«Euskal Herriak eman duen kultur gizonik handienetako bat izan zen Oihenart»


2021eko uztailaren 19an
Patxi Altunarekin Oihenart-i buruz
Patxi Altuna euskaltzaina eta Deustuko Unibertsitateko irakaslea:
«Euskal Herriak eman duen kultur gizonik handienetako bat izan zen Oihenart»
ARGIA. Hiru txosten aurkeztuko dituzu biltzarrean.
Patxi Altuna.- Hiru txosten prestatu ditut. 12-14 urte bait daramatzat Oihenart eta bere euskarazko obra, neurtitzak, bere 29 kantak edo olerkiak azaltzen. Bere neurtitzetako aditz sistema osoa aztertuko dut lehenbiziko txostenean. Oihenarten adiztegia interesgarria da, batez ere zuberotarra delako, nahiz eta berak zuberera soilez eta hutsez ez idatzi.
Oihenarten euskal prosodia izango da bigarren txastenaren gaia Bere euskal metrika aztertua dago, baina prosodia ez hainbeste.
Hirugarrenaren titulua "Lapurtarrak Oihenartekin haserre?" da. Badira garai horretako literaturan Ziburuko Etxeberriri bekaizko handia ziola aditzera ematen duten zenbait pasarte. Bertsogintzari buruz, oso iritzi desberdinak zituzten. Nik susmo hori dut, eta agertzen dut txostenean
A. Zer garrantzia ematen diozu Oihenartek bere garaian egin zuen lanari?
P.A. Bistan dago Nafarroako historia erakutsi nahi baldin bada nahitanahiezkoa dela Oihenart aipatzea. Gaurko ikerlariek ere, garai horretako eta aurreko Nafarroako historiaz zerbait berria esan nahi baldin badute, Oihenartengandik abiatu behar dute. "Notitia Utriusque Vasconiae, tum Ibericae, Tum Aquitaniae" liburua, gaur ere, Nafarroako historialari batek nahitanahiez eskuartean izan behar duena da.
Kultur gizon bezala ere ez da nolanahikoa. Guretzat batez ere inportantea da metrika berri bat sortu nahi izan duelako. Bertsolarien metrika eta bertsogintza nardatu eta muxindu egiten zuen. Euskara oso ongi menderatzen zuen eta atsotitz pila bildu zuen. Asko, Oihenart baino lehenagokoak, herriak gorde dituenak.
Oso antzinako euskararen arrastoak agertzen dina. Arrazoi askogatik, Oihenart Euskal Herriak eman duen kultur gizonik handenetako bat izan dela esateko kupidarik ez dugu izan behar.
Joxi Goikoetxea
54


GaiezHizkuntzaEuskaraErakundeakEuskaltzain
GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazOIHENART1
PertsonaiazALTUNA1
EgileezGOIKOETXEA7Kultura

Azkenak
Su artifizialak

Bitxia egiten zait oso askok su artifizialei dieten miresmena. Ikuskizunak sortzen duen itsutasun eta gorreria aukeran nonahi. Ni uxatu egiten nau giro piroteknikoak. Baina onartzea besterik ez daukat gehiengo batek horretan murgilduta bizi nahi duela; besteak beste, sistema oso... [+]


Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


Eguneraketa berriak daude