«Euskal Herriak eman duen kultur gizonik handienetako bat izan zen Oihenart»


2021eko uztailaren 19an
Patxi Altunarekin Oihenart-i buruz
Patxi Altuna euskaltzaina eta Deustuko Unibertsitateko irakaslea:
«Euskal Herriak eman duen kultur gizonik handienetako bat izan zen Oihenart»
ARGIA. Hiru txosten aurkeztuko dituzu biltzarrean.
Patxi Altuna.- Hiru txosten prestatu ditut. 12-14 urte bait daramatzat Oihenart eta bere euskarazko obra, neurtitzak, bere 29 kantak edo olerkiak azaltzen. Bere neurtitzetako aditz sistema osoa aztertuko dut lehenbiziko txostenean. Oihenarten adiztegia interesgarria da, batez ere zuberotarra delako, nahiz eta berak zuberera soilez eta hutsez ez idatzi.
Oihenarten euskal prosodia izango da bigarren txastenaren gaia Bere euskal metrika aztertua dago, baina prosodia ez hainbeste.
Hirugarrenaren titulua "Lapurtarrak Oihenartekin haserre?" da. Badira garai horretako literaturan Ziburuko Etxeberriri bekaizko handia ziola aditzera ematen duten zenbait pasarte. Bertsogintzari buruz, oso iritzi desberdinak zituzten. Nik susmo hori dut, eta agertzen dut txostenean
A. Zer garrantzia ematen diozu Oihenartek bere garaian egin zuen lanari?
P.A. Bistan dago Nafarroako historia erakutsi nahi baldin bada nahitanahiezkoa dela Oihenart aipatzea. Gaurko ikerlariek ere, garai horretako eta aurreko Nafarroako historiaz zerbait berria esan nahi baldin badute, Oihenartengandik abiatu behar dute. "Notitia Utriusque Vasconiae, tum Ibericae, Tum Aquitaniae" liburua, gaur ere, Nafarroako historialari batek nahitanahiez eskuartean izan behar duena da.
Kultur gizon bezala ere ez da nolanahikoa. Guretzat batez ere inportantea da metrika berri bat sortu nahi izan duelako. Bertsolarien metrika eta bertsogintza nardatu eta muxindu egiten zuen. Euskara oso ongi menderatzen zuen eta atsotitz pila bildu zuen. Asko, Oihenart baino lehenagokoak, herriak gorde dituenak.
Oso antzinako euskararen arrastoak agertzen dina. Arrazoi askogatik, Oihenart Euskal Herriak eman duen kultur gizonik handenetako bat izan dela esateko kupidarik ez dugu izan behar.
Joxi Goikoetxea
54


GaiezHizkuntzaEuskaraErakundeakEuskaltzain
GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazOIHENART1
PertsonaiazALTUNA1
EgileezGOIKOETXEA7Kultura

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude