Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

igandea 2024ko irailaren 15ean

«Unibertsitate euskaldun homologarria eratzeko gai ez gara»

2021eko uztailaren 23an

Kepa Altonaga, Udako Euskal Unibertsitateko zuzendariari elkarrizketa
KEPA ALTONAGA
«Unibertsitate euskaldun homologarria eratzeko gai ez gara»
Duela, gutxi, Udako Euskal Unibertsitatearen zuzendari postua onartu du. Kepa Altonagak, Euskal Herriko Unibertsitatean Zientzia Fakultateko Euskararako Dekanordeak, utzitako erantzunkizunak hartu ditu. Ez zaio gustatzen bere popularitatea, publikotasuna, zientzilari gehienei bezala. Natur Zientzietatik datorkigun gizon honekin UEUren etorkizunaz, estrategiaz eta norabideaz hitz egin dugu.
ARGiA. Zergatik hartu zenuen UEUko zuzendaritza?
K. ALTONAGA. Hori azaltzeko historia pizka baten beharra dago. UEU Iparraldean hasi zen duela 20 urte inguru, eta erabat militantea edo orduko garai heroikoetako kumea zen. Martin Orbe, Balere Bakaikoa eta Iñaki Irazabalbeitia nire aintzindariek antzeko prozesuak jarraitu dituzte.
Bi urte pasa dira Irazabalbeitiak UEUko zuzendaritza uzteko asmoa zuela azaldu eta eskaini zidanetik. Iazko UEUn nire izena aipatu zen eta inork ez zuen kontra egin. Dena den, bazegoen balditza bat ere: nik kargua onartuko nuela kargua baldin eta beste hautagairik ez bazen aurkezten. Eta, jada, 'de facto', aurtengo iralean Sailburuen Biltzarrak nire izena onartu zuen.
A.Zuzendaritza berria, orduan. Barne estrategia berria?
K.A. Nire ustez, UEUk papera, zeregina... Iuzarorako du. Zergatik? Ba UPVk–ez pertsonal mailan bertan, euskalzale borrokatuak daudelako–erakunde bezala behin eta berriro frogatu duelako euskalduntze prozesuan ez duela borondaterik, federik ezta sinismenik ere. Hori ikusita, hasierako garaian–garai heroiko haietan– UEU unibertsitate horren alternatiba izan behar zela aipatzen zen. Gaur egun ez gaude horrenbeste baikor, baina nik esango nuke, eta uste dut adostasun osoa dagoela horretan, UPVren kontzientzia txarra garela. Batzutan presio taldea ere, kontra egiten dugulako, azken finean. Dialektika horretan batzutan 'irabaziko' dugu eta beste batzutan galdu.
Beste lan garrantzitsua materilaren prestaketa da, material humanoa eta fisikoa –liburuak, apunteak, eta abar–. Laburtzearren, material humanoari dagokionez, nik ezagutzen dudan errealitatean, Zientzia Fakultatean dagoen irakaslego euskaldunaren %100a UEUn sortua, formatua, hezia... hau da, hortik etorritakoa da. UPVk ez du eduki eta egun ez du horretarako plangintzarik. UEUko apalak begiratzea besterik ez dago. 1978tik hona, UEUk bere ekarpenez egindako lana da momentu honetan, Euskal Unibertsitate posible batetarako dagoen oinarri bibliografiko bakarra. Beraz, UEUk badu eta edukiko du lana UPVk lan hori bere gain hartu ez duelako.
A. Orduan, UEU UPVren alternatiba da?
K.A. Nik ez nuke hori esango. UPVren kontzientzia gara eta zuloei adabakiak jartzen saiatzen gara. Alternatiba hitza beste zentzu batetan ulertzen dut. Momentu honetan, UEUkin ezin gara geratu, behintzat modu pragmatiko batez ulertuta. Ez ditu tituloak ematen. Orduan, tituloak exigituko dizkizun gizarte batean ez da alternatiba.
A. UEU benetazko euskal unibertsitate baten urratsa al da?
K.A. Bultzatzailea, bai. UPVren barruan edo UPVtik kanpo, unibertsitate euskaldunaren atzean doa. UEU ernamuina da. Abiapunta edo bultzarazlea da, edo izan liteke. Problema da, nire ustez, momentu honetan ez UEUk ezta inork ere Euskal Herrian, errekuadro nahikoarik ez daukala unibertsitate euskaldun bat eratzeko. Hori UEUko barne eztabaidetan horrela adierazi da. Horrela pentsatzen ez duten pertsonak ere badaude, baina gehiengoa horren aldekoa dela esango nuke. Ez da ezkorra jartzen naizenik baizik eta errealista. Ez da baliabide ekonomikorik ez edukitzea. Horiek, azken finean, diru kontuak dira, baina horren azpian ikusten da ez garela unibertsitate euskaldun homologarri bat eratzeko gai, errekuadrorik ez dugulako. Jatorrismoaren aldetik jo ahal dugu baina, hori nola kontrastatu gizarte konpetitibo batetan? Horrek ez dauka esperantzarik.
