Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

igandea 2024ko irailaren 15ean

"Tontakeriak esaten ditut baina janaren gaia asko zaintzen dut"

2021eko uztailaren 28an

KARLOS ARGUINANO
"Tontakeriak esaten ditut baina janaren gaia asko zaintzen dut"
Azken urteotan izarra bihurtu zaigu, aurkezle-izar horietakoa; baina hala eta guztiz ere, CAF enpresa utzi zuen 17 urteko mutilaren ilusioak mantentzen ditu. Lehen sukaldari arrakastatsua zen, Euskal Herri osoan ezaguna, gaur egun Estatu espainiarreko etxekoandre eta gizonen sukaldeetako protagonista bihurtu zaigu. Eltze guztietako burduntzalia dugu.
ARGIA. Constucciones Auxiliares de Ferrocarril (CAF) enpresa utzi eta sulkaldaritzan hasi zinen. Aldaketa handia izan zen?
K. ARGUIÑANO. 17 urterekin egiten dira halako gauzak, erraza da. Txapista nintzen eta sukaldaritza asko gustatzen zitzaidan txikitatik 8-10 urterekin sukaldean aritzen nintzen gauzak prestatzen. Zarautzen ostalaritza eskola zabaldu zutela irakurri nuenean izena eman nuen. Oso une ona izan zen. Beasainen ikasteko balio ez zuten 17 urteko mutilak lanera abiatzen ziren, baina pertsona bakoitzari dagokion lana, gustoko duena zein den pentsatu gabe. Inork ezer esan gabe sukaldaritza eskolan hasi nintzen. Pozik nago horretaz.
A. Garai batean ez zen oso arrunta izango gizonezkoek sukaldaritza ikastea.
K.A. Horiek bost axola neri, emakume ileapaintzailea izatea ere gustoko izango nuke. Sekula ez dut horrelako lotsarik izan. Oso gogorra iruditzen zait egunero lan egiteko korrika ibiltzea, gosaldu eta lanera, bazkaldu eta lanera... Beasainen, inguruan oso jende jatorra nuen baina 3.000 geunden lantegian eta ni hutsaren hurrengoa nintzen eta hori gauza gogorra da.
Ostalaritza eskolan sartu baino lehen ibili nintzen Jose Castilloren Emakume Ezkongaien ikastaroetan, Acción Catolica-k antolatzen zituenetan. Izan ere, 60 emakumeen artean mutil bakarra nintzen. Horrek eman behar zidan lotsa handiagoa, baina ez zidan ematen.
A. Norengandik jaso duzu zaletasun hori?
K.A. Gure etxean oso pobreak ginen eta beste etxe gehienetan bezala, babarrunak, lentejak, porrupatatak... jaten genituen. Hori izan da nere etxeko janaria eta bestela, pobreen xerra, Simca 1.200 bezala, bostentzat eta nerbioduna. Bizimodu hori izan dut. Igandeetan, familia osoa baserrira igotzen ginen bazkaltzera, senideak agurtzera ere bai, baina batez ere bazkaltzera.
Horregatik ikasi nituen sukaldeko trikimailuak, amari tranpak egiten. Anaia bakoitzak arrautza bakarra zuen afaltzeko eta ama alboko gelan josten egoten zenez engainatzen nuen bi arrautz batera apurtzen, edo tortila egiteko isilik ibiltzen nintzen bi arrautza irabiatzeak zarata desberdina ateratzen duelako.
A. Zenbat sukadetan ibili zara laguntzaile?
.A. Batzuetan bai. Ostaliaritza eskola utzi nuenean Zarauzko Euromar hotelean lehenengo eta gero Londres hotelean jantokiko laguntzailea izan nintzen... eta beste urtebete Maria Cristinan plater hotzen lagunizaile modura, entsaladak egiten. Han ikasi nuen kabiarra jaten, Maria Cristinan ezkontza ponpoxoak egiten zirenean hiru katilu txiki betetzen nitueneko koilarakada bat jaten nuen. Horregatik, kabiarra ez zaiola gustatzen norbaiti entzuten diodanean, kabiar ona zer den ez dakielako erantzuten diot. Ona zoratzeko modukoa da.
Handik Zarauzko Golfera joan nintzen baina sukaldari bezala, eta bertan 8 urte eman nituen. Gero nere jatetxea zabaldu nuen eta honez gero 14 urte bete ditut, beraz, guztira 26 urte dira mantala jarri nuenetik.
A. Jubilatzeko asmorik bai?
K.A. Ez daukat asmorik, gogoa akaso bai. Esaten dute lanean 25 urte eman eta gero ez duzula berdin ematen. Dagoeneko emanak ditut eta ez dakit zer gertatuko den hemendik aurrera. Ezin naiz erretiratu, seme-alaba gehiegi eta 'zulo' asko ditut. Horiek aurrera ateraz gero, akaso ezer ez egiteko gogoa sartuko zait.
A. Etxeko sukaldean ere, gustora ibiltzen zara?
K.A. Zaila da, gauza asko egiten dituzunean, gustoko dituzunekin behar bezala gozatzea. Astegunetan handik hona ibiltzen naiz eta gero asteburua, beste guztiek jai hartzen dutenean, lanean jarraitu behar dut, normalean baino lan gehiago dut. Kezkatuta nago ez dudalako jai egunik. Gainera, orain bapatean etorri da dena, eta espero dut hemendik sei hilabetera gauzak normaltzea, nere kabuz itzultzea. Neurria hartuko diot.
A. Zein da Karlos Argiñanoren arrakastaren sekretua?
K.A. Ni beti izan naiz txintxarri xamarra. Bestetik, ez naiz inorekin ezkontzen, nere kasa ibiltzen naiz eta horrek zerbait esan nahi du. Hau da, gauzak ez dira kasualitatez ateratzen, beti dago zerbait gauza horien atzetik. Nere kasuan urte askotako lana dela uste dut.
Jende asko dabil lanean baina nere lan asko publikoari begira izan da. Nik emanda ditut 400 hitzaldi, erdaraz zein euskaraz, unibertsitean, espetxeetan, edozein tokitan eta beti jo eta ke, 6-8 urtetan, irrati saioak izan ditut... erraz botatzen dut dena. Arzakek esan zidan duela 16 urte "hi, Karlos, egunen batean mikrofono bat muturrean jartzen badiate, ez hadi isildu, bestela beste batek hitz egingo dik eta, hik egin ezak", eta ondo ikasi nuen. Ikasgai laburra eta erraza zen.
