«Ingelesek alde eginez gero hobeto konponduko genituzke gure arazoak»


2021eko uztailaren 20an
Hugh Brady, Ipar Irlandako Sinn Féineko ordezkaria
«Ingelesek alde eginez gero hobeto konponduko genituzke gure arazoak»
Derry hiriko Sion Féin alderdiko zigegotzia da Hugh. Hamasei urterekin jada sei aldiz atxilotu zuten. Hogeitamabost urte ditu eta horietatik zortzi gartzelan igaro ditu. Ipar Irlandako egoeraz ihardun dugu. Egoera gordina baina, aldi berean, Hugh-ek baikortasunez ikusten duena, batik bat, behin eta berriro errepikatzen duenez, «ingelesak Irlandatik ateratzen badira.
IPAR IRLANDAN bizi duten enfrentamendu zibil egoera gogorrak bete betean eragiten dio Derryko zinegotzi honi. Aurten, Heriotzaren Eskuadrak talde paramilitar lealistak jadanik 30 katoliko hil ditu. Horietatik lau Sinn Féinekoak, bi zinegotziak ginera. Heriotzaren Eskuadrek Hugh ere sarritan mehatxatu dute heriotzarekin eta ondorioz ez du inoiz etxe berean lo egiten, beti aldenik alde dihardu. Egoera gogor honen aurrean bere jarrerak zirrara sorrarazten du gorputzean, "ni errepublikarra naiz eta orain arte bezala jarraituko dut lanean, nahiz eta badakidan edozein egunetan agian hil egingo nautela».
A. Nola baloratzen dituzue errepublikar eta lealisten artean udaran izan ziren elkar hizketak?
H.B. Elkar hizketa horiek Ingalaterratik jarritako erizpideen inguruan burutu ziren. Bakea ekarriko ez zuten elkar hizketak ziren. Horrez gain, guk haietan parte hartu ez genuenez, ez dakigu barruan zehatz mehatz zer pasatu zen. Ingelesen aldetik ez zegoen bake borondaterik; helburua, finean, IRArekin amaitzea zen.
A. Zergatik egin zuten porrot elkar hizketek?
H.B. Sozialdemokratak eta leialistak ez zetozen bat independentzia eta beste funtsezko gaietan. Bost pertsona zeuden eta euren artean ideiak hain ziren desberdinak, ez zela posible akordiora heltzea.
A. Sozialdemokratekin hitz egitea oso zaila bazen, suposatzen da Sinn Féinarekin hitz egitea are zailagoa izango dela, ez?
H. B. Protestante eta leialistek Ingalaterrarekin batuta jarraitzea nahi dute. Ingelesek diote ez dutela interesik Irlandan baina hori ez da egia, bestela ez lituzkete izango bertan 30.000 soldadu. Errepublikarrek dioguna da, ingelesek Irlandatik alde egiten badute, irlandarrek hobeto konpondu ahal izango ditugu gure arazoak.
A. Baina zeri deitzen diozue ingelesek alde egitea: populazioak, poliziak eta armadak...
H.B. Ingeles armada eta ingeles gobernuari buruz ari naiz. Orduan IRAk borroka armatua utziko luke.
A. Eta orduan posible izango litzateke erretublikar eta leialisten arteko elkar hizketa?
H. B. Bai. Lehenago ere hitz egin izan dugu, eta ingelesak ateraz gero berriro sortuko litzateke elkar hizketarako giroa, leialistek ere Irlandaren oparotasuna nahi dute eta.
A. Hitz egin, akordio batera heldu eta hurrengo urratsa zein litzateke?
H.B. Irlanda osorako gobernu bakarra jartzea.
A. Baina onartuko lukete bada, protestanteek hori?
H.B. Nik uste dut baietz, eurak ere, hauteskundeen bidez, bertan izan daitezkeelako.
A. Eta protestanteek guzti horretarako prest baleude, zein da arazoa, bada?
H.B. Arazoa ingelesak dira. Eta arazoa da, ingelesek behin baino gehiagotan aitortu duten moduan, Ingalaterrak ezin duela IRA militarki suntsitu.
A. Enfrentamendu zibila areagotu egin da azken boladan.
H. B. Bai. Aurten Heriotzaren Eskuadrakoek 30 zibil katoliko hil dituzte. Auzo katolikoetara joan eta kotxetik edonor tirokatzen dute, harrapatzen dutena harrapatuta.
IRAk aurten Heriotzaren Eskuadretako zortzi kide hil ditu, eta duela hiru aste katoliko bakoitzeko IRAk talde horietako hiru hilgo zituela iragarri zuen. Ekintzen aldetik IRAk ere nahiko akats izan ditu. Hala ere, IRAk onartu egin ditu bere akatsak eta aurrerantzean errakuntza horiek gerta ez daitezen saiatuko dela. IRA errudun sentitzen da akats horiengatik, baina errudun nagusienak horrelako enfrentamendu bat aurrera jarraitzen uzten dutenak dira. Komunitateen arteko borroka gogortzen saiatzen ari dira. Areagotze honekin, azkenean, katolikoek IRAri armak utz ditzaten eskatzea bilatzen ari dira.
A. Populazioak nola erreakzionatu du elkar hizketa eta enfrentamenduaren areagotzearekin.
H.B. Nazionalistek ez zituzten negoziazio horiek onartu, ez bait ziren zintzoak izan. Orohar irlandar guztiok nahi dugu bakea, eta gehien errepublikarrak, zalantza barik. Gu hiltzen gaituzte, gu goaz gartzelara, orohar guk sufritzen ditugu gatazka honen ondoriorik txarrenak. Baina ingelesak atera arte ez da bakerik izango
A. Bukatzeko, beste zerbait esan nahi zenuke?
H.B. Guk batez ere eta guztien gainetik bakea nahi dugu: Maitatzea eta bakea nahiago ditut Irlandara joan eta bertan hila izatea baino. Hemendik hamar urtetara ez diat ikusi nahi nere semealabak lehergailuak jartzen.
Irlandarra ez banintz, Euskal Herria hartuko nuke aberri moduan, euskaldunak bait dira pertsona atsegin eta beroenak.
Xabier Letona
Hugh Bradyk heriotz mehatxua du gainean eta inoiz ez du leku berean lo egiten.
18-19

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaIRLANDA
GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulIpar Irland
PertsonaiazBRADY1
EgileezLETONA1Politika

Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Eguneraketa berriak daude