Dena den, UEU/UPV parekatzen ari zara. Hori onartu behar da, UEUn eztabaida hori eman delako: lurraldetasuna, zazpi probintziak. herrikoitasuna... Hor badaude printzipio sakratu batzuk ideologia baten isla direnak baina gero praktikan oso problematikoak direnak. UEUk ez luke kapazitaterik halako eskaintza zabaltzeko. Horren aurrean esan dezakezu, 'has gaitezen fakultate batetik'. Egia esanda, adibidez euskal filologiaren fakultateen ahalmen eza ikusterakoan, bost urtera edo 20 urtera hori ez dut ikusten. Gauzak diren moduan. Bestetik prentsan UEU krisian dagoela esaten duten iritziak agertu dira. Nik ez dut uste krisia dagoenik. Egon dira inoiz UPVren islak: LRU dela, irakasle asoziatuen arazoa dela... Baina nik beti defendatu dut UEUren sustratu naturalak momentu honetan dauden fakultateak direla, gustatu zein ez gustatu. Estatistikak frogatzen dutenez, UEUra datorren jendeak irakaskuntzarekiko harremana du eta irakaskuntza hori izango da, gehienetan, goi mailakoa. Desioak hor daude gero praktikak, zer dakar? Ba lehen esan dizudana, gure sustratu naturalak Leioa, Zorroaga... fakultateak dauden tokiak direla. Iparraldetik ez datorrela jendea? Hori neurri handian normala da, Iparraldean ez bait dago fakultaterik, beraz ez dago jendea biltzeko gunerik eta lantaldeak ezin dira eratu.
A. Azken bi hiru urteetan badirudi UEUk betidanik izan duen militantismoa murriztu egin dela. Larraonara doazen ikasleen xedea ikastea da.
K.A. EZ Nik esango nuke UEUra doana, neurri handi batean, militantea dela. Militante ez dena, ez doa UEUra. Hori bai, beste elementu baikor batekin: UEUra joaten dena militantea da eta, gainera, ikastera doa. Eta hori ere pozgarria da.
A. Militantismoa mantentzen bada, UEUk sinbolo izaten jarraitzen al du?
K.A. Sinboloak arriskutsuak dira. Nik esango nuke, eta hau ez da nire ideia, UEU gune bat dela. Gune horretan hainbat kolektibo elkartzen dira, lanean ari dira. Sensibilitate desberdinak aurki ditzakegu baina UEU, gizartearen ikuspuntutik, euskal kulturaren inframunduan erreferentzi puntu garrantzitsua da.
A. .Nola daude Naparroakoa Gobernuarekin harremanak?
K.A. Nafar Gobernuarekin? zorionez, akordio bat sinatu dugu, oker ez banago orain urte bi eta urtero automatikoki berrizten da. Horren fruituz, Nafarroako Gobernuak diru kopuru haundi bat ematen dio UEUri Gobernu aldaketarekin, printzipioz, ez dakit zergatik akordio hori moztu egin beharko litzatekeen, automatikoki berrizten bait da. Ez dugu inolako indizioarik, behintzat.
A. Eta Eusko Jaurlaritzakin?
K,A, Orain arte. Kultura Sailean egon gara eta izan ditugun elkarrizketak horiekin izan dira. Gobernu Hirukoitzean Hezkuntza Sailetik deitu gintuzten. Dirudienez EAJk aldaketa hori egiteko asmoa zuelako: Kultura ari zen Hezkuntza eta EAren lana betetzen. PSE zegoen bitartean, Kultura gu babesteko prest zegoen baina Hirukoitzean EAJk ez zuen nahi EAri tokatzen zitzaion lana egitea. Goio Monrrealekin egon ginen hitzegiten eta berak proposatu zigun guk eskatu behar geniona. Hirukoitzaren krisia heldu zen eta, ordutik haiekin pare bat aldiz hitz egin dut. Baina ez dakite zerotik hasi beharko dugun negoziazio osoa, utzi genuen puntuan berhartuko dugun ala ez dagoen zereginik. Ez dakit berriro kulturara bueltako garen.
A. UEUko beste gai eztabaidatsua egoitza da.
K A Duea urte batzuk zenbait ahotsek esan zuten Iruñeak bere garrantzi sinbolikoa zuela baina garestiegi ateratzen zela eta, seguraski, beste egoitza merkeago bat aurkituko genuela. Horren inguruan eztabaidatu zen, eta Iruñearen sinbolismoaren alde zegoen jende asko agertu zen. Horrekin batera, guretzako egokia zen egoitza ez dugu Euskal Herrian inon aurkitu. Momentu honetan, beraz. aukera bakarra, guk dakigunez, Iruñeakoa da. Beste arazoa da, Iruñeako egoitza ordaintzen aurrekontuaren erdia joaten zaigula.
A. Ez al da bihurtu UEU UPVn aurkezten diren tesien irakurketa tokia?
K,A, Ez. Esango nuke, gainera, gero eta gutxiago. Garai batean UEUn inferioritate konplexua genuen. Nola edo hala frogatu behar genuen bageneukala maila bat. Eta froga nabarmenena tesiak ziren. Garai hartan, ohizkoa bihurtu zen UPVn aurkeztutako tesien irakurketa egitea. Zorionez, gure programen kalitatea eta monografikoen sakontasuna igo da eta gaur egun tesi baten irakurketa gauza guztiz marginala izaten da.

