Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

astelehena 2024ko azaroaren 25ean

«Lehengo martxa mantenduz gero, “Egin”en jarraitzeko asmoa nuen»

2021eko uztailaren 19an

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

"Deia" egunkariko zuzendariordea den Joxe Felix Azurmendi kazetariari elkarrizketa.
JOXE FELIX AZURMENDI
«Lehengo martxa mantenduz gero, 'Egin'en jarraitzeko asmoa nuen»
Hamaika komentario kaleratu ziren «Egin» egunkaritik 'joan' zenean. Beste hamaika "Deia" egunkarian lanean hasi zenean. Joxe Felix Azurmendi, gaur egun "Deia"ko zuzendariordea dugu, bertako analista politikoa eta hainbat eritzizko artikulu idatzi ohi ditu. Euskal Herriko bizitza politikoa hurbiletik bizi duen gizon energiko honek bere bizipenak kontatu dizkigu.
ARGIA. Azken boladan zure erantzukizun politiko-profesionalei buruzko erreferentziak azaltzen ari dira.
J.F. AZURMENDI. Hori ulertzeko, agertu den artikulua ikurri behar da. J. Iratzarrek, normatik kanpo, ze normalean Iratzarrek astelehenetan bakarrik idazten bait du, zutabe batean nere kontrako eraso gratuitoa idatzi zuen. Gratuitoa zen, aitzakia Anton Galindez ezizenez "Deia"n egindako komentarioa izan zelako. Ezer jakin gabe esan zuten "komentario hau seguru Joxe Felixek egin duela" eta nere kontra hasi ziren. Oso komentario itsusia izan da, osabarena baino gehiago. Osaba, azken finean, gaiso bat delako baina Iratzar ez, kolektibo ideologikoa da eta konturatu behar zara "Egin"eko linea markatzen duela. Nik badakit ezizen hau norekin hasi zen eta nortzuk hartu zuten. Nik ez nuen auzi horrekin jarraitzeko asmorik baina handik pare bat egunera Jose Antonio Osabaren eskutitza jaso nuen. Gizon hau, herbestetik etorri zenetik anti komunista enfermizoa bihurtu zen eta ni marxista-leninista ez naiz sekula izan baina ezta ere antimarxista-leninista. Osabak marxistak eta komunistak leku guztietatik ikusten ditu eta kasu honetan abertzaletasun erradikalaren arriskuak ere ikusten ditu. Abertzale izan ez den pertsona, orain hasiko al da abertzaletasuna nolakoa izango den esaten? Bai, zera.
Orduan, Iratzarrentzat EAJkoa naiz eta Osabarentzat ezker abertzalekoa. Ni ez nago HBko gaurko zuzendaritza estrategikoarekin ados, ez dut istorio hori onartzen. Baina nere burua ezkerreko abertzale, independentista eta euskaltzale bezala sentitzen dut. "Deia"n idazten dudana denok, eta hasteko irakurleek, ulertzeko modukoa da. Egia esateko ez didate sekulan ez zuzendaritzak edo EAJk, ezta irakurleek ere, kontra egin. Baina Osabaren eskutitzean zuzendaritzari eta Xabier Arzalluzi fotokopia bidaliko ziela jartzen zuelako haserretu egin nintzen. Zer pentsatzen du horrek? Arzalluzi bidaltzen badio beldurtu egingo naizela? Horregatik argitara atera nuen gaia.
A. "Egin"eko zuzendaria izan zinen. Orain "Deia"ko zuzendariordea zara. Zer dela eta?
J.F.A. Erantzuna oso erraza da. "Egin"etik bota egin ninduten. Punto. Ez dut sekula hain argi esan baina jadanik ia bost urte pasatu dira eta... "Egin"etik bota egin ninduten.
A. Zergatik?
J.F.A. Ni ez nintzelako euren konfidantzazkoa. Talde berria eratu zuten eta talde horretan konfidantzazko jendea behar zuten. Eta hori normala iruditzen zait: ni aurreko taldearen konfidantzazkoa nintzelako nengoen hor eta zuzendaria konfidantzazko pertsona izan behar da. Zuek eta irakurleek atera ondorioak, zeintzu ziren nigan konfiantza zutenak eta zeintzu besteengan zutenak.
Nere bizitza osoan langabezian egoteko prest nengoen hau Espainia dela esan baino lehen. Zenbat aukera daude Euskal Herriko egunkarietan hau ez dela Espainia esateko? Ni ez naiz politikoa, ni kazetaria naiz eta aukera bakarra "Deia" zen. "Deia"ra etorri nintzen eta esan nien: "begira, ni ez nago zuen linea editorialarekin ados baina egunkari honetan lan egiteko prest nago", pentsatuz nere aportazioa egokia eta ona izan zitekeela. Gero, nere ideien kontra joan gabe, eritzi munduan aritzea pentsatu nuen, eta horretan nabil. Zaila izan ote den? Nerekiko ezagupen profesional eta pertsonala hemen lehen egon nintzen tokian baino handiagoa izan dela esango nuke. Egun batetik bestera heroia izatetik traidore izatera pasatzen zara, gaur ezker abertzaleko kazetari onena eta bihar txarrena. Eta normalean ez da ez bata, ez bestea.
Dirudienez, batzuek uste dute nere bizitza politikoa "Egin"en hasi zela. Batzuek pentsatzen dute Venezuelan egon nintzela nere gurasoak bertakoak zirelako. Venezuelan herbesteratuta egon nintzen, bertan kazetaritza ikasi eta bederatzi urte eman nituen.
A. Noiz egon zinen Venezuelan?
