«Amerikan, Expo gisako gauzak zuriei bakarrik interesatzen zaizkie»


2021eko uztailaren 19an
Xabier Lopez Mendizabal, "Amerika eta Euskaldunak" batzordeko kideari elkarrizketa
Xabier Lopez-Mendizabal, «Amerika eta Euskaldunak» batzordekoa
«Amerikan, Expo gisako gauzak zuriei bakarrik interesatzen zaizkie»
Duela bost mende Amerika aurkitu zutela eta, Euskal Herrian batzorde bat sortu zen kontinente hartan ibilitako euskaldunen eragina aztertzeko. Batzorde horretako partaide den Xabier Lopez Mendizabalen hitzak ekarri ditugu ARGIAra.
ARGIA. "Amerika eta Euskaldunak" batzardeak Juan de Garay, Instituto eusko-argentinarraren ordezkari gisa zaude. Erakunde horren ezaugarriak azal iezazkiguzu.
LOPEZ-MENDIZABAL. Hemen 140 bazkide inguru ginen, baina Margarita Imaz lehendakaria hil zenetik nahiko geldirik dago. Argentinan indar handiagoa du, lauehun bazkide inguru dira. Garrantzi handiko jendea. Orain adibidez, euskal liburuaren erakusketa bat antolatu berri dute. Argentinan bizi diren hirugarren eta laugarren belaunaldiko euskaldunak dira. Gu bezain euskaldunak dira edo askotan gehiago. Espainiar, turkiar, arabiar eta italiarrengandik bereizi nahi dute. Orain beste elkarte bat ari gara bultzatzen Donostian, Argentinar Etxea. Hirurogeitamar bat gara, gehienak duela urte gutxi hona lanera etorritako argentinarrak. Maiatzaren 24ean, hango jai nazionalaren bezperan, Zizurkilen bilduko gara "asado criolo" bat egiteko.
A. Noiz eta nola sortu zen "Amerika eta Euskaldunak" batzordea?
X.L.M. Duela lau urte. Neri Juan de Garay Institutoko ordezkari gisa deitu zidaten, Argentina eta Uruguayko gauzez dakidanagatik. Hamabost-hamasei ordezkari ginen hasieran: RSBAP, BBV fundazioa, EHU, Deustuko Unibertsitatea, Donostia eta Gasteizeko Merkatal Ganbarak, Eusko Jaurlaritzako Industria, Komertzio, Kultura eta Hezkuntza Sailak, Bizkaiko Bolibariana elkartea (gurea bezalakoa, baina Venezuelako gaiez arduratzen dena). Gehienak Amerikaz oso gutxi zekiten. Orain zortzi bat gelditzen gara.
A. Zein da batzorde horren eginkizuna?
X.L.M. Urtero diru kopuru bat dugu aurkezten diren proiektuen artean banatzeko. Hasieran, Deustutik eta EHUtik barra-barra etorri zen jendea beka eske. proiektu asko ez ziren batere interesgarriak, beste batzuk bai. Onartu eta lagundu ditugun asko daude: iaz Venezuelako Andeetan espeleologia egiten aritu zirenak informazio zabala ekarri dute, XVIII eta XIX mendeetako euskal migrazioaz ikerketa sakon bat egin da, Baztan eta Iparraldeko artzainek zuhaitzetan egindako idatziez beste lan bat egin da, Xabi Otero argazkilariak liburu bat egin du Labrador lurraldean ibilitako euskal arrantzaleez, Iñaki Zumalde ETBrako bideo batzuk ari da egiten, Fermin Leizaola eta Miren Egaña toponimia aztertzen ari dira, Lope de Agirreri buruzko komikia, filme bat ere egin da. Serioa eta aberasgarria iruditzen zaiguna onartu egiten dugu. Lana polita da. Guztira 30-40 liburu argitaratuko direla uste dut.
A. Abenduan batzordea desegingo da. Egindako lanak izango al du jarraipenik?
X.L.M. Batzordean gelditu garen azkenoi pena iruditzen zaigu urtea bukatzearekin lan hau uztea Amerikako gaiez aholkulari gisa edo jarraitzea gustatuko litzaiguke, bostgarren mendeurrena alde batera utzita.
A. Eta zer iruditzen zaizkizu Amerikako aurkikundearen bostgarren mendeurrena ospatzeko antolatutako ebitaldiak?
X.L.M. Diru asko gastatu da Sevillako Expon. Amerikan zuri asko dago eta besteen eskubide berdinak dituzte. Indigenak berriz oso umilak dira eta behartsuak. Indio enpresariorik edo aberatsik ez duzu ezagutuko. Euskaldun asko ere pobre bizi da Venezuelan eta Argentinan. Zuriek agintzen dute luralde guztiak indioei kentzen joan direlako eta Europara begira bizi dira, horiei baino ez zaizkie interesatzen Erakusketa Unibertsalaren moduko gauzak. Duela urtebete egon ginen ikusten. Enpresa handien pabilioi asko gerorako geldituko dira. Hori ondasun bat izan daiteke hangoentzat. Andaluzian ez dago lan asko eta begiak irekitzeko aukera izan daiteke.
Joxemi Saizar
48-49

GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazLOPEZ1
EgileezSAIZAR2Kultura

Azkenak
Zinemaldi Alternatiboaren 16. edizioa aurkeztu dute, Palestinari keinu eta arrazakeriari aurre egiteko

Donostiako herri mugimenduak artikulatuta hainbat auzotan antolatzen den Zinemaldi Alternatiboaren 16. edizioa aurkeztu dute (11 + 5, beraiek dioten bezala, eraitsitako Kortxoenea gaztetxeko bost urteei erreferentzia eginez). Aurten sei proiekzio egingo dituzte ondorengo... [+]


2024-09-13 | ARGIA
Tematzearen emaitza: errepide seinaleak euskaraz

Herritarrak eskatzen du seinaleak euskaraz jartzeko. Gobernuak erantzuten dio legeak ez duela horretara behartzen. Behatokiak erantzuten dio, legeak ez badu derrigortzen ere, euskaraz jartzeko debekurik ez duela. Gobernuak bereari eusten dio. Alabaina, herritarrak tematzen dira... [+]


2024-09-13 | Euskal Irratiak
Baionako zitadelako eraikuntza proiektuak arrangura piztu ditu ekologistengan

Baionako zitadelan proiektu berriak ditu armadak. Eraikin berriak egin nahi ditu eta horretarako oihanaren zati bat deseginen dute eta ura atxikitzeko bi gune ere sortu nahi dituzte.


Aysenur Ezgi Eygi-ri zuzenean egin zioten tiro burura Israelgo soldaduek, autopsiaren arabera

Turkiar-estatubatuar aktibista irailaren 6an hil zuten Beiti herrian, Nablus hiriaren ondoan, Zisjordanian, Palestinako Lurralde Okupatuetan. Orain forentseen azterketek iradokitzen dutenez, Israelgo soldatuek zuzenean egin zioten tiro aktibistari.


Iturbide, Jiménez eta Azkona estatuaren biktima gisa aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.


Madrilgo Rolando kafetegiko hamahiru hildako haiek ETAm-ren eta ETApm-ren zatiketaren erdian

Ostiral honetan betetzen dira 50 urte ETAk, 1974ko irailaren 13an, Madrilgo Rolando Kafetegian bonba bat lehertarazi eta hamahiru pertsona hil zituela. Ofizialki 2018an onartu zuen erakundeak ETAren egiletza, bere burua desagertze bidean jarri zuenean.


2024-09-13 | Gedar
Bi lizarratar epaitu dituzte, Voxen salaketa baten harira

Faxisten aurka protesta egiteagatik auzipetu zituzten Lizarrako bi kideak. Asteazkenean, epaiketaren egunean, Lizarraldeko Kontseilu Sozialistak elkarretaratzea egin zuen epaitegi aurrean. Voxeko faxistak jarrera probokatzailearekin agertu ziren bertara, eta Guardia Zibilak... [+]


2024-09-13 | Ahotsa.info
Urriaren 12an Tafallan eginen du manifestazioa Ernaik “españolismo eta faxismoaren aurka”

“Españolismoaren eta faxismoaren normalizazioan” Hispanitatearen egunak jokatzen duen papera salatzeko urriaren 12an Tafallan mobilizatuko da Ernai. “Gu, Nafarroako etorkizuna gara, haiek, aldiz, iragana. Faxismoak herri honetan lekurik ez duela argi... [+]


Ezkabako iheslari Segundo Hernandez identifikatu dute Eguesibarreko Eliako hobian

Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.


Donostiako bi familia etxegabetze arriskuan daudela salatu du Kaleratzeak Stop plataformak

Zaurgarritasun ekonomikoaren baldintzak betetzen dituzten arren, Santander bankuak ordainketak epe batez etetea ukatu die bi familiei.


Eguneraketa berriak daude