«Esan nahi dudana idazteko atxaki behar izaten dut»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Martin Iturbe idazleari elkarrizketa
Martin Iturberen «Zelai ezberdiñetan amets-oihu bedeinkatuak» poesia liburua kalean
«Esan nahi dudana idazteko atxaki behar izaten dut»
Baserritarren eta arrantzaleen munduak agertzen dira "Zelai ezberdiñetan amets-oihu bedeinkatuak», Martin Iturbe Baldaren poesia liburuan. Lana, Sendoa argitaldariak kaleratu du eta bertan, bi munduek gaur egun jasaten duten egoera zaila azaltzen du idazleak.
ARGIA. Nekazal eta arrantza munduak dira zure liburuko protagonistak...
MARTIN ITURBE. Ni Hondarribia herri arrantzalean bizi naiz, baina hala ere. jatorriz nekazaria naiz. Aspalditik neukan nekazaritza nahiz baserriei buruz idazlan bat egiteko asmoa eta Xalbador sariak eman zidan gaia lantzeko aukera eta bidea. Baserriari buruzko poemak egin nituen eta ondoren Hondarribira joan nintzen bizitzera. Hau dela eta, itsasoa eta arrantzaleen egoera gertutik ezagutzeto aukera izan dut. "Xalbador" sariketa atxakiatzat hartuta bi gai horiei buruzko poemak egiten hasi eta horrela idatzi nuen «Zelai ezberdiñetan amets-oihu bedeinktuak". Bertan, bai batak eta bai besteak dituen alderdi neketsuak eta egoera zailak azaltzen dira. Dena den mezua hobeto ulertuko du nekazarien bizitza barruan eraman duenak. Arrantzaleak nekez ulertuko bait du baserritarren alderdi hau eta, aldiz nekazariak nekez ulertuko du arrantzalearena. Bi munduak ezberdinak dira baina mamian oso lotuak daude. Askotan, hitz batekin azaltzan da bizitzaren alderdi osoa eta hitz goxoak agertzen badira ere, esaldi gogorrak ere erabiltzen ditut. Lana eta izerdia batentzat izaten bait da, eta irabazia beniz, beste batek jasotzen du, geldi dagoenak.
A. Ezkortasunez azaltzen dira bi munduak...
M.I.B. Bien egoerak latzak dira. Garai gogorrak pasatu ondoren, nekazaritzan aldaketak izan dira, nekazariak beren artean elkartu direlako eta, aurrerapenak emandako erosotasunari esker? baserria hazi edo behintzat lankideak ugaritu egin direlako. Lehen gai gutxirekin moldatzen zirenak, orain gai askorekin lan egiteko aukera dute. Hala ere, nekazaritza egoera ilun eta zaila jasaten ari da. Europatik etorriko diren lege eta neurrien ondorioz baserri asko itxi beharrean bait daude. Etorkizuna beltza ikusten dut berez estutasunez josita dagoen mundu honetan. Garaiak ere aldatu direla argi dago eta orain atzokoari lotuta ez dago egoterik. Atzokoak duenari eutsi bai, baina gaurkoaren gaurkotasona beharrezkoa da. Baserritarra gainera, bakartia izan da betidanik eta bakartia izatearekin gaur egun, ez dago aurrerabiderik.
A. Naturaren aldarrikapena agertzen da poemetan ere
M. I. B. Haurra nintzenean baserrian bizi izan nituen amets eta lurrarekiko loturak erabiltzen ditut, bertan bizi direnen buruhausteak eta arazoak adierazteko. Naturarekiko lotura eta naturak berak duen edertasuna azpimarratuz, baita naturaren zailtasunak eta bera eta gizonaren borroka ere. Azkenik itxaropena agertzen da baserria eta nekazariaren arteko elkar hizketan. Nekazariak bihotzean darama baserria baina beste zerbaiten beharra duenez, ezinbestekoa ikusten du bertatik joan behar izatea.
A. Poesiazgain nobela eta ipuina landu dituzu ere...
M.I.B. Idazlea baino, mihi astintzailea edo hizlaria naiz. Hala ere. prosaz idazteko egokiagoa nintzela uste nuen, baina lehiaketetan poemak saritu dizkidate prosa lanak baino askoz ere gehiago. Idaztea zaila izan da beti neretzat. Esan nahi dudan zerbait idazteko atxakia behar izaten dut, sariketak kasu. Horiei esker egin ditut lan asko.
A. Zer iruditzen zaizu Euskal Herrian egiten den poesia?
M.I. B. Ni autodidakta naiz eta ez dut ondo ezagutzen hemen egiten dena. Jende asko ikusten dut mundu horretan oso sartuta dagoena eta inbidia ematen didate. Nahikoa idazten dela eta jendea bizitasunez dabilela iruditzen zait. Gauzak egin behar dira, egiten ez denean ez bait da ezer izaten. Egiten direnetatik, nereak horien artean, denak onak izango ote diren ez dakit, baina asko egin eta saiatuz gero, gauza on asko ateratzen da. Agian. garai bateko berotasuna pasatu egin da eta beharbada bide errazena aukeratzen dugu orain. Bestalde, poesia gutxi irakurtzen bada, euskal poesia oraindik neketsuagoa izango ez ote den da nere kezka.
Joxi Goikoetxea
48-49

