"Herria abantzu osoki desegina ikusi genuen"


2007ko otsailaren 21ean
Lurrikarak eragindako deseginez Eretako auzapez ohia den Jean Lonne-Peyreti elkarrizketa.

Jean Lonne-Peyret, Eretako auzapez ohia:
"Herria abantzu osoki desegina ikusi genuen"
ARETTE herria -Ereta eraten diote zuberotarrek-, 1967ko abuztuaren 13an, gau beldurgarri baten ondotik, suntsiturik geratu zen. Ez zuen iinork horrelako hondamenik goaitatzen, herri hori ez bait dago lurrikaren kokagune berezi batean. Gau ikaragarri horretaz ontsa oroitzen da Jean Lonne-Peyret Eretako auzapez ohia.
ARGIA. Zer oroitzapen duzu 1967ko abuztuaren 13ko gauaz?
J. LONNE- PEYRET. Gau tragikoa izan zen, ez zuen inork horrelakorik espero. Betitik lurra mugitu izan da baina ez zegoen hemengo jendearen memeorian lur mugitze hain indartsuren oroitzapenik. Momentu hartan Ereta jendez beterik zegoen, uda zen eta turista ainitz genituen oporrak pasatzera etorriak. Lehen mogimendua hamaikak eta laurden aldean iragan zen. Berehala jendea etxeetatik atera zen, beharrik zeren lehen aldian muebleak mugitzen ari bait ziren eta tximiniak erortzen. Bigarren kolpea azkarrago izan zen. Argirik gabe, urik gabe eta herria abantzu osoki desegina ikusi genuen. Karrikak harriz beteak zeuden, herriaren %80 desegina zen. Zorionez hildako bat izan zen bakarrik, adineko emazte entzungor bat, ez bait zen bere txetik atera.
Gazteak berehala mobilizatu ziren. Biharamonean turista guziak joan ziren baina bertako jendea lanean hasi zen. Biharamon goizean lehenbiziko laguntzak iritsi ziren, Haurrak ondoko herrietako eskoletara eramatea proposatzen ziguten baina hemengo biztanleek ez zuten herritik joan nahi. 800 bat jende zegoen kanpoan, janari eta lo egiteko lekurik gabe. Lehen gauetan jendeak autoetan lo egiten zuen.
A. Herria bera eraiki behar zenuten...
J.L.P. Erran behar da garai hartan horrelako kasuentzat ez zela deus pentsatua. Diru mailan ez genuen deus eskuratzen ahal. Beraz, lehen lana gobernuko gobernuko erabaki edo dekreto bat lortzea izan zan eta horri esker lortutako diruarekin lehenegurrezko etxeak ordaindu genituen. 120 etxebizitza berri eraiki genituen hiru hilabetez. Urriaren lehenerako lan asko egin genuen eskolen sartzea herrian bertan egin nahi izan bait genuen, ez genituen gure haurrak ondoko herrietara bidali nahi.
A. Garai hartan erraten zen herria erori zela eraikuntzarako erabilitako materiala txarra zelako...
J.L.P. Bai, baina uste dut lurraren naturaleza berak sortu duela horrelako egoera eta ez etxeen izaiteak. Harkaitzen gainean eraikitako etxeek ez dute honenbeste sufritu, aldiz ibaiaren ondoan zeunden etxeak, nahiz eta berriak izan lurrean ziren. Beraz, garbi dago lurraren naturalezak garrantzi handia duela.
32, 33

Gaiez\Gizartea\Ingurugiroa\Natura\Besteak
Pertsonaiaz\LONNE-PEYR1

Azkenak
2025-01-20 | Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

2025-01-20 | Euskal Irratiak
%221ko gainpopulatzea, Baionako presondegian

Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]


‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]


Aurtengorako irakurgaiak

Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]


2025-01-20 | Iñaki Sanz-Azkue
Hotza maite duen igela

Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]


2025-01-20 | Jakoba Errekondo
Euskal Herria banana errepublika

Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]


2025-01-20 | Garazi Zabaleta
Aleko
“Nekazaritza birsortzailerako eta proiektu kolektiboetarako test gunea da gurea”

Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]


2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Eguneraketa berriak daude