.
Alde txarra berriz, gazteak boom horretara hurbildu eta gero erretiratzen badira ikusten dut. Bestalde, bertsoa bera, inguruko espektakuluaren menpe geratzen ari den arriskua nabari dut. Ordenarik jartzekotan bertsoa lehenik eta espektakulua bigarren mailan utzi behar da.
A. Jendea gehiegi ohitu al da ikuskizunaren bitartez barre egitera?
J.E. Ez dakit ohitu den edo ohitzen ari garen. Bertsolaritza horretara mugatzen bada kalterako izango da. Argi gorria piztu behar dugu. Gai jartzaile, antolatzaile eta bertsolariekin hitz egin eta ea jaialdien eraketan ondo goazen azter dezagun.
A. Duela gutxi Bertsolarien Elkarteak kezkarik plazaratu du bertso saioetako jardunak betikoez osatzen direla eta aukera berriak sortzeko asmoz. Ez dakit zeure burua klub horren baitan ikusten duzun. Soluziorik ba al duzu egoera honen konpontzeko?
J.E. Ni ez nago klub horretan.
Asko egiten du telebista berak, jendeak ikusten duena hartzen du eta horrek badu eraginik. Martxa hori ona da baina akatsa da martxa horren inguruan beste batzuk geldirik geratzen direla. Telebistako bertso onen bilduma sei edo zortziren inguruan osatzen da. Soluzioa beste bertsolari batzuk sartu eta telebistaren eragina baliatzea litzateke. Seiko taldea izan beharrean hemezortzikoa izatea. Azken batean bidea bertsolariak ezagutaraztea behar luke.
Ez dut uste Euskal Herrian hamar bakarrik direnik bertso onak botatzeko gai. Lau estereotiporekin gabiltza, besteak baztertuz. Hogei estereotipo sortu behar dira.
A. Epe laburrean aldaketarako aukerarik ikusten al duzu?
J.E. Zaila da, baina ez dut uste aldaketa hain traumatikoa izan daitekeenik, edo etxea goitik behera bota behar denik; lehenengo gela bat aldatzen da eta gero beste bat.
A. Patziku Perurenak duela gutxi gipuzkoarrak zilborrari begira aritzen direla aitatzen zuen. Zer diozu?
J.E. Errealitatez, bertsolaritzaren enborra izan da Gipuzkoa; bertsolari izateko giro naturala egina du eta historian oso mimatua izan da zorionez. Pribilegio egoera horrek ez du ixtera eraman behar, ordea. Alegia, Gipuzkoan loreak ia berez irteten badira, irteten ez diren landa horietara jo eta hazia erein.
A. Zure larrutan diskriminaziorik ezagutu al duzu?
J.E. Beharbada giputza izan banintz beste zerbait izango nintzateke. Ez dut batere erraza izan, batez ere Gipuzkoan sartzea. Bizkaitarra izateak lan gehiago eman dit.
A. Bertsolaritzan bizkaiera baztertua dagoela esan izan da, ez dela egiten. Nola ulertzen da hori?
J.E. Hori aurrekoarekin lotuta dago. Giputza Bizkaira etortzen bada, bertsotan gipuzkeraz egiten du eta ez da ezer gertatzen. Gipuzkoan bizkaieraz egiten bada berriz... Beharturik geunden bertsolariak izateko gipuzkeraz egitera edo batuaz. Giputza ez da sentitu bizkaiera ikastera behartuta eta alderantziz bai, eta horrek azkenean mesede egin digu, guri bederen, euskara aberastu dugulako.
J.J. petrikorena
46-47


GaiezKulturaBertsolaritTxapelketakAraba-Bizka
GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaENBEITA2
PertsonaiazENBEITA2
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
2024-09-27 | Euskal Irratiak
Amaia Fontang
“Hau da etorkinen geroa gobernu berriarekin: kontrola, kanporaketak eta kriminalizazioa”

"Segurtasun gehiago, inmigrazio gutxiago". Bruno Retailleau barne ministro frantsesa argi mintzatu da, kargua hartu berritan. Etorkinen gaineko kontrola azkartu nahi du Michel Barnier lehen ministro eskuindar-kontserbadorearen gobernuak, eta jada Retailleauk aitzinatu... [+]


Nafarroako Gobernuak administrazioan sartzeko euskara baloratzeko merezimenduen dekretua onartu du

Premiazko txostena eskatu dio Nafarroako Kontseiluari. Behin betiko onartzeko aurretiazko urratsa da, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak aurreko dekretuaren zati batzuk baliogabetu eta bost urtera.


