Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

astelehena 2024ko abuztuaren 26an

«Gure etxean lau ardi...»

2021eko uztailaren 27an

Jean Louis Gracy-i elkarrizketa
«Gure etxean lau ardi...»
Jean Louis Gracy Iparraldeko «College des producteurs», Artzainen sindikaten buru eta Pabeko Laborantza Ganbarako Lehendakari-ordea da, baina batipat FDSEA Estatu frantses mailako laborari eta artzainen sindikatako Euskal Herriko ordezkaria.
ARGIA. Euskal Herriko arazoak Estatu mailakoak direla uste duzu?
J. L.GRACY. Bai, neurri handi batean. Horregatik aspalditik produkzione aniztun bat eskatzen dugu. Orain dela bost urte "Monsieur Mouton" (Jaun Aker) bat izendatua izan zen Parisen ardien hazkuntzaren bilana egiteko. Hona etorri zen eta harriturik galditu zen hemen 100 ardirekin bizi daitekeela ikasita, beste departamendutan 500 ardi bederen behar zituztelarik –horregatik erababiak hartzen direnean leku bakoítzeko berezitasunak ez dira kontutan hartzen, eta are guttiago orain, erabakiak Europa mailan hartzen direnean.
Hori beti azpimarratu nahi izan dugu: hemen lan egiteko beste era bat genuela. Hemen jendea dinamikoa da, beste lekuetan baino askoz ere gogo handiagoarekin ari da. Hemen gazteak plantatzen dira oraindik, herrian bizitzeko gogoa nabarmena da, arbasoek utzitakoa mantendu nahi da.
A. Laster jende askok hartuto du erretreta Iparraldean...
J.L.G. Heldu diren 10 urteetan jende askok utziko du bere lan tresna eta baserri asko desagertuko dira Kostalde honetan laborantzarako baliatuak ziren lurrak promotoreen presioengatik desagertu egingo dira, laborari batek ezingo du lur puska bat erosi bere ondasuna handitzeko, golfak eta abarrek jadanik leku asko hartu dute.
Onartu behar ote da laborari gazteak jar daitezen eremu ttikietan? Produkzionean, ardi edo behi esneari buruz, kotekin-eta, krisia dago Hortaz, hiru edo lau hektareetako ondasunetan errealista ote da laborari bat planta dadin? Erantzukizun politiko bat hartu beharko da maila horretan edo laguntzak eskatu.
A. Ba ote da laborantza mantentzeko benetazko gogo politikorik?
J.L.G. Bai, departamendu mailan badago–Paben ere hemengo arazo guztiak planteatzen ditugu eta laboraria mantendu dadin egina da dena. Larria gertatzen dena da produktoen prezioak ez ditugula aldatzen ahal Bruxellen erabakitzen bada kotak %3 edo 4tik jaustea eta esnearen prezioa %l0ean jaustea, nora goaz? Ez bada Europatik edo Estatu frantsesetik erabaki horiei erantzuteko laguntzarik etortzen, ezingo zaio laborantzari atxiki.
A. Zein posibilitateak dituzue?
J.L.G. Produktu batzuk hobetuz gero etorkizun handiagoa dute. Hemengo ardi esnea ere oso gutti ezaguna da Estatuan, hor posibilitateak badira.
A. SAFER delakoak orain arte laguntza inportantea ematen zuen laborariei lurra erosteko.
J.L.G. Orain laborariak herri handien ondoan dauden lurrak ezin ditu erosi, prezioak gehiegi igo dira jadanik. Kostaldea saldua da, kanporatuak ziren laborariak defendatu ditugu baina promotoreek ahalmen sobera handiak dituzte. Diruaren kontra joatea oso zaila da
A. Zein izanen dira gerora Iparraldeko laborantzaren arazorik larrienak?
J.L.G. Lehenik laborariak nola bizi arazi. Izan dadin artoan, esnean, hazkuntzan, dena neurtzen eta kontrolatzen da, baina hala ere posibilitate batzuk gelditzen dira Leku batzutan baratza lanak egin ditzakete baina egia da euskalduna artzaina dela, eta ohiturak aldatzea zaila da. Alta kostaldean eta Donostia eta Bilbo inguruan galde inportanteak dira, baratza aldetik. Zaila da baina kalitateari begiratuz aterabide batzuk badira, genetika ere kontutan hartuz... Baina egoera zaila da eta honen adierazlea da gazteek oraindik gurasoek utzitako baserria utzi egiten dutela.
A. Zein da FDSFAren egoera, azken hauteskundeak eta gero?
J.L.G. Hauteskunde horietan galtze inportantea izan genuen eta geroztik ohartu ginen euskaldunen artean elkartzeko beharra bazela, eta sindikatako kide bakoitzari ardura bat emateko, prentsarekin harremanetan egoteko kasu. 8.000 gara Euskal Herrian baina, anitz jende galdu dugu. Jende formatu anitz ELBra pasatu da, baina gazteak badira gaur egun prest gurekin lan egiteko.
A. Baduzue Hegoaldeko sindikatekin harremanik?
J. L.G. Bai EHNErekin izan ditugu, Durangora joan gara. Hona ere etorri dira hango laborari batzuk eta EHNEtik kanpo beste sindikata bat antolatzeko laguntza eskatu digute.
A. PNVko partaide zarenez, pentsatzen duzu alderdi honek leku berezi bat hartu beharbo luteela hemen, ekonomia mailan adibidez?
J.L.G. Pentsatzen dut ekonomia mailan hemengo politikoek dutela zer eginik inportanteena. Garai batean Errekarte, Donapauleko hautetsiak adibidez "Lur Berri" sortzeko erabakia hartu zuen –aldiz orain hautetsiak ez dira mugitzen, alta horiek dituzte diru laguntzak desblokatzen.
Bestalde Hegoaldean gobernu berri osatua da baina niri dagoen zatiketa onartzea kosta egiten zait. Baina bertan erabakiak hartzen ahal dituzte eta horrek ahalmen inportanteak ematen ditu, hemen ez duguna.
Ixabel Etxeberria
Hemengo laborariak Estatuko beste anitz tokitakoak baino gogo handiagoz ari direla uste du Gracyk.
30-31

