«Belzak batu beharra dago, EEBBeteko herririk zatikatuena da»


2021eko uztailaren 19an
Spike Lee zinemagileari elkarrizketa
Spike Lee zinemagile beltzak Malcolm X-i buruzko filmea egin du
«Belzak batu beharra dago, EEBBeteko herririk zatikatuena da»
Lehen luzemetraiatik Ipar Amerikako beltzen egungo arazoak eta egoera azaldu ditu Spike Lee bere lanetan. Eta errealitatea agerten zuen neurrian, egunotan Los Angelesen gertatu diren matxinadak ulertzeko balio dezakete. "Liberation" egunkari frantziarrak argitaraturiko elkar hizketaren pasarteak dituzue ondorengoak.
GALDERA. Los Anguleseko gertaerak ikusirik ezinezkoa da, "Do the Right thing" zure filmea ez gogoratzea.
SPIKE LEE. Nik ez dut kristalezko bolarik. "Do the Right Thing" historian oinarriturik dago. Lehenago ere izanak ziren nik erakusten nituen gertaerok: baten bat torturatu edo hil eta libre gelditzen ziren poliziak. Gutxi gora behera hori da Los Angelesen gertatu dena. Kasu honetan, lehen aldiz, asasinatzea bideo zinta batean grabaturik dago. Mundu osoak ikusi du. Baita itsua den Stevie Wonder nire lagunak ere ikusi ahal izan du.
G. Malcolm X-ren irudia aireratzen zuten gazteak ere ikusi dira.
S. L. Sekula ez da gazte beltzen artean horren ezaguna izan. Berak esaten zuenaren beharra dago. Gertatu denaz, beltzei gertatu zaienaz, duela hogei urte baino gehiago hitz egin zuen Malcolm X-k. Sakonean ez da aldaketa gehiegirik egon EEBBetan. Administrazio demokrata pobreak laguntzen saiatu zen, baina Reagan eta Bush-i ez zaie inporta. Beraiei bost axola pobreak, emakumezkoak, homosexualak, HIESa.
G. Mintza gaitezen "Malcolm X" filmeaz. Bukaturik dago?
S. L. Errodaia urtarrilean bukatu genuen eta zirriborro bat aurkeztu genuen Los Angeles sutan zegoenean.
G. Ez duzu arazorik izan beltz masulmanekin?
S.L. Errodoia hasi aurretik Chicagon izan nintzen Louis Farrakhan 'ministroarekin' (lider beltz musulmana). Ondo joan zen dena.
G.Uste duzu Farrakhan bezalako jendea, komunitate beltzaren lider naturalak direla, Malcolm X-ren jarraitzaileak?
S.L. Ez, ez dago Malcolm X berririk. Gainera arriskutsua litzateke lider bakarra egotea, erraz desagertaraz daiteke. Mugimendua behar da, liderrekin eta atzean jende asko izango duena.
G. Zure ustez nork hil zuen Malcolm X?
S.L. Aliantza izan zen: Edgar Hoover, FBIko burua, CIA, gobernu amerikarra, New Yorkeko polizia eta Nation of Islam, Black Muslims taldea.
G- . Denek batera?
S.L. Denek zituzten arrazoi onak Malcolm X hilik ikusi nahi izateko.

Spike Lee zinema zuzendaria, Malcolm X~ fimearen errodaian.
50, 51

GaiezKulturainemaFilmeakLuzemetraia
GaiezKulturainemauzendariakLEE1
PertsonaiazLEE1

Azkenak
2024-10-17 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez die etxebizitza-alternatibarik eskaintzen Gasteizen dauden Gazako bost familiari

Gobernuak aberriratu ondoren, ia urtebetez bizi behar izan dute aterpetxeetan eta ostatu pribatuetan, eta etengabe lekualdatu dituzte. Gaur egun erabiltzen duten aterpetxea urriaren 31n utzi beharko zutela esan zieten azkenekoz, nahiz eta badirudien beste luzapen bat ezarriko... [+]


2024-10-17 | Hiruka .eus
Lan-esplotazioa eta sexu-erasoak egotzita atxilotutako pertsonen taberna margotu dute, Getxon

Hainbat emakume-langile esplotatu eta horiei sexualki eraso egin dieten jabeen taberna pinturaz margotu zuten ezezagunek domeka gauean Getxoko Areeta auzoan. Pinturaz gainera, aldarri bat ere margotu zuten ondoko horman: "Erasoen aurrean klase batasuna".


2024-10-17 | Cira Crespo
Herriaren ahotsa onartuko duzu

Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]


Lanaldi murrizketaren aurka agertu da Carrefour, Ikea eta Eroski parte dituen banaketa-enpresen elkartea

Espainiako Lan ministro Yolanda Diazen proiektuaren aurka agertu da Banaketa Enpresa Handien Elkartea (Anged): "Joko-arauen aldaketa" ez du onartzen.


Adur Larrea eta Gorka Bereziartua
“Haurrek errazago barneratzen dute magia eta ezustekoa”

"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]


2024-10-16 | Leire Ibar
TikTokek bazekien neska nerabeak gizonezkoen aurrean diru truke biluzten zirela

TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]


2024-10-16 | Julene Flamarique
Italiak lehen migratzaileak deportatu ditu Albaniara eta Von der Leyenek ekimena Europa osora zabaltzea proposatu du

Kritiken artean deportatu ditu Italiak hamasei errefuxiatu Albanian eraiki duen "harrera-zentro" batera. Proiektua 2023. urtean erabaki zen Meloniren Italiaren eta Albaniako Ramaren arteko akordio bat izan zela eta, eta "migrazio-kudeaketak bizkortzea" du... [+]


2024-10-16 | Iñaki Murua
On Ángel!

Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!

Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]


Tlatelolcoko sarraskiaren aitortza

Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]


Merkatu librearen mitoa

Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]


Hezitopia dinagu zain

Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]


2024-10-16 | Edu Zelaieta Anta
Bira osoa

Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]


Popuerzakoa

Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen... [+]


Abdallah: Israelen lagun amerikarrek kartzelan hilik nahiko luketen libanoarra

Berrogei urte eginen du urriaren 24an Georges Ibrahim Abdallah libanoarra atxilotu eta preso sartu zuela Frantziako Estatuak, eta horrenbestez Europako preso politiko zaharrena da. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea... [+]


Eguneraketa berriak daude