«Modernitatearen eztabaidan, nik, gizonaren kontzeptua jorratu dut»


2021eko uztailaren 19an
Joxe Azurmendi saiogileari elkarrizketa
"Gizaberearen bakeak eta gerrak", Joxe Azurmendiren lan berria
«Modernitatearen eztabaidan, nik, gizonaren kontzeptua jorratu dut»
Liburu berria plazaratu du saiogile zegamarrak. Modernitatearen baikortasuna gaitzesteaz gain, gizonaren ulerkera oso bat ere ematen digu bertan. Pentsakeran munta handiko arazoak jorratzea du egiteko nagusia. "Jakin"en eskutik hainbatetan bere gogoetak plazaratzen dituenak, oraingoan, 1975ean kaleratu zuen beste baten jarraipen gisa paratu digu lan berria.
ARGIA. Nola sortu zen liburua egiteko ideia?
JOXE AZURMENDI. 1975ean "Gizona abere hutsa da" izeneko liburua atera nuen, eta oraingoa ikutu batzuk eginak ere orduan idatzia da. Biografikoki, oinarrian ezkerrarekin zegoen polemika batean sortzen da. Inork eskatu edo bultzatu gabe idatzi dudan liburu bakarra da, neure gogoz egindako bakarra. Modernitatearen irakurketa nahiko konzentratua dago hemen. Iraultza, kontzeptu zientifikoa da soziala baino lehen, eta modernitatean baikortasun infinito hori adierazten du; modernitatearen kontzeptu oinarrizkoa iraultza da, eta horrek esan nahi du zientzian sinesmena, eta gizartea teknikoki eta matematikoki eraldatzeko itxaropena badagoela. Frankismoan dago idatzita, eta nagusiki Historiaren eta Iraultzaren kontzeptu burgesari kritika da. Horren produktua da gero demokrazia, eta garai hartan...
A.-Modernitatearen arazoa iraultzaren utopismoan al dago?
J.A. Nere ustez, modernitatea iraultzaren umea eta aita da era berean. Modernitatearen arazoa iraultza da, baina ez egiteko dagoena, egindakoa baizik; gaur iraultza esaten denean egin beharra legokeen zerbait ulertzen da, eta ez egina dagoena. Iraultzaren utopismoa gezurra eta tranpa bat izan da. Gauza oso konkretuak lortzeko ideal handi batzuk predikatzea iraultzaren helburu famatuak izan dira.
Askatasuna, berdintasuna eta anaitasunaz, zer da gelditu dena? merkatu askatasuna, berdintasun formal teoriko bat eta anaitasunetik arrastorik ere inon ez; Iraultza egin beharrezko zerbait bezala ulertu behar da, eta orduan eduki dezake justifikaziorik ala ez; ni, hala ere, ezkorra naiz. Gizartearen aldaketak iraultza kategorietan pentsatzea tranpa da, okerra. Geure hizkuntza eta eskema aldatu behar dugu, ez dut iraultza kontzeptuekin edo kategorien bitartez pentsatu behar denik uste. Horrek ez du esan nahi aldaketa bortitz eta errotikorik bultzatu behar ez denik. Historia ezin da helburu handien bitartez pentsatu.
A. Laburtu beharko bazenu liburuaren muina zertan datzan...
J.A. Gizona abere hutsa da, horrek definitzen du gizonaren kontzeptua. Historiaren sujetua gizona, etikoa dela, suposatzen baduzu, Historia ere motibazio etikoz egiten duzu. Eta honi jarraiki zentzugabekorik asko sortzen da; gerra... esate baterako. Azken batean, izaki izugarri konplexua delako, eta horrek ez dauka beste definiziorik "gizaberearena" baino.
Hilda dagoen aro baten azpian bizi gara. Sistema ideologiko biribilek bukatuak dirudite, dena esplikatzen zutenak eta neurri berean utopiek sistemaren barruan zeukaten funtzioa ere galdua dirudite. Beti kritikatu den sozialismo erreala negargarria izan da, baina demokrazia erreala ere negargarria izan da. Orain badakigu biak neurri berean direla. Lehen elizak bakarrik salbatzen zuen gizona, eta elizan egon beharra zegoen, eta orain demakraziak bakarrik salbatzen du gizona eta demokrazian dago egon beharra. Eta munduan demokrazian ez daudenak ez daudela burutik sano edota kriminalak direla ematen du; hori fikzio bat da. Hala ere, demokraziaren bidetik joan beharra dagoela uste dut, baina ez oraingo eredutik; Historia baten ondoren bait gatoz, Historia osoaren herederoak gara, Historia guztia errepasatu behar dugu. Modernitatearen eztabaidan, ni, gizonaren kontzeptuaren eztabaidara mugatu naiz eta berau jorratu dut.
A. Zein da euskarazko saiakeraren egungo egoera?
J.A. Euskal pentsamendua momentu honetan impasse batean dago. Pentsamenduaren munduak bi motatako eragina izaten du: bata urjausi modura eta bestea iragazki modura. Saioak badu monentu honetan -eragiteko modurik, bi eratara. Nik fedea daukat gune txikiengan, gaur gaurkoz oraindik tresna lagungarri bezala ikusten ez bada ere. Gune txikia eta tinkoa sortu behar da, ekonomikoa eta baita jendezkoa ere, pentsamendua euskaraz sor daitekeela sinesten duena, eta hori asumitzen duena. Oraingo egoeran hori da egin beharreko ahalegina, nolabaiteko norrnalizazio modu bat lortu arte.
Patxi Sarriegi
48-49

