Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

astelehena 2025eko urtarrilaren 20an

"Instituzioek herri ekimenaren adierazbide izan behar dute»

2021eko uztailaren 19an

Gorka Martinez HASIko kongresuaz mintzo:
"Instituzioek herri ekimenaren adierazbide izan behar dute»
Urtarrilaren 12 eta 13an HASI (Herriko Alderdi Sozialista Iraultzailea) erakundeak bere IV kongresua burutu zuen Nafarroako herrixka batean. KAS blokea eta HBren barruan duen lekua, barne egoera, Euskal Herriko une politikoa eta nazioarte mailan azken urte hauetan eman diren aldaketak jorratu dituzte. Gorka Martinez exekutibako kidearekin izan gara IV. kongresu honen emaitzak ezagutu asmoz.
ARGlA. Ze asmorekin abiatu zineten kongresu honetara eta zeintzu dira atera dituzuen ondorioak?
GORKA MARTINEZ. Lehenbizi testuingurua kokatu beharko genuke, batik bat ikusirik azken hiru urte hauotan baldintza politikoak argitzen joan direla. Guk uste dugu fase berri batean gaudela, negoziazio polititoarena,eta bai Estatu Espainirra eta bai NAEM (Nazio Askapenerako Euskal Mugimendua) fase horri egokitzen ari zaizkiola euren eguneroko ihardunean. Argi da Estatu Espainiarrak errepresioaren bidea hautatu duela gatazka konpontzeko (horretarako gainera Ajuria Eneako hitzarmenaz baliatuz), eta egoera horrek baldintzaturik jokatu behar izan du askapen mogimenduak. Munduan zehar ateratzen ari diren joera eta ideia berriak ulertzeko gure ulermen ahalmena garatu behar dugu etengabe. Eta horren baitan kokatu behar diitugu HBren barne mailako antolaketa berria, KASeko barne mailako lanak, gero eta ideia indartsuagoen kaleratzea (estatutu nazionala adibidez), egitura sozial desberdinetan egin den lana... Kongresu honetan ideia guzti horick aurrera nola eraman ikusi dugu, bai antolakuntza aldetik eta baita ere ideien azterketaren aldetik. Kongresuan, beraz, analisi horretatik abiatuta joera politikoaren zehaztean eta Mogimenduari eta Euskal Herriko gizarteari begira nola antolatu behar dugun ikustean ihardun dugu.
A. Aurreko kongresuan HASIk KAS blokea eta HBren baitan bete behar zuen funtzioa zela eta kaleraketak izan zenituzten. Dagoeneko nola dakusazue pasarte hura?
G.M. Beharrezkoak izan ziten kaleraketa haiek eta joandako jendearen saltsa maltsa harek utzitako eraginari dagokionean ahaztuta daukagu, sotoan. Kongresu harek alderdiak blokeko gainontzeko taldeenganako zituen behar batzu eta beste zenbait kontraesan atera zituen mahai gainera, bere funtzioa etabar. Emaitzak ikusirik aldrebeskoa badirudi ere, guretzat positiboa izan zen, azken finean gure betebeharraz sakontzea ekarri bait zuen. Harez gero alderdiak konfidantza handia hartu du eta honek HASIko militanteari ere segurartasuna ematen dio bere eguneroko lanean. Eta honek irudi aldaketa dakar: militanteak pertsona itxi eta misteriotsu moduan ikustetik, ezer gordetzekorik ez duten militanteak eta aportazioak egiten dituen erakunde bateko pertsona jator eta langileak ikustera.
A. Eta uste duzu hori benetan gertatzen dela?
G.M.- Bai, eta funtsezko arrazoi bategatik, gure erreflexioan apur-apurka konturatu izan garelako badagoela gizarteak egiten digun eskaera bat, eta zera da: utz diezaiogula gizarte horri protagonista izaten. Hots, egingo dugun lana zabala izan behar du, gizarteak lanerako elementuak bezala ikusi gaitzan eta ez gidari bezala. Askotan gerta liteke zenbait egitura politiko edo sozialetan militantea ez dela ezaguna HASIko militante bezala baizik eta taldeko langile fina bezala. Eztabaidak erakutsi digu badaudela zuzendu beharrekoak diren zenbait bizio eta joera. Hori ez da gauetik egunera egiten, baina dagoeneko egiten ari da.
A. HASIk KAS blokean eta HBn duen betebeharraz mintzatu zara. Ze betebehar da hori?