Hori da sekretua, lan asko egin, hitzaldi asko, eta aukerak agertzen direnean, zazt! nik eskua sartzen dut, inongo lotsarik gabe. Eta ez zait lotsagarri gelditzea gustatzen, tontakeria asko esaten ditut baina janariaren inguruko gaia asko zaindu eta maite dut. Jendeari gezurrik sekula ez diot esango, gezurra kakazaharra da eta badakizu zenbat gezur botatzen dituen jendeak. Gezurrik ez dut botatzen eta hainbat etxekoandrek ni maitatzea horregatik da, konturatu direlalko ez dudala gezurrik esaten.
A. Zein metodo erabiltzen duzu,."Menu del dia"ko errezetak antolatzeko?
K.A. Patxi Trula, Mikel Bermejo, nere arreba Eva eta laurok astean hirutan biltzen gara eta 10-15 menu desberdin pentsatzen ditugu. 3.500 errezetako zerrenda osatu dugu. Adibidez, berenjena bat hartu eta horrekin 20 errezeta desberdin asmatzen ditugu: egosita, frigitua, labean. Laguntzaile modura... Guzti hori etxekoandreei erakusten diegu, telebistari esker.
Horrek erantzukizun handia ere badakar. Dagoeneko, ez da Euskal Herrian bakarrik, Espainia osoan nere programa ikusten dutenek nik esandakoari jarraitzen diote. Akaso aldatuko ditut jateko moduak... Oso argi dugu, gauzak oso ondo egin behar ditugula, janariaz ari garelako, ez bizikletan ibiltzen.
A. "Menu del día"ren bitartez, euskal sukaldaritzaren saltzaile eta bozeramale bihurtu zara.
K.A. Ni? Beno, oso talde polita gara. Euskal sukaldaritzak hartu duen abiaduraz harro sentitzen naiz. Historiak esango du, eta gu ez gara hemen egongo, baina konturatuko dira hemendik talde berezi bat pasatu zela. Lehen euskal sukaldaritzak izugarrizko arrakasta zuen baina mugimendu honek nazioarteko maila eman dio. Beste komunitate batzuek gure eredua hartu dute eta gure moduan ari dira. Garai hartan hemen dauzkagun pintore, idazle, artista mugimenduez ohartu ginen eta sukaldariak martxan jarri ginen. Emaitzak izugarriak izan dira.
Nere sukaldetik 200 neska-mutil pasatu dira eta une honetan denak ari dira lanean. Nere etxetik bezala Ramon Roteta, Pedro Subijana, Arzak eta beste askoren etxetik pasatu dira... Ehundaka euskaldun pasatu dira, sukaldaritza ikasteko eta inork ez digu txanpon bat ere eman. Guk 1.000 sukaldari egin ditugu azken 15 urteetan, euskal sukaldaritza munduan zehar zabaltzen duten sukaldariak eta hori oso gauza polita da. Guk jatetxeak egin genituen, ez eskolak. Eskolak egitea beste batzuen esku dago baina beste gauza batzuk egiten dituzte.
A. Zer pentsatzen duzu ostaleritza eskolez?
K.A. Bazela garaia. Oso haserre ibili naiz urtetan ez zutelako tajuzko eskolarik martxan jartzen. Ez ditut eskola masifikatuak nahi, orain dauden bezala. Herri bakoitzak polikiroldegi bat du eta 3 ostalaritza eskola daude Euskadi osoan. Zer egin behar dugu? Bakoitzak ahal duen bezala ikasi eta gero besteei ahotik janaria sartu, nutrizioa, bitaminak, proteinak... zer diren inork erakutsi gabe? Hori astakeria da. Eta bitartean neska mutilak kalean daude, sukaldaritza eskoletara sartzeko ez dagoelako aukerarik. Ia nork antolatzen duen guzti hau, ez da nere lana, nik nere lana betetzen dut, baina beste batzuek ez dute eurena betetzen.
A. Baina ateratzen direnak, nola ikusten dituzu?
K.A. Esperientzia behar dute. Lankide hau sendagileen antzekoa da. Astakeria da sukaldaritza eskolati k atera eta Valentziara joan sukalde burutzat, Espainian sukaldari euskaldunak nahi dituztelako. Ez badaude ondo prestatuta edo praktikak ez badituzte ondo eginak, lotsagarri geratuko dira, eta ez da haien errua, antolaketa faltaren errua da.
A. Euskal Sukaldaritza berria da ala zaharraren garapena?
K-A-Ez da berria. Ohiturak aldatu egin dira, janari inguruan ere gauza asko gertatzen dira. Gaur egun sukaldean grasarik gabeko gauzak egiten dira eta hori ez da light, hori sukaldaritza da.
A. Euskal sukaldaritzari egiten zaion beste kritika bat kanpoko produktuen erabilera da, hau da, euskal produktuak, bertako lehengaia ez duzuela erabiltzen.
K.A. Baserritarraren alde nago. Eman ditudan hitzaldi guztietan beti esaten dut azokara joan behar garela, denok, astean bi aldiz gutxienez. Akaso, produktu hauek 15-20 pezeta garestiago izango dira baina hemengo baserritarra zaindu behar dugu betiko zaporeak mantentzeko.
A.Bena den., euskaI sukaldaritza 'berri' hori ez da oso herrikoia, behintzat jatetxeen prezioen aldetik. Bestalde, telebistak gauzak masifikatzeko ahalmena du.
K.A. Telebistatik eskaintzen ditudan errezetak ez dira goi-mailako euskal sukaldaritzakoak, eguneroko menuak dira. Egia da, gureak luxuzko jatetxeak direla eta oso argi dugu gure etxeak ez direla ez egunero, ez astero etortzeko modukoak. Baina urtean bi aldiz etorrita, seguraski kultura zabaldukLo duzu.
A. Nola sentitzen zara telebista izar, publizitate izar, sukaldari izar bat izanda?
K.A. Azken batean, Karlos Arguiñano naiz. Ni ez naiz aldatuko. Karlos Argiñano euskaldun txintxarri bat da, ez nau inork geldituko. Ibili, ikusi, ikasi eta komunikatu besterik ez dut nahi, euskal sukaldaritzari indarra emateko. Hala ere, ez dut nere burua salduko, alokatu agian, baina saldu inoiz ez.
A. Inaki Aseginolazarekin zer moduz?
K.A. Hura kapataza bezalakoa da. Ni ez naiz oso langilea eta hark lanean jartzen nau, laguna da baina lana ematen dit beti.

