"Ez da eskuzabaltasunik behar, solidaritatea behar da"
Bere gurasoak, "Oteizarenak bezala", esaten digu, euskaldunak zituen, Dima eta Arrigorriagakoak, Bilbora iritsi ordea eta, "laborarien lotsa horregatik, euskaraz ezin zirelako lehiatu-edo", Jose Mariari behintzat, erdaraz baizik ez zioten erakutsi. "Osatu gabeko euskalduna", beraz, bere usteari jarraiki. Valladoliden medikuntza ikasi gainera eta laster 1936ko gerrak egin zuen eztanda. Hogeitabost urte zituen Bilbotik Frantziara ihes egin zuenean, eta Venezuela zuen helmuga.
55ean Nazio Batuen Erakundeak Genevera igorri ninduen, eta han Osasunerako Mundu-Erakundearen Elikadura saileko buru aritu nintzen, hemeretzi urtez. Gero jubilatu nintzen, eta Bilbora ala Venezuelara?, galdetu nion neure buruari, eta Franco bizi zelarik oraindik ba hara itzuli nintzen, urtero Bilbora etortzen naiz baina.
Apal-apal gora zetozenak, egun arin beherantza bait doaz. Eta Afrika, ez dakit aterako denetz. Latinoamerikan badut esperantza gehiago, han "subdesarrollo"aren kontzientzia bait dago, multinazionalek puñeta egiten ari direna.
Hango beste abantaila bat klima da, zaharrari hotzak kalte handia egiten dio eta han ez dauka horren abrigaturik ibili behar. Finean, hango bizitza esperantza, ume hilkortasuna salbatuz gero, handiagoa da.
Zahartzaro on baterako hiru baldintza ipintzen ditut: zalantza ekonomikorik ez izatea, minik ez izatea eta ezintasunik, ezgaitasunik ere ez.
Ekonomi zorraren ondoriozko ajusteek populazioari gerrikoa estutu arazi diote eta pobrezia emendatu da. Hottik sortu da "zor soziala" dei dezakeguna. Egokitze prozesu honetan ez genuke perspektiba humanoa galdu behar, eta malgutasun handiagoa beharko genuke. Baina oso fase arriskutsuan sartzen ari gara: Ekialdea erori denez gero, kapitalistak harrotuta daude, ez bait dira ezerren beldur. Gogoan hartu lehen, mende honetan zehar, soldatak igotzen baziren, kapitalistak iraultza sozialaren beldur zirelako igotzen zirela.
Miseria horri berriz, irtenbide okerrak bilatzen zaizkio; adibidez, dohainikako jana edo arropak banatzen dira. Horrekin pobrezia kendu ez baina pobrea seinalatu egiten da. Merkeago jarri, bada, gauzak, ez dadin pobrerik izan!
Azken hamar urtetan, Venezuelak zor gisa 30 mila milioi dolar ordaindu ditu –eta berdin-berdin dago, ezer ordaindu ez balu bezalaxe dago! FMIk-eta interes fabulosoak ipintzen dituzte!
Pentsa injustizia soziala zein punturaino heldu den, arestian jakin bait dut Nederlanden jaboia egiteko mantekila erabiltzen ari direla. Mantekila, hainbeste A bitamina duen produktua! Monstruosidade maila horretara iritsi gara!
Nazioarteko foro berri bat zabaldu beharko litzateke. Orain merkatuaren prezioak zeinek ezartzen ditu? "Hamar handiek", eta horiek. Nahikoa litzateke kafearen prezioa %40an igotzea, Brasil eta Colombia bezalako Estatuek beren burua salbatuta ikusi lezaten. Eta Europari, dolar erdi baten ordez dolar bat ordaintzeak, zer dio? Berdin dio!
Eman beharko genituzkeen urratsak, nik uste, honakook dira: Bat, egoeraren diagnostikoa egitea. Bi, Euskal Herriarentzat [ Autonomi Elkartearentzat] elikadura jomuga batzuk ipintzea: zenbat kaloria, zenbat bitamina behar diren; bigarren honetan instituzioek inplikatu behar dute: zer ekarri behar den etabar erabakitzeko.
Hirugarrenik, populazioari begira, elikadura gidak egin beharko lirateke: gatz gutxi, koipe gutxi hartzeko aholkatuz, eta beste. Gero, elikadura sistema bat koordinatu: zenbat produzi dezakegun, zenbat inportatu, Europako Elkartearekin zein erlazio izan, esne edo haragi edo zein industria desarroilatu behar den. Hurrengoa, elikaduraren segimendu bat –"monitoreoa" deitzen dena– egin beharko litzateke: umeak, emakume haurdunak begiratu, inkestak egin... Eta, boskarren edo seigarren, ez dakit zenbat puntu esan dudan, dietista eskola bat sortu; Gasteizen ba omen dago bat, baina ez dakit bere berririk.
NORTASUN AGIRIA
Errepublika garaitik oroimen gezamina du, Guadarramako Fuenfrían egon bait zen gaisorik, birika tuberkulosiak jota. Valladoliden "Universidad Vasca" erreibindikatzen zuen "Euskal Ikasleak" erakundeko presidentea izan zen. Marañón, Ortega ditu gustoko, eta osaba Pío baino Caro Baroja du gustokoago. Gorgorio Renteria idazlearen alaba elantxobetarrarekin dago ezkonduta. Hainbat bidaia eta gero, gero eta gutxiago gustatzen zaio abioia. Barazkiak eta frutak aparte, arraina gustatzen zaio, eta haragitan arkumea bakarrik. Pelay de Orozcoren Oteizari buruzko liburua eta Agirreren Errepublikarentzako informea irakurtzen ari da eta orain Obabakoak-en espainolezko bertsioa erosi nahi du.
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.
Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]
Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]