«Modernitatearen eztabaidan, nik, gizonaren kontzeptua jorratu dut»


2021eko uztailaren 19an
Joxe Azurmendi saiogileari elkarrizketa
"Gizaberearen bakeak eta gerrak", Joxe Azurmendiren lan berria
«Modernitatearen eztabaidan, nik, gizonaren kontzeptua jorratu dut»
Liburu berria plazaratu du saiogile zegamarrak. Modernitatearen baikortasuna gaitzesteaz gain, gizonaren ulerkera oso bat ere ematen digu bertan. Pentsakeran munta handiko arazoak jorratzea du egiteko nagusia. "Jakin"en eskutik hainbatetan bere gogoetak plazaratzen dituenak, oraingoan, 1975ean kaleratu zuen beste baten jarraipen gisa paratu digu lan berria.
ARGIA. Nola sortu zen liburua egiteko ideia?
JOXE AZURMENDI. 1975ean "Gizona abere hutsa da" izeneko liburua atera nuen, eta oraingoa ikutu batzuk eginak ere orduan idatzia da. Biografikoki, oinarrian ezkerrarekin zegoen polemika batean sortzen da. Inork eskatu edo bultzatu gabe idatzi dudan liburu bakarra da, neure gogoz egindako bakarra. Modernitatearen irakurketa nahiko konzentratua dago hemen. Iraultza, kontzeptu zientifikoa da soziala baino lehen, eta modernitatean baikortasun infinito hori adierazten du; modernitatearen kontzeptu oinarrizkoa iraultza da, eta horrek esan nahi du zientzian sinesmena, eta gizartea teknikoki eta matematikoki eraldatzeko itxaropena badagoela. Frankismoan dago idatzita, eta nagusiki Historiaren eta Iraultzaren kontzeptu burgesari kritika da. Horren produktua da gero demokrazia, eta garai hartan...
A.-Modernitatearen arazoa iraultzaren utopismoan al dago?
J.A. Nere ustez, modernitatea iraultzaren umea eta aita da era berean. Modernitatearen arazoa iraultza da, baina ez egiteko dagoena, egindakoa baizik; gaur iraultza esaten denean egin beharra legokeen zerbait ulertzen da, eta ez egina dagoena. Iraultzaren utopismoa gezurra eta tranpa bat izan da. Gauza oso konkretuak lortzeko ideal handi batzuk predikatzea iraultzaren helburu famatuak izan dira.
Askatasuna, berdintasuna eta anaitasunaz, zer da gelditu dena? merkatu askatasuna, berdintasun formal teoriko bat eta anaitasunetik arrastorik ere inon ez; Iraultza egin beharrezko zerbait bezala ulertu behar da, eta orduan eduki dezake justifikaziorik ala ez; ni, hala ere, ezkorra naiz. Gizartearen aldaketak iraultza kategorietan pentsatzea tranpa da, okerra. Geure hizkuntza eta eskema aldatu behar dugu, ez dut iraultza kontzeptuekin edo kategorien bitartez pentsatu behar denik uste. Horrek ez du esan nahi aldaketa bortitz eta errotikorik bultzatu behar ez denik. Historia ezin da helburu handien bitartez pentsatu.
A. Laburtu beharko bazenu liburuaren muina zertan datzan...
J.A. Gizona abere hutsa da, horrek definitzen du gizonaren kontzeptua. Historiaren sujetua gizona, etikoa dela, suposatzen baduzu, Historia ere motibazio etikoz egiten duzu. Eta honi jarraiki zentzugabekorik asko sortzen da; gerra... esate baterako. Azken batean, izaki izugarri konplexua delako, eta horrek ez dauka beste definiziorik "gizaberearena" baino.
Hilda dagoen aro baten azpian bizi gara. Sistema ideologiko biribilek bukatuak dirudite, dena esplikatzen zutenak eta neurri berean utopiek sistemaren barruan zeukaten funtzioa ere galdua dirudite. Beti kritikatu den sozialismo erreala negargarria izan da, baina demokrazia erreala ere negargarria izan da. Orain badakigu biak neurri berean direla. Lehen elizak bakarrik salbatzen zuen gizona, eta elizan egon beharra zegoen, eta orain demakraziak bakarrik salbatzen du gizona eta demokrazian dago egon beharra. Eta munduan demokrazian ez daudenak ez daudela burutik sano edota kriminalak direla ematen du; hori fikzio bat da. Hala ere, demokraziaren bidetik joan beharra dagoela uste dut, baina ez oraingo eredutik; Historia baten ondoren bait gatoz, Historia osoaren herederoak gara, Historia guztia errepasatu behar dugu. Modernitatearen eztabaidan, ni, gizonaren kontzeptuaren eztabaidara mugatu naiz eta berau jorratu dut.
A. Zein da euskarazko saiakeraren egungo egoera?
J.A. Euskal pentsamendua momentu honetan impasse batean dago. Pentsamenduaren munduak bi motatako eragina izaten du: bata urjausi modura eta bestea iragazki modura. Saioak badu monentu honetan -eragiteko modurik, bi eratara. Nik fedea daukat gune txikiengan, gaur gaurkoz oraindik tresna lagungarri bezala ikusten ez bada ere. Gune txikia eta tinkoa sortu behar da, ekonomikoa eta baita jendezkoa ere, pentsamendua euskaraz sor daitekeela sinesten duena, eta hori asumitzen duena. Oraingo egoeran hori da egin beharreko ahalegina, nolabaiteko norrnalizazio modu bat lortu arte.
Patxi Sarriegi
48-49

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakAZURMENDI3
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaSaiakera
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakBesteak
PertsonaiazAZURMENDI3
EgileezSARRIEGI1Kultura

Azkenak
Su artifizialak

Bitxia egiten zait oso askok su artifizialei dieten miresmena. Ikuskizunak sortzen duen itsutasun eta gorreria aukeran nonahi. Ni uxatu egiten nau giro piroteknikoak. Baina onartzea besterik ez daukat gehiengo batek horretan murgilduta bizi nahi duela; besteak beste, sistema oso... [+]


Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


Eguneraketa berriak daude