NORTASUN AGIRIA
33 urte ditu. 18 urte zituela heldu zen UEUra eta engainatuta eraman zuten lagunek. Eskaparate izatea ez zaio gustatzen. ARGIAko kolaboratzaile izan da. Militantzia asko egin ditu, helburu desberdinekin
Myriam Gartzia
UEU euskal unibertsitatearen ernagarria, abiapuntua edo bultza arazlea da.
Estadistikek frogatzen dutenez, UEUra datorren jendeak irakaskuntzarekiko harremana du eta irakaskuntza hori, gehienetan, goi mailakoa da.
EAJk Kultura Sailean ez zuen nahi Hezkuntza eta EAren lana egin. Orduan, Kulturatik Hezkuntzara pasa gintuzten.
30-34

GaiezGizarteaIrakaskuntzUnibertsitaUEU
PertsonaiazALTONAGA1
EgileezGARTZIA3Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Deigarria egiten zait euskal gatazkarekiko ikerketa mailan dagoen isiltasuna eta baliabide falta”

Danele Sarriugarte Mochales

Ezker abertzaleko baso hartatik, arbola bakarra zutik

Xabier Letona Biteri

Efemeridea: Gamizko abadeak meza emateari uko egin zion agintariek zeramatzaten Espainiako banderengatik

ARGIA

Madrilgo Rolando kafetegiko hamahiru hildako haiek ETAm-ren eta ETApm-ren zatiketaren erdian

Xabier Letona Biteri

Lurraren erritmoan beharko luke gorputzak

Argiako erredaktoreak

Tematzearen emaitza: errepide seinaleak euskaraz

ARGIA

Azkenak

2024-09-15 | Basilika

Klub Kutun #07: Lasai eta dantzan

MULTIMEDIA - Basilika

2024-09-14 | Kanaldude

Euskara gal-bidean edo zabal-bidean?

