«Nere Garaian Everestera Joateko Aukera Izan Banu, Joango Nintzatekeen»
Xebe Peña dugu Euskal Herriko mendizaleen aitona. Gaur egun 84 urte ditu eta duela hiru Mont Blanc-aren gailurra lortu zuen bederatzigarren aldiz. 1908tik hona, euskal historia mendi gailurretik ezagutu eta bizi izan du. Duela bizpahiru aste Tolosako Hamalau Orduetan parte hartu zuen, eta baita bukatu ere.
1926an Tolosako mendigoizaleen elkartea sortu zen eta partaidea egin ninduten. 1927an 200etik gora partaide ginen. Tolosan, bestalde, oso inguru menditsua dugu. Aitzgorri Aralar... Durangaldera ere abiatzen ginen. Indalecio Oianguren Eibarreko argazkilariarekin joaten nintzen astelehenero, jai izaten bait zuen, eta Tolosatik Eibarrera trenez joaten nintzen berarekin mendira joateko. Bi eserleku zituen kotxez joaten ginen Durangaldera eta atzeko partean -'ahítepudras' izena zuen -bere tresna guztiak eramaten zituen; antzinako kamara zahar eta handi horiek, tripode eta guzti. Eta berarekin Durangalde ia osea ezagutu nuen, 18-19 urte nituen.
Jose Antonio Agirrek Eusko Jaurlaritza eratu zuenean Gernikan egon nintzen eta Ekonomiako Kontseilariarekin, Eleodoro Latorrekin, aritu nintzen lanean. Baina gero Telesforo Monzonekin topo egin nuen. Telesforo lehendik ere oso laguna nuen, Tolosara etortzen zelako euskara ikastera. Bergarako zinegotzia zen eta behin gaueko 12etan deitu zioten telefonoz, Tolosan ataltzen ari ginela, hurrengo egunean 8etarako bertan egotea ea posible al zuen esanez. Garantia Konstituzionalen Auzitegirako botoa eman behar zuen. Xehe, joan gaitezke oinez? galdetu zidan. Eta horrela egin genuen. Ernio azpitik Azkoitiraino. Handik Elosuara igo eta Bergarara jeitsi ginen. Telesforok azkenean ezin zuen. Oso nekatuta zegoen. eta Bergarako alkateari Telesforo bazetorrela eta pixka bat itxaroteko esateko aurreratu behar izan nintzen.
Bilbon aurkitu nuen berriro, gerra garaian jada, eta Eleodoro Latorrerekin ari nintzela esan nionean "bihartik aurrera nerekin egongo zara" erantzun zidan berak.
Bestetik, mendizaletasunak lehengo xarmarik ez du.
Mendia atsegin zaigulako, ederra delako joaten gara. Amatourrak gara, zaletasuna dugu. Baserrietako jendea ézagutu. Eurekin hitz egin. Hori da mendiak duen izaera polita. Eurekin euskeraz asko mintzatu naiz. Bailara batzuetan oso ondo hitz egiten dute eta barru barruan eramaten dute gure hizkuntza. Mendia egiteari esker, lagunak ditut mundu osoan. Baserritarrak, hasieran, harritu egiten ziren. Eurek herrira jaisteko gogoa zuen eta guk kalea utzita mendira jotzen genuen.
Frantziako Elkarte Alpinoko bazkidea egin nintzen eta Kilimanjarora lehendabizi joan nintzenean eurekin joan nintzen. Eta horrela hasi nintzen munduko beste tokietako mendiak egiten.
NORTASUN AGIRIA:
1908an jaio zen Tolosan. Gerra aurreko Aberri Egunetara oinez joan zen, Iruñera eta Gasteizera. Bere anaia Xabier Euskaltzaina izan zen. lodoarekiko alergia du. 63 kilo pisatzen ditu eta soldaduzkatik ez da aldatu. 200etik gora mendi mapa topografikoek ditu. Oso liburuzalea da eta etxeko txoko guztiek liburuz josita ditu. Aneton 20-25 aldiz egona da.
EuskarAbentura 2025 espedizioak aukera emango die 127 gazteri zazpi lurraldeak oinez zeharkatzeko kulturan, historian eta paisaietan murgilduta. EuskarAbenturako parte-hartzaileen hautaketa ez da proiektuen kalitatean bakarrik oinarritzen, baita generoa,... [+]
.jpg)
AEBek eta Mendebaldeko aliatuek guztira 260.000 milioi dolarreko laguntza eman diote Ukrainari, gehienbat armamentuan eta laguntza militarrean, Errusiak 2022an egindako inbasioaren ostean. Nahiz eta laguntza horrek Ukrainaren defentsa indartzea helburu duen, Nazio Batuen... [+]
Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]
Hutsaren hurrengo arreta mediatikoarekin –batez ere Ekialde Hurbileko edo Ukrainako gatazkekin alderatzen badugu; baina Sudangoaren aldean ere bai–, laugarren urtea betetze bidean da Myanmarreko gerra zibila.
-(1).jpg)
The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.
2024ko azarora bitarte 683 sexu eraso salatu dituzte, iaz baino %16,7 gehiago, Emakunderen arabera. Familia barruko indarkeria salatu duten emakumeen kopurua ere handitu da (975 izan dira), baita bikotekide edo bikotekide ohiek egindakoa ere (3.554).
Benito Lertxundi 60 urte iraun duen kantugintza uzten zuela jakinarazi du Durangoko azoka aitzin. 2023an Gernikan grabatu zuen kontzertu baten diskoarekin bururatuko du bere ibilbide handia bezain aberatsa. Bazuen urtea hartua zuela erabakia, ez da erraza izan horren berri... [+]
Iazko Gabonetan, hamabi ordurainoko itxaronaldiak izan ziren. Urtean 180 egunetan ezartzen ditu nolabaiteko murrizketak Osakidetzak.
Hatortxu Rock jaialdiko 29. edizioa egingo da larunbatean Atarrabian. Sarrerak jada agortuta daude, baina txandak osatzeko laguntza behar da oraindik.
"Euskalduna ez den pertsona bat –Nagore de los Rios– hautatu du EITBko zuzendaritza nagusiak Eitb.eus eta Social Media atalerako zuzendari posturako, eta, ondorioz, euskaraz ez dakien pertsona bat izendatu dute helburuen artean euskararen... [+]
Tesia amaituta, pozik dago Lore Lujanbio. Militantziarako denbora gehiago du, besteak beste. Mugimendu transfeministaren erronkez galdetuta, hauek identifikatzen ditu: neoliberalismoak mugimenduaz egin duen apropiazioari heltzea, faxismoaren eta erreakzio heteropatriarkalen... [+]