J.F.A. Nere etxetik alde egin nuen polizia nere bila etorri zelako 1963an. Nik Ternera, Argala eta tipo guzti hauek ezagutu ditut, VI. Asanbladatik pasatu zirenean. Tipo hauen biografia osoa ezagutzen dut eta horregatik oso erraza egiten zait laburpen bat egitea, baina badakit arrisku handikoa izan daitekeela. Neri, hiruzpalau belaunaldiz burges abertzalea nintzela esan izan didate ETAn, eta azkenean, EAJn amaituko nuela. Eta hori esan zidanak, azkenean berak eskatu du EAJn sartzea. Nik momentuz ez daukat sartzeko asmorik.
A. Kanporaketa gertatu ez balitz. "Egin"en jarraituko zenuke?
J.F.A. Lehengo martxarekin nere asmoa zen "Egin"en jarraitzea, dudarik gabe. Aldaketa handia egonez gero, igual ez. Ez zuzendari bezala beti baina, txo, ni hogei aldiz egon naiz Audientzia Nazionalean. Besteek aldiz, ez dute epaiketarik izan, kasualitatea izango da baina horrela gertatu da. Sei edo zazpi urtez egon naiz zuzendari, 1980tik 1987ra, eta beste sei zuzendarien artean ez dira hainbeste denbora egon.
A. Denboraldi horretan, zein aldaketa ikusi dituzu ezker abertzalean?
J.F.A. Nik beti pentsatu dut HBn edozeinek zuela tokia. Edozein abertzalek, esan nahi dut.
Nik uste dut, egon dela eta badagoela, legitimitate osoarekin, HBri eduki politikoa emateko proiektua. Nik eduki politiko horrekin ez naiz beti ados egon. Lehen ez zen horrela. Gero, ez dakit zer gertatu zen. Argalaren diskurtsoa hitzez hitz hartu zuten, honek organizatu behar zela esan zuenean. Baina organizatu ziren barruan zegoen jendea kotrolatzeko, ez zabaltzeko. Nahiago zuten jende gehiago ez izatea baina barruan zeudenak, denak oso koherenteak izatea. Koherentzia horri eusteak ideologikoki ere linea baten jarraitzailea izatea suposatzen du. Nik uste, HB ez da horrelakoa izan behar eta, zentzu batean, nik KASeko organizaziotik paso egin nahi nuen. Zirkuloak eginda, nik uste nuen KAS kirkulu estuena izango zela, gero HB zabalago bat egongo zela eta denen arteko zabalena egunkaria izango zela. Beste batzuek ez zuten horrela ikusten. Eurek zeukaten indarra, eta akabo.
A. "Eurek" esaten duzunean zeintzuz ari zara?
J.F.A. Kasu honetan, KASeko abanguardia. HASI eta ASK... KASeko buruak.
A. Orduan KASeko baruzagitzak aterarazi zintuen "Egin"etik.?
J.F.A. Eurek oraindik ere beste abanguardia bat dutela esaten dute. Eurei galdetu.
A. Beste gai batera pasatuz, nola ikusten duzu nazioarte mailan ematen ari den nazionalismoen berrindartzea?
J.F.A. Guk, euskaldun bezala, gure bizitza osoan izan dugun aukera onena dugula uste dut. Eta ez independentzia aldarrikatzeko, edo hemendik bi urtera independentzia izateko. Guk, argi eta garbi utzi behar dugu, nahi duguna egiteko eskubidea dugula. Pausoz pauso beste zerbait egiteko modua izango da. Horrelaxe idatzi nuen duela bi urte eta barre egin zidaten. Orain, inork ez du barrerik egiten.
A. Herrien Europa posible izango dela uste duzu?
J.F.A. Europako herri minorizatuen artean gu oso goiko gailurrean gaude eta beste batzuk oso atzeratuta. Beraz, ezin dugu konpromezu hori hartu.
A. Euskal Herrian eta Catalunyan gertatzen ari diren mugimenduak aldarazi egin al dezake egoera?
J.F.A. Euskal Herrian, momentuz, guda armatuari eta presoei irteera bat eman gabe ez dago ez mapa elektorala, ez ezer konpontzerik. Uste dut, HBn edo EAJn ideia bat baino gehiago badagoela eta, dudarik gabe, presoak eta egoera hori dagoen bitartean gauza batzuk ez dira kanporatzen. Normalizazio hori lortuz gero Txillardegi eta Cereceda, esate batera, ez ditut talde berean ikusten, edo Iñaki Esnaola eta Patxi Zabaleta, edo Iñaki Aldekoa, Txema Montero eta Gorka Martinez. Gehienak gero norekin joango diren, ikusiko dugu. Nere eritziz Gorka Martinez eta hauek MC eta troskoak izan ziren moduan ikusten ditut. Egoera normaltzen denean testimonialen paperean ikusten ditut, oso jende jatorra baina testimonialak. Kontraesan handiena aberria da. Noski, badira beste kontraesanak, zapaltzaileak eta zapalduen artekoak, baina horiek beste herrietan ere gertatzen dira. Hori gero eta argiago dago. Horren harian, Joselu Cerecedak LABen izenean ez dakit zer ihardunaldi antolatu nahi dituela entzun dut. Ba, oso ondo. LABek berak ere, beti izan du indarra Gipuzkoan, baina Joselugatik LAB itxita egongo zatekeen. Abanguardia hau, abanguardia ideologikoa al da? Nererzat ez. Gu beti horien kontraesanak aguantatzen egon beharko al gara? Ba aguantatuko ditugu baina nik nagusitzat ez ditut hartuko. Eta beste batzuek ere ez. Baina, hori, ezin da eztabaidatu. Hori presoak desagertzen direnean eta guda armatua zentzu gabe geratzen denean. Zentzurik gabe gelditu den ala ez? Eritzi desberdinak daude.
A. Zure ustez?
J.F.A. Momentu honetan ez dauka zentzurik. Nik uste, ETAk momentu honetan esanez gero, orain arte zintzo jokatu duela, azierto eta akatsekin, guda armatuak ez duela ezer aportatzen eta armak gordetzen dituela... hau gertatuko balitz, a zer durundia herri honetan. Hain zuzen, hurrengo egunean bat baino gehiago kaleratuko bait ginateke presoak ateratzeko.

