«Herri osoak parte hartu du»


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Junes Casenave-Harigile, «Santa Kruz» pastoralaren idazlea
«Herri osoak parte hartu du»
Uztailaren 26an eta abuztuaren 9an, Zuberoako Santa Grazi baserri herrian, Junes Casenave Harigilek idatzitako "Santa Kruz" pastoralaren bi emanaldiak burutuko dira. Jean Pierre Errekalt izango da errejenta eta doinuak Beñat Axiarik eginak dira.
ARGIA. Noiz eta nolatan ekin zenion Santa Kruz apaizaren bizitza pastoral moduan kontatzeari?
JUNES CASENAVE-HARIGILE. Duela hiru bat urte idatzi nuen eta idatzi nuen bezala emanen da, hiru orduz. Ene ustez, ez dugu ezagutzen Euskal Herriaren historia eta emeki emeki herri guztiak, ez jakintsuek soilik, behar du bere historia ezagutu. Eta ez arrotzek ikusten duten bezala. Beraz, gure historiaren hainbat pasarte kontatzen hasteko, Zumalakarregi hautatu nuen, lehen karlistadaren adierazgarri. Eta bigarren karlistadaren berri emateko, Santa Kruzen bizitza kontatzea iruditu zitzaidan egokiena.
A. Nola ezagutu zenuen apaiz gerrilariaren bizitza?
J.C. Gazte nintzelarik irakurri nuen Santa Kruzen bizitza eta markatu egin ninduen. Geroztik barneratu egin dut eta bai zenbait liburu –gehienak erdaraz– irakurri ere. Gaia ikertu beharra dago eta lan gaitz honen ondoren idazten hasi.
A. Pertsonaia nagusiak gerlagizonak behar dute izan?
J.C. Hori ez da hala. Edozein izan daiteke. Eta pastoraleko borrokak errito dira, ez benetako borrokak. Pastorala herriari konfidantza egiteko idazten da. Pastoraletan gauzak ez dira esaten, iradokizunak egiten dira eta jendeari pentsatzen utzi behar zaio.
A. Nola prestatu duzue pastorala?
J.C. Urtarrilean hasi ziren ikastaldiak. Bazen zenbait urte Santa Grazik pastoralik antolatzen ez zuela eta dantzariak eta arizaleak behar izan ditugu prestatu. Herri osoak parte hartu du hilabete hauetan.
A.- Zeintzuk izan dira errejentaren lanak?
J.C. Arrunki, bera da zuzendaria, arduraduna. Baina Jean Pierrek beste lanak ere egin behar izan ditu dantzak eta hitzak irakatsi, kantak gidatu. Usu ikusi dut eta aholkuak eman dizkiot. "Zumalakarregi"n bigarren errejenta izan zen eta iragan urteko "Xalbador"en lehen aldikoz bete zuen lan hori.
A. Denbora luzea emate al da pastorala idazten?
J.C. Lan luzea ematen du dokumentatzeak pastorala historiari leial idatzi behar bait da, egiaren arabera Galdegiten eta liburuen irakurtzen ematen dut nik denbora luzea. Dokumentazio hori barneratuta, jokaldiak kronologikoki idaztea ez da zaila.
A. Zenbat pastoral idatzi duzu?
J.C. Bederatzi idatzi ditut eta oraino lau izan dira emanak -"Santa Grazi", "lbañeta", "Pette Basaburu" eta "Zumalakarregi"–. Eta "Santa Kruz" pastoralaz gain, beste lau ditut idatzirik: "David errege", "Judith", "Agota" eta "Maitena Basabürü".
A. Pastoral idazle zaharren ondoren demagun Marzelin Hegiaphal edo zu zeu, ba al da jarraitzailerik?
J.C. Bada hainbat kulturgizon pastoralik idatzi duena Jean Mixel Bedaxagar, Roger Idiart, Pierpol Berzaitz, Jean Louis Davant, eta abar. Ez dut kritikarik egin nahi, baina zuzen behar da atxiki pastoralen legea, eta pastorala besterik ez dela oharterazi nahi dut; esan nahi bait da genero bat dela eta pastoral bat behar dela idatzi, ez ordea kantaldi edo opera baten moduan. Besterik egiten bada, ondo egongo da, Zuberoa aberastuko da, baina ez da pastorala izanen.
Ni prest nago laguntzarik emateko; eta lan baten egiten ari naiz pastoralaren legeei buruz, erakusteko nola behar den egin.
A. Kontrako iritziak entzun dira pastoralaren emanaldiak Zuberoatik landa burutzeagatik. Zer deritzozu?
J.C. Ni beti ados izan naiz ahal bezain heda dadin pastorala. Eta aberastasunik badugu Zuberoan, Euskal Herri osora behar dugu zabaldu. Batzuek ez dute hala ikusten, baina ezin gara atzera beha geratu.
Ritxi Lizartza
42, 43


GaiezKulturaAntzerkiaPastoralak
PertsonaiazCAZENAVE1
EgileezLIZARTZA2Kultura

Azkenak
2025-03-13 | ARGIA
EAJk eta PSE-EEk zerga erreforma adostu dute Ahal Dugurekin

PPrekin eta EH Bildurekin negoziazioetan porrot egin ondoren etorri da Ahal Dugurekin adostutako akordioa. Indar politiko honek aitortu duenez, maximalismoak atzean utzi eta errealitateari heldu diote, errenta baxueneko herritarren aldeko akordioa lortuta.


2025-03-13 | Uriola.eus
Correoseko langileen eskubideak eta zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko eskatu dute

“Posta publikoa eta kalitatezkoa. Eskubideen aldeko Hitzarmen eta Akordio baten alde” aldarrikapenarekin, LAB, ESK eta ELA sindikatuek lan-baldintzak eta posta-zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko mobilizazioa egin zuten atzo, hilak 12, Bilboko Eliptika Plazan.