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakAZURMENDI3
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaSaiakera
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakBesteak
PertsonaiazAZURMENDI3
EgileezSARRIEGI1Kultura

Azkenak
Migratzaileen aurkako ehiza abiatuko duela hitzeman du Trumpek, larrialdi egoera ezarrita Mexikorekin mugan

"Ameriketako Estatu Batuen gainbehera aldia amaitu da", esanez abiatu du kargu hartze ekitaldiko diskurtsoa Donald Trumpek. Besteak beste, trans eta pertsona ez-bitarren eskubideak deuseztatuko dituela hitzeman du, baita energia berriztagarrien aldeko politikekin... [+]


2025-01-20 | ARGIA
Otegi buru, “belaunaldi berri batek” hartuko du EH Bilduren gidaritza

EH Bilduk astelehen honetan abian ipini du mahai politikoa berritzeko barne prozesua. Zuzendaritzak zerrenda proposatu du. Arnaldo Otegik buruzagi izaten segituko du.


2025-01-20 | Julene Flamarique
Iruñeko Erorien Monumentua eraistea eskatu dute

Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]


2025-01-20 | Leire Ibar
Ortuzar prest agertu da EAJren buru izaten segitzeko

Abian da EAJren barne prozesua. Lehen fasea urtarrilaren 20tik otsailaren 2ra bitartean egingo da. Gaurtik aurrera, Ortuzarrek alderdiaren buru izaten jarraituko duen erabakitzeko aukera izango dute EAJko afiliatuek.


2025-01-20 | Julene Flamarique
Sunsundegiren aldeko manifestazioa: “Sakanan bizi eta lan egin nahi dugu”

Sunsundegik “produktua eta merkatua” dituela azpimarratu dute Altsasun eginiko manifestazioan. “Nafarroarentzat enpresa estrategikoa” izan daitekeela defendatu dute langileek, eta itxiera “aukera gisa ulertzen ez dutela” ziurtatu.


2025-01-20 | ARGIA
Nazioarteko eskuin muturrak inguratuta hartuko du presidente kargua Trumpek

Donald Trumpek asteleheneko 18:00etan (12:00ak Washingtonen) egingo dio zin AEBetako presidente izateari. Europako eta beste hainbat herrialdetako eskuin muturreko estatu buruak gonbidatu ditu inbestidura ekitaldira. Egun bakar bat lehenago emandako mitinean aurreratu duenez,... [+]


2025-01-20 | Leire Ibar
Su-etena indarrean, Israel eta Hamas hasi dira bahituak trukatzen

Igandetik indarrean da Hamasek eta Israelek nazioarteko bitartekaritzarekin adostutako su-etena. Lehen egunean 69 emakume eta 21 nerabe askatu ditu Israelek, horietako bederatzi adingabeak, eta Hamasek hiru israeldar. Gazara laguntza humanitarioko 630 kamioi ere sartu dira.


Joxe Mari Esparza: “Txikitik handira borrokatu behar dugu, egunerokoan gertu ditugun gauzak aldatuz”

Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]


2025-01-20 | dantzan.eus
Martxora arte kalez kale eta etxez etxe ibiliko dira kaskarotak Lapurdin

Bi asteburu direla atera dira lehen kaskarotak: Beskoitzekoak. Eta martxora arte larunbatez eta igandez astero ibiliko dira herriko auzoetan etxez etxe dantzan eta festan. Goiztiarrenak eta irteera gehiena egiten dituztenak dira Beskoitzeko kaskarotak, baina ez bakarrak... [+]


2025-01-20 | Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

Eguneraketa berriak daude