NORTASUN AGIRIA
Kasualitatez Durangon jaio zen duela 50 urte
Gernikarra sentitzen du bere burua
Irratiaren bizitasuna gustokoa du prentsa gizona dela onartu arren
Irratia euskeraren komunikabidea izan behar dela mantentzen du
Kazetari guztiak proiektu baten inguruan murgiltzen direla pentsatzen du

Myriam Gartzia
Xabier Letona
Ezkerreko abertzale, euskaltzalea eta independitistatzat dauka bere burua.
"Ez nintzen konfidantzazko gizona eta zuzendaria konfidantzazkoa izan behar da".
"KAS zirkulu estuena, HB zabalagoa eta egunkaria zabalena izan behar zirela uste nuen".
"Argi utzi behar dugu nahi duguna egiteko eskubidea dugula".
34-38

GaiezKomunikabidPrentsaEgunkariakDeia
PertsonaiazAZURMENDI4
EgileezGARTZIA3Komunikabid
EgileezLETONA1Komunikabid

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Mugikor tentelen” demanda hazi da, deskonexioa helburu

Mikel Garcia

Mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

ARGIA

Hurritza astindu nahi dutenak

Gorka Bereziartua

“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Zigor Olabarria Oleaga

Euskarazko esamoldeak baloratzen lagundu online galdetegi honetan

Sustatu

Fronte Zabala itzuliko da boterera Uruguain, bost urteren ostean

Leire Ibar

Azkenak

2024-11-25 | Leire Ibar

Euskal Herriko I. Hikadromoa antolatu dute Durangoko Azokan

Durangoko Azokako berrikuntzetako bat izango da ZirHika taldeak sortu duen hikalarien bilgunea. Hika hitz egitea eta ongi pasatzea izango da helburua, abenduaren 7an Landako ikastetxean.