GaiezEkonomiaLehen sektoAbeltzantza
GaiezEkonomiaSindikalginSindikatuaFDSEA
PertsonaiazGRACY1
EgileezETXEBERRI14Ekonomia

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Goizuetan lainoa lehertzen duenean...

Iñaki Sanz-Azkue

Efemeridea: Sakanako emakumezkoen sokatira taldeak podiuma utzi zuen Espainiako ereserkia jarri zietenean, Japonian munduko txapelketa irabazi berritan

ARGIA

Efemeridea: Miguel Unamunok euskararen aurkako diskurtso sonatua egin zuen Bilboko lore jokoetan

ARGIA

Efemeridea: Miles Davis musikaria jipoitu zuen Poliziak New Yorken

ARGIA

Crowded streets in Bilbao with a silent cry: Repatriation of Basque Political prisoners now

Xabier Letona Biteri

Garikoitz Aspiazu euskal presoa Martutenera lekualdatu dute Lannemezandik

Manex Usarralde Garmendia

Azkenak

2024-08-26 | Urko Apaolaza Avila | Axier Lopez

Komun-ontzi bat 850 pertsonako Rafah-n

2024-08-25 | Silvia Urquijo Ortega | Ederra Zabala Urrutia | ESK sindikatua

Stop azpikontratazioa

Esku-hartze sozialeko sektore publikoaren alde.

2024-08-25 | Patxi Azparren

El Procés eta prozesuak

2024-08-25 | Pablo Lorente Zapateria | Jule Goñi | Sustrai Erakuntza Fundazioa

Ez galgorik ez ehiza-txakurrik

2024-08-24 | Germán Gorraiz López

NATOk gerra deklaratu dio Errusiari?

2024-08-24 | Jesus Uzkudun Illarramendi

Udalek ahaztu egin dute amiantoaren arriskua

2024-08-23 | Iñigo Martinez Peña

Amaierak zerumugan

2024-08-23 | Urko Apaolaza Avila

Ibilbide dekolonialak (V)

Nafar mendialdea: armarrien kapitalak

2024-08-23 | Julen Ugartemendia Carcedo

Pablo Gonzalezen aurkako mendekua ikusten du haren abokatuak, Poloniako Gobernuaren jarreran

Pablo Gonzalezek Errusian jarraitzen du, Poloniako Gobernuak pasaporteak konfiskatu zizkion kazetariari eta "Poloniako autoritateen esperoan" daude, Euskal Herrira bueltatzeko. Hala azaldu dio Gonzalo Boyé abokatuak Berriari.

2024-08-23 | Manex Usarralde Garmendia

Garikoitz Aspiazu euskal presoa Martutenera lekualdatu dute Lannemezandik

Etxeratek jakinarazi duenez, ostegun honetan gauzatu dute lekualdatzea. Orain, bost euskal preso gelditzen dira Frantziako espetxeetan.

2024-08-23 | Xabier Letona Biteri

Bideko Autobidearen ordainketa 2027tik 2030era atzeratuko du Nafarroako Gobernuak

Ordura arte Nafarroako Gobernuak 477 milioi euro ordaindu beharko dizkio Abertis konpainiari, 2023an honek erosi baitzuen Autobidearen ustiaketaren emakida 110 milioi eurorengatik. Itzalpeko ordainketek urtero modu gogorrean baldintzatzen dituzte Nafarroako Gobernuaren... [+]

2024-08-23 | Julen Ugartemendia Carcedo

Jon Irazabal Agirre hil da, 30 urtez Durangoko Azokaren zuzendaria izandakoa

63 urteko iurretarra Gerediaga Elkarteko kudeatzailea izan zen 1982tik 2018ra. “Bere kezkei eta borrokari esker”, Durangaldeko historia ikertu eta zabaltzeko “erreferentzia nagusietako bat” izan dela nabarmendu dute elkartetik.

2024-08-23 | Mikel González De Reparaz

112 hitzetan emergentziak saihesteko prebentzio-aholkuak

Umeak uretan, belarriak tente

2024-08-23 | Euskal Irratiak

Hegazti ttikien kopurua urritzen doa klima aldaketaren ondorioz

2024-08-23 | ARGIA

Burlatako sexu erasoa dela eta 18 urteko gazte bat atxilotu dute

Joan den astean izan ziren Burlatako jaiak eta aste honetan jakin da adingabeko neska gazte batek izandako sexu erasoa. Espainiako Poliziak, halaber, jakinarazi du erasoarekin lotutako 18 urteko gazte bat atxilotu zuela joan den igandean.

Eguneraketa berriak daude