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakITURBE5
PertsonaiazITURBE5
EgileezGOIKOETXEA7Kultura

Azkenak
2024-11-22 | Julene Flamarique
Voxen aurka Bilbon protesta egiteagatik auzipetutako zortzik ituna egin dute Fiskaltzarekin eta bat epaiketara joango da

Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]


2024-11-22 | Ahotsa.info
Saskien bidez Nafarroako euskalgintzari inoizko ekarpenik handiena egingo dio Errigorak: 230.000 euro

 Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.


2024-11-22 | Sustatu
Euskarazko esamoldeak baloratzen lagundu online galdetegi honetan

Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.


Nazioarteko Zigor Auzitegiak Netanyahu eta Israelgo Defentsa ministro ohi Gallant atxilotzeko agindu du

Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".


Umandi izena eta izana

Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]


Memoriadun euskara

Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]


Etorkizuneko apustua

Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.

Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]


Gelditu dute emakume baten eta bere alaba adingabearen etxegabetzea Gasteizen

Polizia etxegabetzea geratu nahi zituzten herritarren aurka oldartu da eta hainbat lagun zauritu ditu. Azkenean, etxegabetzea atzeratu duela jakinarazi du epaitegiak.


X-etik irten nahi? Nor dago Mastodonen eta Blueskyren atzean? Nola finantzatzen da bakoitza?

Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua
Maravillas Lambertoren izena ez erabiltzeko eskatu dute fusilatuen senideek

Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]


2024-11-21 | Julene Flamarique
933 nobedade eta 200 ekitaldi Durangoko Azokaren 59. edizioan

Abenduaren 5ean Ikasle Goizarekin hasiko dute azoka. Hurrengo egunean Gazte Eztanda eguna egingo dute, eta gazteei zuzendutako hamaika jarduera egongo da. Egun berean, iazko Sormen Beka irabazi zuen Argizagi. Zubiak adiskidetasunerantz telesailaren aurkezpena egingo du Marramiau... [+]


Mastodon.eus-en “Gure aukera, sare libreak” kanpainarekin bat egin du ARGIAk

ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak  atxikimendu kanpainarekin.


2024-11-21 | Sustatu
Sei urte bete ditu gaur Mastodon.eus-ek

Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak,... [+]


Ertzaintzak zaurituriko Realeko zalearen kasua berriz irekitzeko agindu du epaileak

Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.


Arma nuklearrarekin erantzuteko bidea ireki du Putinek, Ukrainak AEBek eta Ingalaterrak emandako misilekin eraso egin eta gero

Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena. 


Eguneraketa berriak daude