2024-11-25 | Euskal Irratiak

Alokairuak mugatzeko legea indarrean jada, Lapurdiko 24 herritan

Alokairuen bidezko espekulazioa oztopatzeko neurria azaroaren 25etik goiti izanen da indarrean Ipar Euskal Herrian. Momentuko, tentsiopean diren Lapurdiko 24 herriei eraginen die: Ahetze, Angelu, Arbona, Arrangoitze, Azkaine, Basusarri, Baiona, Biarritz, Bidarte, Biriatu,... [+]

2024-11-25 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

'Superbotereak' liburua

Eskola-proiektuak izango dira mintzagai asteazkenean, Larraulen

Larraulgo eskolan da hitzordua, azaroaren 27an, 17:30ean. 'Superbotereak' liburuaren egile Koldo Rabadan ez ezik, hitzaurrea idatzi duen Nora Salbotx eta hainbat kide izango dira mahaiaren bueltan: Ainhoa Azpirotz (Hik Hasi-ko koordinatzailea), Irati Manzisidor... [+]

2024-11-25 | Haritz Pascual Garjon | Euskalerria irratia

Lan istripu hilgarrien gaineko datuak estaltzea leporatu dio LABek Nafarroako Gobernuari

Azken astean sindikatuak 5 heriotzaren berri izan du eta dagoeneko 26 dira Nafarroan lanean hil egin diren edo beste erkidegotan beharrean zendu diren nafarrak. Alarma gorria pizteko moduko datuak LAB sindikatuaren iritziz.

2024-11-25 | ARGIA

Nazio auzia “erdigunean” ipintzeko eskatu du EH Bilduk, “jauzi” bat egin eta estatusaren eztabaida abiatzeko

Jendetza elkartu da Bilboko Casillatik abiatu den manifestazioan, Nazioa gara aldarrikatzeko. Buruan, EH Bilduko Mahai Politikoko kideak joan dira, eta atzeraxeagotik jarraitu diote ERC, BNG, CUP, Compromis eta Mes Per Mallorca alderdietako kideek. Ikurrinak, Nafarroako ikurrak... [+]

2024-11-25 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Gobernuarekin kritiko den ‘Haaretz’ egunkaria itotzeko neurriak hartu ditu Israelek, hura desagerraraztea helburu

Egunkariaren editoreak egindako adierazpen batzuen harira hartu du neurria Israelgo Gobernuak. "Netanyahuren erregimena krudela da eta apartheid-a ari da egiten", esan zuen Amos Shocken editoreak Londresen emandako hitzaldi batean, duela hilabete.

2024-11-25 | Jon Torner Zabala

EHUko errektoretzarako bozketaren atarian

Bengoetxeak eskatu du Ferreiraren hautagaitzaren “jardunbide irregularrak” ikertzeko

Asteartean, hilak 26, egingo dira EHUko errektoretzarako hauteskundeak. Kanpaina nahasia izaten ari da, eta, horren erakusgarri, Joxerramon Bengoetxearen taldeak eskatu izana "ustez Eva Ferreiraren hautagaitzako pertsonek edo ingurukoek egindako ekintzak eta kanpainako... [+]

2024-11-25 | Leire Ibar

Fronte Zabala itzuliko da boterera Uruguain, bost urteren ostean

95.000 botogatik gailendu da Fronte Zabala azaroaren 24an eginiko hauteskundeetan. Yamandu Orsi izango da Uruguaiko hurrengo presidentea, Álvaro Delgado eskuineko Alderdi Nazionaleko presidentegaiari aurre hartuta.

2024-11-25 | Ahotsa.info

Mikel Zabalza auzia argitzeko eskariarekin jarraituko du familiak

MULTIMEDIA - Albistea

2024-11-25 | Bertsozale.eus

Alaia Martin Etxebestek irabazi du Zarauzko finalaurrekoa

Finalerako pase zuzena eskuratu du Martinek, finalaurrekoa irabaztearekin bat. Azken finalaurrekoa datorren igandean jokatuko da, Arrasaten, eta orduan osatuko da finala.

2024-11-25 | Gorka Bereziartua Mitxelena

Hurritza astindu nahi dutenak

2024-11-25 | Marije Etxebarria Ezpeleta | Ana Perez | Steilas sindikatua

Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]

2024-11-25 | Zigor Olabarria Oleaga

“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Azken asteetan albiste izan da Gasteizko Errota auzoa, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak egiten baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]

2024-11-25 | ARGIA

Mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]

2024-11-25 | Mikel Garcia Idiakez

“Mugikor tentelen” demanda hazi da, deskonexioa helburu

Eguneraketa berriak daude