"Heriotzari buruzko poemario honek erre egiten ninduen"

  • Susa argitaldariak egunotan kaleratu du idazle bilbotarraren bigarren poema liburua, «Galera errepikatuak». Narrazio laburrean hainbat esperientzia izan eta gero, hau bere bigarren poema liburua da. Baina bere bideari jarraiki, honez gero prest dauka hurrengo poema liburua, "Elaien ausardia". Lehenengo poema liburuaren bidea utzi eta gero, hirugarren hau hasierako bidera itzultzen da. Hainbat sari jaso ditu liburu hauekin.


2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

ARGIA. Honako hau, "Galera erretipatuak, lehen poema liburua kaleratzetik hiru urtetara argitaratu duzu eta dagoeneko hirugarrena ere amaituta duzu.

J.R. MADARIAGA. 1989an neure ibilbide poetikoari "Imentzioaren pergamuak" liburuarekin hasiera eman nion. Ondoren, neure inguruko hainbat gertakizunen eragina zela eta, stop bat eginez ordurarteko bidea utzi eta neure barrukoa kanporatzeko beharra izan zuen. Orain, berriz, idatzi berria dudan "Elaien ausardia" lanak lehenengoaren bidea jarraitzen du.

A. Beraz, ez-ohizko bilakaera izan du zure poesiagintzak.

J. R. M. Hasiera batean poesiagintzan leku berezia izan duten hiru gaiak hartu nituen langai: bizitza, amodioa eta heriotza. Oso gustora ari nintzen gai horien inguruan poesiaren bideak arakatzen. Baina, hainbat gertaerek errotik aldarazi zidaten ordurarteko bidea. Hori dela eta, "Galera errepikatuak" deitu dudan lana burutu nuen. Heriotzaren gaineko poemario hau burutu eta kalean ikusi arte banekien ez nuela etapa hori gaindituko; erre egiten zizkidan barrenak.

A. Narrazio laburrak idatzia ere bazara. Non kokatzen duzu zeure burua?

J.R.M. Zertxobait egin izan dut prosan, baina oraingoz oso gustora nago poesiaren esparruan, neure bidea arakatzen. Sentimenduen espresabide egokia da. Gainera, neure poesia mota intimista, erromantikotzat jotzen du.

A. Nola taiutu duzu honako poema liburu hau?

J.R.M. Bost ataletan banatu dut: beren izenburuak atal bakoitzaren lehen eta azken poemek ematen dituzte. Gainera, atalei egokitzen zaizkien Mozart-en pasarteak erantsi ditut, pista moduan. Amaieran azkenik, "EIe-kodeak" titulupean. heriotzaren gai hau jorratzen lagungarri izan zaizkidan beste idazleen pasarteak bildu ditut (Sarrionandia, Aurtenetxe, Atxaga...). Guztira berrogeitamar bat poemak osatzen dute liburua.

A. Heriotzaren presentzia Iiburuaren ardatza da.

J.R.M. Heriotzak ekarritako ausentzien gaineko hausnarketa da lan hau. Baita bere ondorioen jorraketa ere: tristura, isiltasuna, etsipena mina... Guzti hori denboraren joan-etorriak eta ziklikotasunak kutsatuta. Eta azken honek errepikapen nabaria dakar, egunerokotasuna, laborria eta etsipena. Guzti horiek poemetan adierazten saiatu naiz. Oroimena da egoera honi buelta emateko errekurtso bakarra.

A. Zein da, orduan, oroimenaren funtzioa?

J.R.M. Oroimena arma da. Iraganeko munduaren irakurketa egiten dugunean, etorkizunaren bidea zehazten ari gara. Iraganera jotzeak, beraz, kontsolamendua ekarri dit. Eta hori da agian liburaren helburua: zuk pertsona baten ausentziaren aurrean, oroimenaren bidez kontsolamendua aurkitzea.

A. Heriotzaren gaineko hausnarketaren ondoren, ba al dago irtenbiderik?

J.R.M. Liburuaren azkenak ematen du erantzuna: heriotzak suposatzen duen muga gainditu beharra dago: edonon aurkitu behar da itxaropena. Egun poeta asko ari dira heriotzaren gaia gertu gertutik aztertzenðJuan Mari Irigoien kasuð, eta horrelako gai trajiko baten aurrean, denek uzten dute irtenbideren bat amaieran. Batzuk kristautasuna deitzen diote.

A. Zein da zeure erantzuna?

J.R.M. "Resutitatio" kapituluak ematen du erantzuna. Batetik, extralurtarra den erantzuna agertzen da, Jaungoikoarekikoa. Bigarrena, berriz, pertsonekiko harreman estuagoan oinarritzen da. Erantzun hau gure artean dago. Azken finean, hauxe da garrantzitsuena, betetzen nauen erantzuna.


Azkenak
Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
A-25: mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Udazkena agurtzen negua besarkatzeko

Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]


2024-11-25 | Iñaki Sanz-Azkue
Sugandila bat “ezer ez dagoen lekuan”

Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]


2024-11-25 | Jakoba Errekondo
Birigarroak zirinetan heriotza

Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.


2024-11-25 | Garazi Zabaleta
Gaztaina feria basaburuan
Gaztainadiak eta gaztainaren kultura protagonista

Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]


Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


Eguneraketa berriak daude