MULTIMEDIA - solasaldia

2024-09-13 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Zinemaldi Alternatiboaren 16. edizioa aurkeztu dute, Palestinari keinu eta arrazakeriari aurre egiteko

Donostiako herri mugimenduak artikulatuta hainbat auzotan antolatzen den Zinemaldi Alternatiboaren 16. edizioa aurkeztu dute (11 + 5, beraiek dioten bezala, eraitsitako Kortxoenea gaztetxeko bost urteei erreferentzia eginez). Aurten sei proiekzio egingo dituzte ondorengo... [+]

2024-09-13 | ARGIA

Tematzearen emaitza: errepide seinaleak euskaraz

Herritarrak eskatzen du seinaleak euskaraz jartzeko. Gobernuak erantzuten dio legeak ez duela horretara behartzen. Behatokiak erantzuten dio, legeak ez badu derrigortzen ere, euskaraz jartzeko debekurik ez duela. Gobernuak bereari eusten dio. Alabaina, herritarrak tematzen dira... [+]

2024-09-13 | Euskal Irratiak

Baionako zitadelako eraikuntza proiektuak arrangura piztu ditu ekologistengan

Baionako zitadelan proiektu berriak ditu armadak. Eraikin berriak egin nahi ditu eta horretarako oihanaren zati bat deseginen dute eta ura atxikitzeko bi gune ere sortu nahi dituzte.

2024-09-13 | Xabier Letona Biteri

Aysenur Ezgi Eygi-ri zuzenean egin zioten tiro burura Israelgo soldaduek, autopsiaren arabera

Turkiar-estatubatuar aktibista irailaren 6an hil zuten Beiti herrian, Nablus hiriaren ondoan, Zisjordanian, Palestinako Lurralde Okupatuetan. Orain forentseen azterketek iradokitzen dutenez, Israelgo soldatuek zuzenean egin zioten tiro aktibistari.

2024-09-13 | Gorka Bilbao

Goiko: Aro baten bukaera

MULTIMEDIA - dokumentala

2024-09-13 | Xabier Letona Biteri

Iturbide, Jiménez eta Azkona estatuaren biktima gisa aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.

2024-09-13 | Kanaldude

Teknologia berrien erabilpena indar polizialengandik

MULTIMEDIA - solasaldia

2024-09-13 | Uxue Gutierrez Lorenzo

Gorputza bistan, zauria oholtzan

2024-09-13 | Xabier Letona Biteri

Madrilgo Rolando kafetegiko hamahiru hildako haiek ETAm-ren eta ETApm-ren zatiketaren erdian

Ostiral honetan betetzen dira 50 urte ETAk, 1974ko irailaren 13an, Madrilgo Rolando Kafetegian bonba bat lehertarazi eta hamahiru pertsona hil zituela. Ofizialki 2018an onartu zuen erakundeak ETAren egiletza, bere burua desagertze bidean jarri zuenean.

2024-09-13 | Gedar

Bi lizarratar epaitu dituzte, Voxen salaketa baten harira

Faxisten aurka protesta egiteagatik auzipetu zituzten Lizarrako bi kideak. Asteazkenean, epaiketaren egunean, Lizarraldeko Kontseilu Sozialistak elkarretaratzea egin zuen epaitegi aurrean. Voxeko faxistak jarrera probokatzailearekin agertu ziren bertara, eta Guardia Zibilak... [+]

2024-09-13 | Ahotsa.info

Urriaren 12an Tafallan eginen du manifestazioa Ernaik “españolismo eta faxismoaren aurka”

“Españolismoaren eta faxismoaren normalizazioan” Hispanitatearen egunak jokatzen duen papera salatzeko urriaren 12an Tafallan mobilizatuko da Ernai. “Gu, Nafarroako etorkizuna gara, haiek, aldiz, iragana. Faxismoak herri honetan lekurik ez duela argi... [+]

2024-09-13 | Euskalerria irratia | Bidane Beloki Ezker

Ezkabako iheslari Segundo Hernandez identifikatu dute Eguesibarreko Eliako hobian

Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.

2024-09-13 | Irutxuloko Hitza | Olatz Balda

Donostiako bi familia etxegabetze arriskuan daudela salatu du Kaleratzeak Stop plataformak

Zaurgarritasun ekonomikoaren baldintzak betetzen dituzten arren, Santander bankuak ordainketak epe batez etetea ukatu die bi familiei.

Eguneraketa berriak daude