"Galderak erantzun ahala galdera gehiago sortzen dira"
Duela 20 urte, Labayru sortu zenetik bertako kolaboratzaile finkoa dugu Ander Manterola. Teologia ikasketak burutu ditu eta Etniker taldeko partaidea da. Euskal Bibliotekako zuzendaria, etnografo baino bibliografo gisa definitzen du bere burua. Liburu zaharren maitale honek bere tesororik handiena San Francisco Xabierren jatorrizko gutuna dela dio.
Baina atlas etnografikoa ez dugu guk bakarrik egiten, hori gehien bat On Joxe Mielen asmoa izan da, bere asmorik sakonena. Horrela berak emandako mezua guk jaso, eratu eta bultzatu dugu. Baina atlas etnografikoa beste hamar edo hogei urterako lana da, beno nik ez dut bukatuko baina bai gure tartekoek, ondorengoek bukatu edo gutxienez aurrera eramango dute.
Baina hor asko daude, guk hemendik bakarrik bultzatzen dugu, hor badaude larogei bat ikerle, bakoitza bere herrian edo bere auzotegian lan egiten dutenak sakonki.
Metodologiari dagokionez, esan beharra dago lehen aipatutakoa ezin dela Euskal Herriko herri guztietan aplikatu. Azterketa bailaraka edo eskualdeka, herririk adierazgarrienetan egiten dugu. Ikertokiak larogei puntutan banatu ditugu, gutxi gora behera Bizkaian hemeretzi, Nafarroan hogei, Araban beste hamabi, Gipuzkoan beste hamar, eta Iparraldean beste hamabi. Hauxe plangintza territoriala da. Horra nola heldu? zer egingo dugu? Bidaldu norbait hiritarra ala bertakoa? Guk bidaltzen badugu norbait ikasia baina lekua ezagutzen ez duenari, kostako zaio herria ezagutzea eta lekukorik onenak bilatzen. Horregatik guk, ahal bada, herri bereko norbait metodologiaz hornituta dagoena bidaltzen dugu.
Orain dela gutxi elikadurarena kaleratu dugu eta idazten ari gara umeen jolasak eta kantena, hurrengo urtean plazaratuko duguna. Hau bukatu eta "rite de passage", heriotzari buruz egindako ikerlana idatziko dugu eta datorren urtean egingo da ikerlana medikuntzaz.
Dena den, guk ez dugu kalifikazio akademikorik eskatzen, baizik eta metodologiaz ondo trebatuta izatea eta ikertzen duen herria ondo ezagutzea. Guk jakitea nahi duguna da euskaldunak nola pentsatu, nola lan egin, nola eratu euren izaeran, harremanak nola josi dituen, zer espero duten, zer uste... hori da guk nahi duguna egin, ez literatura.
Ermiten klasifikazio egiterakoan sei, zazpi, zortzi mota desberdin daude baina ermiten santuak hartzen baditugu badago amankomuntasun bat Euskal Herriko ermiten artean. Zein da gehien agertzen den abokazioa? Gurutzea. Bigarrena Ama Birjina, era askotako izenez. Hirugarrenik, San Martin. Eta ez bakarrik hemen, Bizkaian, baizik eta Gipuzkoan eta Iparraldean ere. Hau da, guk erlijioaren aldetik izan dugu historia bat, harreman handikoa. Azken batean, horrek adierazten duena zera da, euskaldungoa bateratsu joan dela izpiritu bideetatik ere. Euskal Herri lehorrean, Arabako eta Nafarroako hegoaldean badaude desberdintasunak, baina Euskal Herri menditsuan, hezoan berdintsu jokatu dugu. Hori ez da bakarrik ermiten kontua, erakundeena ere bai. Auzotegien ardatza ermita izaten da, ez bakarrik erlijio ardatza, baita ere bizitza bere harremanetan ermitaren aterpean eratzen da. Ermita da auzunearen etxea, bilgune bat.