Amasamendin eolikoak ezartzeko proiektu bat dagoela jakinarazi du Villabonako Udalak

Herriko EH Bilduko zinegotzi eta legebiltzarkide den Ander Goikoetxeak egindako galdera parlamentario bati Jaurlaritzak emandako erantzunaren bidez jaso informazioa hau. Bi haize sorgailu ezartzeko asmoa dago eta Cluster Hernani izeneko proiektu zabalago baten barruan kokatzen... [+]


Milaka ikaslek Hego Euskal Herriko hiriburuetako kaleak hartu dituzte, IAk deitutako greban

Hezkuntza bi arazo handik zeharkatzen dutela adierazi dute IAk: "ideia erreakzionarioen" gorakadak eta "ikasleen egoeraren okertzeak". Mobilizazioaren deialdia hedatzeko, goizean errepide mozketak egin dituzte Donostian, Iruñean eta Gasteizen. Bilbon, Euskal... [+]


Hau Pink da, Europako gure lehengusu txikia, eta 1,4 milioi urte ditu

Atapuercako aztarnategian hominido zahar baten aurpegi-hezur zatiak aurkitu dituzte. Homo affinis erectus bezala sailkatu dute giza-espezieen artean, eta gure arbasoek Afrikatik kanpora egindako lehen migrazioei buruzko teoriak irauli ditzake, adituen arabera.


Beste epai euskarafobo bat: Bitarteko Idazkari izateko lan poltsa eskaeraren aurka

Gasteizko 1 zenbakiko Auzitegi Kontentzioso-Administratiboak emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. Lan poltsan parte hartzeko euskara maila altuenaren baliokide diren 3. eta 4. eskakizunak indargabetu zituen Gasteizko Auzitegiak. 


2025-03-13 | Ahotsa.info
“Ez da soilik memoria ariketa bat, baizik eta NATOren kontrako borroka deialdia”

Hainbat eragilek deituta, NATOren aurkako elkarretaratzea egin da Iruñeko Udaletxearen aurrean. Izan ere, gaur, martxoak 12, 39 urte bete dira Hego Euskal Herriak, Espainiar Estatua NATOn sartzeko erreferendumari ezezkoa eman ziola. Askapenako kide batek adierazi du, gaurko... [+]


Bi minututan galdutako elkarrizketak

Azkar! Azkar! Adi egon, ez daukat astirik eta! Ohartarazi behar zaitut, denborak agian ez baitit uzt… Pipipipi-pipipipi! Pipipipi-pipipipi!

Goiz jaiki, eguneratuta egoteko irratia piztu, dutxa hartu, ilea lehortu, orraztu, bizarra kendu edota makillatu, kafea egiten den... [+]


Nola eragingo die AEBen eta Europaren arteko norgehiagokak Euskal Herriko produktuei?

Europako Batzordeak 26.000 milioi euroren inportazioak zergapetuko ditu apirilaren 1etik aurrera, Donald Trumpek altzairuari eta aluminioari ezarritako muga-zergei erantzunez. Enbido-komertzialek jarraitzen badute, Euskal Herrian lehen sektoreak nozituko du gehien norgehiagoka... [+]


2025-03-13 | Josu Iraeta
Herri aske izango bagara

Ez da berria, lehen ere ezagutu ditugu horrelako egoerak. Bere garaian hartutako erabakiaren emaitzak okertzen doazenean, zuzentzeko nahiko denbora balego bezala, eta ez da egia.

Hitz politak, itxaropentsuak, euskal gizartean pozik entzuten direnak, bai, baina badut beldurra,... [+]


Etxebizitza hutsak eta jabetza-eskubidea, eskuineko mantrak desmuntatuz

Azpeitiko Udalak etxebizitza hutsei ezarritako kanona abian jarri berritan –eta Euskadi osora zabal daitekeela jakinda–, etxebizitza horien jabeen eta eskuineko alderdien kexak irakurtzen eta entzuten hasiko gara. Jabetzarako Eskubidearen inguruko mantra horiek... [+]


Euskaldunontzat justizia aldarrikatu eta manifestaziora deitu dute Baionatik dozenaka eragilek

25 bat eragilek adierazi diete elkartasuna apirilaren 11n Baionako auzitegian epaituko dituzten Intza Gurrutxaga eta Gorka Torre Euskal Herrian Euskaraz taldeko kideei. Egun batzuk lehenago, apirilaren 6an Baionan eginen den manifestazioan parte hartzeko deia ere luzatu dute.


Aztarnak

Lurrak guri zuhaitzak eman, eta guk lurrari egurra. Egungo bizimoldea bideraezina dela ikusita, Suitzako Alderdi Berdearen gazte adarrak galdeketara deitu ditu herritarrak, “garapen” ekonomikoa planetaren mugen gainetik jarri ala ez erabakitzeko. Izan ere, mundu... [+]


Juan Luis Agirre Lete kalean da 28 urteko espetxealdiaren ostean

Asteazken eguerdian berreskuratu du askatasuna astigartarrak, zigorra osorik beteta. Espainiako Auzitegi Nazionalak otsailean inputatu zuen ETAren zuzendaritzako ustezko beste lau kiderekin batera, Gregorio Ordoñezen hilketa leporatuta.


Azora putre funtsak familia bat kaleratuko du Donostian

Azora putre funts alokairua igo eta mantentze lanak alde batera utzi ditu, Isaac Lagos eta bere familia etxebizitza uztera behartuz. Kaleratzearen aldeko epai bat jaso berri du maizterrak.


Eguneraketa berriak daude