G.M. KASen barruan egoera politiko orokorrari buruzko analisiak beste egitura batzutara eramatea, batik bat HBra, baina beti ere beste analisi bat gehiago bezala. Gure Herri honen askapen prozesuan HBk funtsezko zeresana du, epe motzean zein luzean. Masa borroka eta borroka instituzionala dira bere lan esparruak, eta maila horretan gure lana da eremu horietan lana ondo egin dezan ahalik eta azterketa elementu gehienez hornitzea. Beraz, ez da gidaritza kontua, baizik eta ekarpenak egitea. Zelabait esateko ogia nahi izanez gero irabazi egin behar dugula ogi hori. Baina ez da ekarpenak egitea bakarrik, HBk baliabide tekniko eta humanoak behar ditu, eta gu ezin gara zerura begira egon. Gure Herri honetan eta HBren baitan dauden sentsibilitate desberdinak biltzeko kapazak izan behar dugu. Posible da zenbait unetan zerbait HBk ikusten duenetik zerbait modu desberdinean ikustea, eta orduan HBren ikuspuntutik egin beharko dugu aurrera, bere zerbitzuan bait gaude.
A. HASIk indarra galdu ei du HBen baitan bertako "independienteen" mesedetan.
G.M. Ñabardura bi: ez dago bi militante mota HBn. Bata ez da "militantea soilik'' eta bestea "HASIko militantea HBn". HBko militanteak dira guztiak. Baina, bestalde, zelabaiteko indarra galtzeak ere poztu egiten gaitu, lehengo joera okerra zuzentzen ari garela erakusten bait digu.
A. Zein da Euskal Herriko egoeraren gainean egin duzuen analisia?
G.M. Ezker abertzalearen inguruan biltzen den proiektua dago batetik, zeinaren inguruan esparru sozial handi bat biltzen den. Eta bestetik estatuaren osaketa konstituzio espainoletik ulertzen dutenen proiektua. Bi proiektu horien enfrentamenduaren areagotzean dihardu estatuak. Isolamendu sozialaren ahalegina handia izan da eta gizarte honetako bi alderdien arteko borroka bultzatu dute. Oso gogorra izan da hori. Gure aldetik ikusi dugu hasiera batean Hitzarmenaz egiten genuen azterketa ez zela egokia eta zuzendu egin dugu. Ez dute lortu ezker abertzalea ahultzea, eta hori argi ikusi izan da azkenengo hauteskundeetan.
Argi ikusi da baita ere ETAren ihardun politikoak eta blokearen gainontzeko aldeak sekulako garrantzia duela ezker abertzalearen proiektuaren mantentzean eta gatazkaren irtenbidearen bilatzean. Finean, Hitzarmenekoak eurak ahuldu dira. Azkenengo hauteskundeek Herri honetan hiru proiektu daudela erakutsi dute, PSOE estatuaren ordezkari gisa, EAJ euskal burgesia erregionalistaren proiektu gisa, eta HB Herri honen subiranotasuna eta eraldakuntza sozialaren proiektua. Argi da beraz eutsi egin behar diogula egoerari, estatuaren nahia oraindik suntsitzea delako eta ez negoziatzea.
A. HBk gero eta parte hartze gehiago izan dezake instituzioetan. Maila horretan aitatu izan da kongresuan gogor aztertu duzuela gaia. Ba al da aldaketarik?
G.M. Instituzioetan izaten dugun parte hartze handiago eta txikiagoaren arabera neurtzen dute sisteman dugun integrazio maila. Borroka instituzionala guretzat beste borroka mota bat da, ez dugu iharduera politiko bide bakar moduan. Bultzatzen ari gara HB barnean gaia eztabaidatu dadin baina beste borroka batzuekin batera ulertuta, talde sozialak eta herri ekimen eta mobilizazioarekin lotuta egon behar du. Herri ekimenenaren adierazbide izan behar du. Egun baino gehiago joateak egoera politikoak baldintzatuko du.
Baina herri ekimenarekin izan behar duen loturaz gain, gaur egun funtsezkoa da lan instituzionala jarraitzea, bertan egindakoak eragina bait du gizarteko arlo eta taldeetan. Ezin gara boletinaren zai geratu instituzioak zertan ari diren jakiteko. Honek esan nahi du bertan izan behar dela, baina horrek ez du esan nahi parte hartzen egon behar denik. Honek bi ekarpen dakar: batetik alternatibak ezagututakoaren gainean egiteko ahalmena, eta talde sozialei beraiek ez dituzten zenbait elementu eskaintzea. Eta noski, gero eta jarraipen hobea egin gero hau ahalik eta ondoen aprobetsatzeko. Gure ustez bide egokian gabiltza gai honetan. Hauek ez dira euskal instituzioak, ez dira eraikuntza nazional eta sozialerantz garamatzaten instituzioak.
