«FMLN ren Xedea Ez Da 1994eko Hauteskundeak Irabaztea»


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ertamerikako gaietan aditua den Josu Perlalesi elkarrizketa
Josu Perales, Ertamerikako Gaietan Aditua:
«FMLN ren Xedea Ez Da 1994eko Hauteskundeak Irabaztea»
FMLN eta gobernuaren arteko akordioak sinatu ondoren, El Salvadorrek bakearen lehenbiziko une goxoak dastatzen diharduenean, Josu Peralesengana jo dugu etorkizunaren leihatila zabaldu eta ea urrutira zer ikusten duen azal diezagun. Bera 45 urteko kazetaria eta idazle tolosarra da. Dagoeneko 9 liburu idatzi ditu, horietatik zazpi Ertamerikari buruzkoak, eta, besteak beste, Zutik ilderdiko nazioarte mailako arduraduna da. Baokortasunez, baina aldi berean El Salvadorreko errealitatearen ezagutzak eragindako zuhurtasunez mintzo zaigu.
ARGIA. Bake akordioaren aurkako ekintzak ikusi izan dira. Zer dira, inkontrolatuak ala planifikazioz egindakoak eta atzean helburu politiko zehatzak dituzten gertaerak?
JOSU PERALES. Eskumaren sektore batek ez ditu akordioak onartzen. Edozein aurrerapen demokratiko eta justizia sozialaren aurkakoa da, eta gerraren kultura bere barruan oso ondo sustraitua eta ideologizatua dauka.
Hauentzat, FMLN komunismoaren sinonimoa da. Baina ez dut uste estatu kolpe edo antzerakoren bat prestatzeko estrategia politikorik dagoenik. Armada bera ere zatituta ageri da. Ofizial gazteek argi ikusten dute bake prozesua geraezina dela, eta oligarkia zahar horretatik aldentzen saiatzen ari dira. El Salvadorreko ahalmen produktiboa handitu eta herrialdea lehiaketa ekomikorako prestatu nahi duena. Hauteskunde eta ezkerraren parte hartzeaz jabetuta dagoen eskuma da, Latinoamerika osoan hedatzen ari den kapitalismoa modernoaren jarraitzaile. Cristiani lehendakariak gidatu eta EEBBek laguntzen dutena.
A. Beraz, eskuma zahar horren desagertzea denbora kontua da. Orduan, zein aukera erreal du FMLPik eskuma berri horren aurrean?
J.P, EEBB eta eskuma berri horrek eromu militarrean lortu ez duten garaipena lortu nahi dute eremu politikoan. Horien estrategia FMLN trabaz jositako sistema demokratikoan murgilaraztea da, beren diskurtsoa eta iharduera politikoa leundu eta hauteskunde sisteman parte hartzera behartzeko. Ezkerra, beraz, erronka berri baten aurrean dago. Eta, akaso, gerra garaikoak baino erronka gaitzagoak: legalitatea, instituzionaltzea, konstituzioa...
Badaude arazo gehiago, eta horien artean garrantzitsuenetakoa, FMLNk gaur egun ez duela proiektu ekonomiko zehatzik, eta hori, sandinismoarekin ikusi genuen bezala, Latinoamerikako ezkerraren eta ezker guztiaren–arazo orokorra da. Guztia birplanteatu behar da: zein sozialismo, zein estatu, zein iraultza...
A. Eta FMLNren barne orekari dagokionez?
J.P, Gerrak, biziraupenagatik beragatik, batasunera bultzatzen zuen eragilea zen. Orain ideiek eta proiektu politikoek sostengatu beharko dute batasun hori, eta hori gaitzagoa da. FMLNk ahalmen handia beharko du ideia aniztasunaren barruan batasuna mantentzeko, ideia aniztasuna izan handia bait da.
A, Baina bake ahordioek, zailtasunez gain, positiborik ere ekarriko dute, ez?
J.P Bai, noski. Akordio hauek, diktadura militar edo zibilez beteriko 170 urtetako historiarekin apurtzea lortu dute. Eskumak ezkerra erabaki guztietatik aldendu zuen denbora, eta herriaren gehiengoa hazkunde ekonomikoaren etekinetatik kanpo geratu zen denbora. Apurketa horretan datza benetan akordioen lorpen iraultzailea. Honek esan nahi du El Salvadorrek, koloniaren independentziaz geroztik, askatasuna lehenbiziz estreinatuko duela.
A. Zein giro somatzen da 1994eko hauteskundeei begira?
J.P, El Salvadorren, Nicaraguan ez bezala, esparru soziala oso indartsua da: sindikatuak, irakasle eta nekazarien mugimenduak... Talde hauen ezaugarri garrantzitsuenetakoa beren autonomia da, FMLNko jendea lanean izan arren ere. nahiko euren kasa funtzionatu izan dutela. Horregatik esaten da El Salvadorren abangoardia ez dela FMLN, baizik eta guzti horien artean osatzen dutela.
Agian hemen harrigarria izan daiteke, baina FMLNren helburua ez da hauteskundeak irabaztea, inondik inora gainera. Eta gauzak asko aldatzen ez badira, FMLN izen berarekin aurkeztu ere ez litzateke egingo. Eskuin muturrari galga jarri eta orain lortutakoa sendotuko lukeen plataforma zabala eratzea dira bere helburuak.
Nicaraguan gertatutakoaz asko ikasi dute. FMLN ustez 1994eko hauteskundeak irabaztea azkarregi joatea izango litzateke, eta oso zaila gobernu proiektu hori aurrera ateratzea. Iraultzaren ideia hau, orohar, Ertamerika osoan oso zabalduta dagoen ideia da. Euren hausnarketen arabera, ez dira oinarri sozialistadon erabateko iraultzak egiteko garaiak, baizik eta iraultza demokratikoak burutzekoak, eta batez ere populazioaren aldetik berma handia izango duten iraultzak lantzeko garaiak.
A. Guatemalako egoera gordinagoa da.
J.P, El Salvadorrekin gonbaratuz, indar korrelazioa oso desberdina da. Gerrila batez ere oihanean dago sartuta, eta gainera hiriburuan ez dago antolatua dagoen mugimendurik.
Horrez gain, armada oso itxia da, México eta EEBBen presioak daude baina ez dituzte kanpoko presioak horren samur onartzen. Ekonomia nazionalaren sarean oso murgilduta dagoen armada da: bere banketxe eta propietateak ditu... Eta Serranoren gobernua oso ahula da, ez du armadako gorengo mailetan aldaketarik egiteko ahalmenik.
URNGk gobernuarekin akordio maila batera heldu nahi du. Arazoa da 1990etik gobernua eta gerrilak 11 puntu dituztela negoziagai, eta oraindik lehenengo puntuaren bigarren aldea ari direla eztabaidatzen, giza eskubideen alorra hain zuzen. Gobernuak dioenez, giza eskubideen ingurua lorturiko akordioak, puntu guztien akordioak sinatzen direnean jarriko dira martxan. Eta orduan, aterabide gabeko puntura iristen gara.
Xabier Letona
16-17

GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulEl Salvador
PertsonaiazPERALES1
EgileezLETONA1Politika

Azkenak
Adin txikikoak dira Osakidetzako genero identitateko unitatetik pasa diren erdiak

1.075 pertsona artatu ditu Barakaldoko ospitaleko genero-identitateko unitateak, 2016ean unitate hori martxan jarri zenetik. Erdiak baino gehiagok adin-nagusitasuna bete aurretik jaso zuen lehen arreta. Eta, kopuru osoaren herenak hamasei urte baino gutxiago zituen.


BBK Livek bisitarien oinarrizko hainbat eskubide urratzen ditu eta salaketa ipini diote

OCU kontsumitzaileen Elkarteak hiru arrazoi zehaztu ditu, horien artean kanpoko janaria eta edaria Kobetamendiko esparruan sartzeko debekua, eta eskudirutan edo banku-txartelaren bitartez ordaintzeko ezintasuna. Facuak aurreko urtean egindako salaketan zehazturiko arazoak... [+]


Arrazakeria salaketen erdiak Polizia jotzen du “agente diskriminatzailetzat” Bizkaian

Diskriminazioaren ahotsak txostenak zenbakitan jasotzen ditu 2023an Bizkaiko SOS Arrazakeriaren Informazio eta Salaketa Bulegoan pertsona ugarik agertarazitako esperientziak, eta haietan "arrazoi arrazista eta xenofoboen aurkako indarkeria, eraso eta diskriminazioak”... [+]


Meaka-Irimo bizirik!

Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]


2024-07-12 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektua hasia da konponketa lanak, landaketak eta formazio saioak egiten

Zestoako Iraeta auzoan, Urola ibaiaren meandroan daude Amilibia baserria eta bere lurrak. Horiek modu kolektiboan erosteko dirua biltzen ari da Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkartea. 2025 bukaerarako dute hitzartua azken ordainketa, baina erosketa fasean egon arren,... [+]


Emakume alkateentzako jantzi erronkariarra diseinatu dute, Hiru Behien Zergan parte hartzeko

Larunbatean egingo dute San Martin Harriaren inguruan 600 urte baino gehiago dituen ohitura eta aurten emakume alkateentzako jantzi erronkariarrak prestatu dituzte, orain arte gizonezkoentzako baino ez baitzeuden.


2024-07-12 | Gedar
Pertsona bat atxilotu dute Gasteizen, faxista bati aurre egiteagatik

Orgullo Cazurro talde faxistako kide bati kontra egin zion atxilotuak, eta bideo batean jaso zuen hori. Guardia Zibilak atxiki du berriki, eta badirudi "gorroto-delitu bat" egotzi diola.


Donostian 300 pertsona baino gehiago “muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute

Donostian, 300 pertsona baino gehiago “pobrezia eta muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute Kaleko Afari Solidarioak (KAS) eta Hiritarron Harrera Sarea taldeek. “Michelin izarrak dituzten zortzi jatetxe dituen hirian eta Basque Culinary Center... [+]


2024-07-12 | Euskal Irratiak
Cyclopotes elkartea: Ikusmenik gabeko jendeen inklusioaren alde, bizikletaz ibiltzeko

Angeluko Cyclopotes elkarteak ikusmen-gabeko jendeer parada ematen die bizikletaz ibiltzeko. Tandem club des déficients visuels du zinezko izena elkarteak eta 2004ean sortu zen. Joan den astean Amikuze eta Oztibarren gaindi pasa dute aste osoa, egun guziez ibilbide... [+]


Kataluniara itzuli dira Tsunami auziko erbesteratuak

Ostiral goizean ekitaldi politiko bateratua egingo dute Gironan, Herrialde Katalanetan. Puigdemont faltako da, ezin baitu itzuli.


Maximo Aierbe hil da, Euskaldunon Egunkariaren sortzaileetakoa

Bere sorterri Ataunen hil da Maximo Aierbe Muxika, 74 urterekin. Euskaldunon Egunkariaren sortu aurreko eta ondoreneko urte malkartsuetako eginahaletan parte hartu zutenek gogoratuko dute proiektu berriaren akziodun bila hainbeste lan egindako gizon hura. Disziplina eta... [+]


2024-07-11 | Uriola.eus
Gentrifikazioaren aurka, pisu turistiko bat okupatu dute Bilbon

Bilboko AZET plataformak pisu turistiko bat okupatu zuen atzo, auzoaren turistifikazioa salatzeko.


Fronte Herritar Berria garaile atera da, eta hirugarren kokatu da eskuin muturra

20:00etan atera dira lehen datuak, harridura orokorra eraginez: zundaketa guziek lehen kokatzen zuten eskuin muturreko RN hirugarren atera da eta ezkerreko FHB Fronte Herritar Berria garaile. Gehiengoan edota gehiengo osoan ikusten zen RN Batasun Nazionalarentzat zaplaztekoa... [+]


Anibal direktiba
Urriaren 7an Israelgo Armadak bere soldaduak eta zibilak ere hil zituen, ‘Haaretz’-en arabera

Israelgo egunkari Haaretz-ek hilabeteetako ikerketa egin du Israelgo Armadak iragan urriaren 7an Hamaseko erasoari nola erantzun zion aztertzeko. Armadako soldadu eta ofizial ugarirekin hitz egin du eta ondorioa argia da: Israelek Anibal direktiba indarrean jarri zuen, aurretik... [+]


Eguneraketa berriak daude