Emakume* Abertzaleen X. Topaketa egingo dute azaroaren 16an Laudion

Egun osoko egitarauarekin elkartuko dira, eta Euskal Herria feministaranzko bidean, nondik, nora eta nola trantsitatu nahi duten zehazten jarraitzeko konpromisoa berretsi nahi dute.


Antena 3 telebistak Donostiari buruz egindako erreportaje “arrazista eta sinplista” salatu dute

Antena3 telebista kate espainiarreko Espejo Público saioak erreportaje sentsazionalista bat eman zuen asteazkenean, Donostiako ustezko segurtasun faltaren inguruan eta fokua gazte magrebtarretan jarriz. Erreportajea publikoki salatu du Kaleko Afari Solidarioak (KAS)... [+]


“A”, Arabako familia-upategien ardoa bereiziko duen marka berria

ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteko upategiek ekoitzitako ardo botilek bereizgarri propioa izango dute uzta honetatik aurrera. Markaren sustapen kanpaina ere egingo dute Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hiriburuetan. Kontsumitzaileei lagundu nahi diete Arabako ardoak eta... [+]


Dela klima aldaketa, dela Ukrainako gerra, arrakalatu egin da Artikoko bake neurtua

Artikoari begira jarri eta XXI. mendeko erronka eta arazo handienez hitz egiten bukatzen dugu aski fite: geopolitika, edo hobeki erran gerlak eta klima larrialdia. Horretaz kontziente, Artikoko Batzarraren baitan egin ahala eraikitzaile eta bakezale izateko jarrera izan dute... [+]


Etorkizunean ere mendien alde

Orain dela hogei bat urte izandako mehatxuak datoz Gipuzkoako mendietara berriro ere, eta ez nolanahiko neurrian, gainera; tamaina eta kantitate handiagoan baizik. Proiektuok –bakarren bat jadanik eraikia; Zubietako erraustegia, kasu– landa-eremuan edota mendian dute... [+]


Migratzaileei hizkuntza harrera egiteko jardunaldiak egingo dituzte Gasteizen

Urriaren 10 eta 11n Gasteizko Europa Jauregian egingo dira Euskalgintzaren Kontseiluak eta Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak lankidetzan urtero antolatzen dituzten jardunaldiak.


Iruñeko Ezpala tabernari eraso egin zioten Boixos Nois taldeko ultren kontrako akusazioa artxibatu du epaileak

Iturramako taberna herritarrari eraso egin zioten egunean bertan Iruñean ziren arren, salatutakoan parte hartu zutenik ezin dela frogatu dio epaileak. 2022ko azaroan Ezpala taberna txikitu eta bertan ziren bezeroak jipoitu zituzten Bartzelonako ultrek.


2024-09-26 | ARGIA
Realeko entrenatzaileak euskaraz jarraitu zuen, zenbait kazetari frantziar kexatu arren

Realeko futbol taldeko entrenatzaile Imanol Alguacilek, Nizan, Europako Ligako partiduaren aurretik eskainitako prentsaurrekoan euskarazko hedabideei euskaraz erantzuten ari zela, hainbat kazetariren kexa entzun behar izan du. Duela astebete antzeko egoera gertatu zen... [+]


EH Bilduk, EAJk eta PSE-EEk akordioa adostu dute Osakidetzako lan eskaintzen eredua berrikusteko

Osakidetzako lan eskaintza publikoen eredua "berrikustea" eta kontsolidazio prozesuak "bukatzea" galdatzen duen ekimen parlamentarioa adostu dute hiru alderdiek.


2024-09-26 | Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia 6. eguna
Por donde pasa el silencio


Greba arrakastatsua Nafarroako Hezkuntza Publikoan

Nafarroan hezkuntza publikoko milaka irakasle greba egitera daude deituta ostegun honetan eta mobilizazio ugari iragarri dituzte sindikatuek. Ratioen jaitsiera, plantillak egonkortu eta gainzama arintzea eskatzen dute, besteak beste: "Gobernuari dagokio hezkuntza publikoa... [+]


Eguneraketa berriak daude