A. Munduan aldaketa ugari eman dira eta ematen ari dira, batik bat Europako Ekialdean eta SESBn. Urte askotan harantz begira igaro ondoren, nola eragin dizue eredu horien desagertzeak?
G.M. Guretzat krisi hori positiboa izan da. Argi ikusi genuen perestroikak eragina izango zuela bai bere inguruko herrialdeetan eta baita ere askapen prozesuan dauden mogimenduetan. Euskal Herriari eta NAEMari ere eragiten dio. Erakusten digu ezin dela mimetismorik egin ereduekin, eta bakoitzak bere eredua landu behar duela. Historikoki bestalde, eta batik bat ETAk, eredu desberdinetatik jan izan du apur bat, maoismoa, marxismo-leninismoa...
Guk uste dugu honek ez dakarrela ideologia sozialistaren desagertzea, baizik eta berritzeko eta egungo errealitate aldakorretara egokitzeko aukera bat suposatzen duela. Marxismoak zerbaitetarako ahalmena badu egoera desberdinen analisia egiteko da eta analisi horretatik jokabide zehatza ateratzea. Horixe egin zuen Leninek 1917an. HASIk marxismoan du errealitatearen analisirako tresnetariko bat, baina ikuspuntu zabal eta ez dogmatiko batetik abiatuz, historia eta giza garapenaren analisiari zabaldua. Egia da ekialdeko herrialdeak eredu gisa izan ditugula, baina ez erreferente bakar moduan, horregatik ez dugu gure norabidea galdu beste alderdi askok bezala.
A. Eta orain nola dakusazue sozialismoaren bidea Euskal Herrian?
G.M. Gure helburuetariko bat Euskal Herrian esplotazio bako gizartea eraikitzea da. Ez da komunismoari uko egiten diogunik, baina KASen asko aztertu izan dugu klase borrokaren atal berri bat, hots, borroka nazionalak, eta hauek azken urteetan une bizienetarikoak bizitzen ari dira. Beraz, gizarte sozialista bat Herri honen izate eta erroetatik atera behar du, eta ez ikuspegi ekonomikotik bakarrik. Horretarako demokrazia parte hartzailea bultzatu behar dugu gure askapen prozesuan, zeren eta gure proiektu politikoa modu horretan aurrera ateratzeko kapazak ez bagara, zaila izango zaigu ondoren proiektua gauzatzea. Ekialdeko akatsa gizartearen parte hartzeari uko egitea izan da, eta bere ordez sistema burokratiko bat sortzea. Ez dugu eredurik baina zerbait argi badago zera da, demokrazia partehartzailea eta nazio ikuspuntua oinarrizkoak direla sozialismoaren gauzatzerako.
A. Gaur egungo zenbait arazo zehatz ere aztertu dituzue, autobia, euskara, amnistia...
.M. Azken finean negoziazio politikorako oinarrietan datza amnistiaren arazoa, hots bide errepresiboa ez dela konponbidea. Finean, proiektu politiko baten alde borrokatzen dutenen askatasuna da amnistia. Euskarari dagokionean, bera izan behar du Euskal Herriaren hizkuntza bakarra. HASI erakunde euskaldun bat izan dadin mekanismoak jarri ditugu. Ideia abstraktoa gainditu dugu eta militantea euskalduntzeko tresnak jarri ditugu.
Autobiaren arazoari begira, oinarrian arazoa elkarrizketaren bidetik konpondu behar du, ekimen sozialei zor zaien errespetutik. Ez digu balio erabakita duten proiektu baten aldeko alderdien nahiak. Proiektu zehatz bat armen bidez inposatu nahi da, eta ez zaio inongo aukerarik ematen proiektu desberdinen eztabaidatzeari. Instituzioek herri baten bilakaerari dagozkien funtsezko arazoak daudenean gizarteari zuzenean erabakitzen utzi behar zaio, ez dezatela inposatu. Eta, azkenik, Golkoaren arazoaren inguruan. Gatazka soberania kontutan kokatzen dugu, finean herrialde arabiarrek euren errekurtso naturalak kontrolatzeko ahalmenik ez zaielako ematen. Alde guztietatik daude erru ugari baina argi da, arazoa herrialde arabiarren artean konpondu behar dituzte, gerrek ezer ez dutelako konpontzen eta arazoak elkarrizketaren bidez konpondu behar direlako.
X. Letona
8-11