NORTASUN AGIRIA
Zeanurin jaio zen 1930ean
Euskal Biblioteka hobbya dela dio, oso pozik bait dago
Euskara ez da bizirik dagoen hizkuntza zaharrena bizi dugun euskera gaurkoa delako
Gaurko euskal kultura pentsagaitza zen orain dela 20 urte
Euskaldun amorratu eta kristau definitzen du bere burua
Zeruko ARGIAn idatzi du inoiz
Ostegun arratsaldean hasiko dira baraualdiak, eta bost gune antolatu dituzte ekimenari lotuta: Bilbon, Altsasun, Donostian, Gasteizen eta Iruñean. Larunbat eguerdian, berriz, manifestazio handi bat egingo dute Bilbon, palestinar erresistentziarekin elkartasunez eta... [+]
Miguel Angel Blanco PPko zinegotzia bahitu eta hiltzearen ardura politikoa egotzi nahi zioten, baina auzia preskribatuta dagoela iritzi dute epaileek.
Azken egun hauetan, "Faxistak kanpora!" lelopean EHUko Zuzenbide fakultatean eramandako borroka antifaxistaz hitz egin dugu anonimotasuna atxiki nahi izan duen ikasle batekin. Sare sozialetan frankismoa goraipatzen eta mezu xenofobo, matxista eta homofoboak zabaltzen... [+]
Honakoa dio Arartekoak argitaratu duen ikerlanak. Jarrera matxisten inguruko azterketak Euskadiko nerabe eta gazteetan jarri du fokua. Diskriminazio gehien gertatzen diren espazioak kalea eta sare sozialak dira.
Iruñeko Arrosadia auzotik pasatzen naizen aldiro sartzen dut burua Santa Marta kaleko tailerrean. Hor da Montse normalean: potetxoan pintzela sartu, trapu batean ia pintura dena kendu eta pintzela mihisean igurzten, begiztan. Bere espazio-denboran sartu naiz gaur eta... [+]
Iruñerriko Laneko Autodefentsa Sareak The Champions Burger jardunaldian langileek pairatzen dituzten lan-baldintza kaxkarrak salatu zituen aurreko astean The Champions Bugerrek langileak esplotatzen ditu lelopean.
Aldarri eta kanpaina, lege, arau, plan eta aurrekontu, babes-mekanismo eta zigor-makinaria oro gorabehera, etenik gabe jarraitzen dute kasu gogorrek eta jokabide zitalek betetzen albistegiak, tantaka zein zaparradan, eta gizon-desmasiak salatzeko protesta-ekintzek,... [+]
Ikasi berri dugu Earl Tupper jaunak Floridako Orlandon, 1947an, sortu zuen mila koloretako ontzi enpresa peko errekara doala, desagertzeko zorian dela, preseski. Badirudi plastikoak konkurrente larriak dituela, adibidez, linean egiten diren salerosketena edo erabilpen bakarreko... [+]
Gisèle Pélicot-en kasuak bortxaketetatik haratago dagoen arazo bat erakusten du: gizonezkoon konplizitatea indarkeria matxistaren aurrean. Kezkagarria ez da soilik erasoa, baizik eta, gertatutakoa jakinda, egoera ez salatzea erabaki zuten gizonen isiltasuna... [+]
Gaur egun, gure munduan eraiki diren hierarkia guztiak mundu mailako kolonizazio prozesu baten emaitza dira. Menderatze-hierarkia global horiek elkarren artean txirikordaturiko beste hierarkia zehatzagoek osatzen dituzte, hau da, klasekoek, etnikoek, estetikoek, eta baita... [+]
Directa-ren ikerketa batetik abiatuta ezagutu dugu iruzurra. Bartzelonan egiten ari den belako Amerika Koparen antolatzaileek argitaratutako audientzia eta bisitari kopuruak faltsuak dira. Gaia garrantzi sozial eta politiko nabarmena izaten ari da, faltsututako datu horiek izan... [+]
Irailaren 17ko astean, Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk erabaki zuen Hezbollah-rekin Libanon zuen misil trukea beste maila batera eskalatzea, eta erabateko gerra hastea.
Maule, 1892. Zaraitzu ibarreko zortzi emakume espartingile Zuberoako hiriburutik etxera abiatu ziren, baina bidean, Larrainen, elurteak harrapatuta, hotzak hil omen zituen denak. Zortzietatik zazpiren izenak iritsi zaizkigu: Felicia Juanko, Felipce Landa, Dolores Arbe, Justa... [+]