"Galderak erantzun ahala galdera gehiago sortzen dira"
Duela 20 urte, Labayru sortu zenetik bertako kolaboratzaile finkoa dugu Ander Manterola. Teologia ikasketak burutu ditu eta Etniker taldeko partaidea da. Euskal Bibliotekako zuzendaria, etnografo baino bibliografo gisa definitzen du bere burua. Liburu zaharren maitale honek bere tesororik handiena San Francisco Xabierren jatorrizko gutuna dela dio.
Baina atlas etnografikoa ez dugu guk bakarrik egiten, hori gehien bat On Joxe Mielen asmoa izan da, bere asmorik sakonena. Horrela berak emandako mezua guk jaso, eratu eta bultzatu dugu. Baina atlas etnografikoa beste hamar edo hogei urterako lana da, beno nik ez dut bukatuko baina bai gure tartekoek, ondorengoek bukatu edo gutxienez aurrera eramango dute.
Baina hor asko daude, guk hemendik bakarrik bultzatzen dugu, hor badaude larogei bat ikerle, bakoitza bere herrian edo bere auzotegian lan egiten dutenak sakonki.
Metodologiari dagokionez, esan beharra dago lehen aipatutakoa ezin dela Euskal Herriko herri guztietan aplikatu. Azterketa bailaraka edo eskualdeka, herririk adierazgarrienetan egiten dugu. Ikertokiak larogei puntutan banatu ditugu, gutxi gora behera Bizkaian hemeretzi, Nafarroan hogei, Araban beste hamabi, Gipuzkoan beste hamar, eta Iparraldean beste hamabi. Hauxe plangintza territoriala da. Horra nola heldu? zer egingo dugu? Bidaldu norbait hiritarra ala bertakoa? Guk bidaltzen badugu norbait ikasia baina lekua ezagutzen ez duenari, kostako zaio herria ezagutzea eta lekukorik onenak bilatzen. Horregatik guk, ahal bada, herri bereko norbait metodologiaz hornituta dagoena bidaltzen dugu.
Orain dela gutxi elikadurarena kaleratu dugu eta idazten ari gara umeen jolasak eta kantena, hurrengo urtean plazaratuko duguna. Hau bukatu eta "rite de passage", heriotzari buruz egindako ikerlana idatziko dugu eta datorren urtean egingo da ikerlana medikuntzaz.
Dena den, guk ez dugu kalifikazio akademikorik eskatzen, baizik eta metodologiaz ondo trebatuta izatea eta ikertzen duen herria ondo ezagutzea. Guk jakitea nahi duguna da euskaldunak nola pentsatu, nola lan egin, nola eratu euren izaeran, harremanak nola josi dituen, zer espero duten, zer uste... hori da guk nahi duguna egin, ez literatura.
Ermiten klasifikazio egiterakoan sei, zazpi, zortzi mota desberdin daude baina ermiten santuak hartzen baditugu badago amankomuntasun bat Euskal Herriko ermiten artean. Zein da gehien agertzen den abokazioa? Gurutzea. Bigarrena Ama Birjina, era askotako izenez. Hirugarrenik, San Martin. Eta ez bakarrik hemen, Bizkaian, baizik eta Gipuzkoan eta Iparraldean ere. Hau da, guk erlijioaren aldetik izan dugu historia bat, harreman handikoa. Azken batean, horrek adierazten duena zera da, euskaldungoa bateratsu joan dela izpiritu bideetatik ere. Euskal Herri lehorrean, Arabako eta Nafarroako hegoaldean badaude desberdintasunak, baina Euskal Herri menditsuan, hezoan berdintsu jokatu dugu. Hori ez da bakarrik ermiten kontua, erakundeena ere bai. Auzotegien ardatza ermita izaten da, ez bakarrik erlijio ardatza, baita ere bizitza bere harremanetan ermitaren aterpean eratzen da. Ermita da auzunearen etxea, bilgune bat.
NORTASUN AGIRIA
Zeanurin jaio zen 1930ean
Euskal Biblioteka hobbya dela dio, oso pozik bait dago
Euskara ez da bizirik dagoen hizkuntza zaharrena bizi dugun euskera gaurkoa delako
Gaurko euskal kultura pentsagaitza zen orain dela 20 urte
Euskaldun amorratu eta kristau definitzen du bere burua
Zeruko ARGIAn idatzi du inoiz
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]
Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]
Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]
Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]
Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]