NORTASUN AGIRIA
Beasainen jaio zen 1948an
Ikasle txarra zen eta txapista bezala oso gazte hasi zen lanean
Sei seme-alaba ditu «eta nere modukoak, oso ikasle txarrak dira»
Gaur egun, hartzen duen atseden bakarra igande arratsaldeak dira
«Menú del día» hasi zenetik 250 000 karta jaso ditu eta denei erantzun
TVEn agertzen hasi denetik batez beste egunero elkarrizketa bat ematen du
Duela gutxi, Espainiaio Gastronomia Epaimahaiaren sari berezia jaso du, «Menú del día»n egiten duen lanagatik

Myriam Gartzia Argazkiak: Leire Arzuaga
34-38

GaiezGizarteaIharduerakSukaldaritz
PertsonaiazARGIÑANO1
EgileezGARTZIA3Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Deigarria egiten zait euskal gatazkarekiko ikerketa mailan dagoen isiltasuna eta baliabide falta”

Danele Sarriugarte Mochales

Ezker abertzaleko baso hartatik, arbola bakarra zutik

Xabier Letona Biteri

Lurraren erritmoan beharko luke gorputzak

Argiako erredaktoreak

Efemeridea: Gamizko abadeak meza emateari uko egin zion agintariek zeramatzaten Espainiako banderengatik

ARGIA

Madrilgo Rolando kafetegiko hamahiru hildako haiek ETAm-ren eta ETApm-ren zatiketaren erdian

Xabier Letona Biteri

Tematzearen emaitza: errepide seinaleak euskaraz

ARGIA

Azkenak

2024-09-15 | Basilika

Klub Kutun #07: Lasai eta dantzan

MULTIMEDIA - Basilika

2024-09-14 | Kanaldude

Euskara gal-bidean edo zabal-bidean?