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakHASI
PertsonaiazMARTINEZ4
EgileezLETONA1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Lander Arbelaitz Mitxelena

Hezkuntza politiken “noraeza” geldiaraztea helburu duen taldea sortu du hainbat irakaslek: “Burokrazia jasanezina da”

Mikel Garcia Idiakez

“Joera bilakatu da, baina ez dago sukaldea eta egongela bateratzeko pisuzko arrazoirik”

Amets Aranguren Arrieta

Amazonek bat egin du olatu ultrarekin, eta pertsona LGBTQ eta beltzen eskubideak babesteko politikak apaldu ditu

El Salto

Efemeridea: Lehen Bertso Gudua ospatu zen Donostian, egungo txapelketa nagusiaren aurrekaria

ARGIA

Azkenak

2025-01-20 | Oinharri eskola

Oinharri eskola - Gure begirada formakuntza politikoaz

MULTIMEDIA - erreportajea

2025-01-20 | ARGIA

Nazioarteko eskuin muturrak inguratuta hartuko du presidente kargua Trumpek

Donald Trumpek asteleheneko 18:00etan (12:00ak Washingtonen) egingo dio zin AEBetako presidente izateari. Europako eta beste hainbat herrialdetako eskuin muturreko estatu buruak gonbidatu ditu inbestidura ekitaldira. Egun bakar bat lehenago emandako mitinean aurreratu duenez,... [+]

2025-01-20 | Axier Lopez

3.700 arrazoi

2025-01-20 | Leire Ibar

Su-etena indarrean, Israel eta Hamas hasi dira bahituak trukatzen

Igandetik indarrean da Hamasek eta Israelek nazioarteko bitartekaritzarekin adostutako su-etena. Lehen egunean 69 emakume eta 21 nerabe askatu ditu Israelek, horietako bederatzi adingabeak, eta Hamasek hiru israeldar. Gazara laguntza humanitarioko 630 kamioi ere sartu dira.

2025-01-20 | Axier Lopez

Sua eten da, okupazioa ez

2025-01-20 | Pello Argiñarena | Euskalerria irratia

Joxe Mari Esparza: “Txikitik handira borrokatu behar dugu, egunerokoan gertu ditugun gauzak aldatuz”

Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]

2025-01-20 | dantzan.eus

Martxora arte kalez kale eta etxez etxe ibiliko dira kaskarotak Lapurdin

Bi asteburu direla atera dira lehen kaskarotak: Beskoitzekoak. Eta martxora arte larunbatez eta igandez astero ibiliko dira herriko auzoetan etxez etxe dantzan eta festan. Goiztiarrenak eta irteera gehiena egiten dituztenak dira Beskoitzeko kaskarotak, baina ez bakarrak... [+]

2025-01-20 | Gorka Bereziartua Mitxelena

David Lynch antidoto gisa

2025-01-20 | Bertsozale.eus

Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa

Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

2025-01-20 | Euskal Irratiak

%221ko gainpopulatzea, Baionako presondegian

Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]

2025-01-20 | Lander Arbelaitz Mitxelena

‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]

2025-01-20 | Garazi Zabaleta

Aleko

“Nekazaritza birsortzailerako eta proiektu kolektiboetarako test gunea da gurea”

Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]

2025-01-20 | Iñaki Sanz-Azkue

Hotza maite duen igela

Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]

2025-01-20 | Jakoba Errekondo

Euskal Herria banana errepublika

Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]

2025-01-20 | Garbiñe Larrea Iturralde

Aurtengorako irakurgaiak

Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]

Eguneraketa berriak daude