MULTIMEDIA - solasaldia

2024-09-13 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Zinemaldi Alternatiboaren 16. edizioa aurkeztu dute, Palestinari keinu eta arrazakeriari aurre egiteko

Donostiako herri mugimenduak artikulatuta hainbat auzotan antolatzen den Zinemaldi Alternatiboaren 16. edizioa aurkeztu dute (11 + 5, beraiek dioten bezala, eraitsitako Kortxoenea gaztetxeko bost urteei erreferentzia eginez). Aurten sei proiekzio egingo dituzte ondorengo... [+]

2024-09-13 | ARGIA

Tematzearen emaitza: errepide seinaleak euskaraz

Herritarrak eskatzen du seinaleak euskaraz jartzeko. Gobernuak erantzuten dio legeak ez duela horretara behartzen. Behatokiak erantzuten dio, legeak ez badu derrigortzen ere, euskaraz jartzeko debekurik ez duela. Gobernuak bereari eusten dio. Alabaina, herritarrak tematzen dira... [+]

2024-09-13 | Euskal Irratiak

Baionako zitadelako eraikuntza proiektuak arrangura piztu ditu ekologistengan

Baionako zitadelan proiektu berriak ditu armadak. Eraikin berriak egin nahi ditu eta horretarako oihanaren zati bat deseginen dute eta ura atxikitzeko bi gune ere sortu nahi dituzte.

2024-09-13 | Xabier Letona Biteri

Aysenur Ezgi Eygi-ri zuzenean egin zioten tiro burura Israelgo soldaduek, autopsiaren arabera

Turkiar-estatubatuar aktibista irailaren 6an hil zuten Beiti herrian, Nablus hiriaren ondoan, Zisjordanian, Palestinako Lurralde Okupatuetan. Orain forentseen azterketek iradokitzen dutenez, Israelgo soldatuek zuzenean egin zioten tiro aktibistari.

2024-09-13 | Gorka Bilbao

Goiko: Aro baten bukaera

MULTIMEDIA - dokumentala

2024-09-13 | Xabier Letona Biteri

Iturbide, Jiménez eta Azkona estatuaren biktima gisa aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.

2024-09-13 | Kanaldude

Teknologia berrien erabilpena indar polizialengandik

MULTIMEDIA - solasaldia

2024-09-13 | Uxue Gutierrez Lorenzo

Gorputza bistan, zauria oholtzan

2024-09-13 | Xabier Letona Biteri

Madrilgo Rolando kafetegiko hamahiru hildako haiek ETAm-ren eta ETApm-ren zatiketaren erdian

Ostiral honetan betetzen dira 50 urte ETAk, 1974ko irailaren 13an, Madrilgo Rolando Kafetegian bonba bat lehertarazi eta hamahiru pertsona hil zituela. Ofizialki 2018an onartu zuen erakundeak ETAren egiletza, bere burua desagertze bidean jarri zuenean.

2024-09-13 | Gedar

Bi lizarratar epaitu dituzte, Voxen salaketa baten harira

Faxisten aurka protesta egiteagatik auzipetu zituzten Lizarrako bi kideak. Asteazkenean, epaiketaren egunean, Lizarraldeko Kontseilu Sozialistak elkarretaratzea egin zuen epaitegi aurrean. Voxeko faxistak jarrera probokatzailearekin agertu ziren bertara, eta Guardia Zibilak... [+]

2024-09-13 | Ahotsa.info

Urriaren 12an Tafallan eginen du manifestazioa Ernaik “españolismo eta faxismoaren aurka”

“Españolismoaren eta faxismoaren normalizazioan” Hispanitatearen egunak jokatzen duen papera salatzeko urriaren 12an Tafallan mobilizatuko da Ernai. “Gu, Nafarroako etorkizuna gara, haiek, aldiz, iragana. Faxismoak herri honetan lekurik ez duela argi... [+]

2024-09-13 | Euskalerria irratia | Bidane Beloki Ezker

Ezkabako iheslari Segundo Hernandez identifikatu dute Eguesibarreko Eliako hobian

Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.

2024-09-13 | Irutxuloko Hitza | Olatz Balda

Donostiako bi familia etxegabetze arriskuan daudela salatu du Kaleratzeak Stop plataformak

Zaurgarritasun ekonomikoaren baldintzak betetzen dituzten arren, Santander bankuak ordainketak epe batez etetea ukatu die bi familiei.

Eguneraketa berriak daude