Alderdi nazionalista galesak oso zaila du Thatcher egonik boterean"


2007ko otsailaren 21ean
Cennard Davies eta Chris Rees, Galeseko ordezkariei elkarrizketa
Cennard Davies eta Chris Rees, Galeseko bi ordezkarirekin solasean
Alderdi nazionalista galesak oso zaila du Thatcher egonik boterean"
Galesen helduen alfabetazio lanetan aritzen da Cennard Davies eta Chris Rees. Bertako inguru nazionalistetan eta herri aldizkarietako sarean ere murgilduta dabiltza biak. EKBk gonbidatuta, hizkuntza minorizatuak dituzten zenbait naziotako partaiderekin batera Euskal Herrian izan ditugu biak egun batzuz, eta haiekin mintzatzeko aukera izan dugu.
ARGIA. Laboristen eta kontserbatzaileak hauteskundeetarainoko lasterketa daude juda Erresuma Batuan, nola dago Galesen indarren jokoa, Plaid Cymru alderdi nazionalista barne?
CENNARD DAVIES Galesek hogeitamazortzi ordezkari ditu Londreseko parlamentuan, eta horietarik hiru dira nazionalistak, beste zortzi kontserbatzaileak eta beste guztiak laboristak dira. Alderdi Laborista oso errotuta dago Galeser Proportziotan herrialde osoan botoen 8% dute nazionalistek, baina inoiz izan duten garaiena %1 3koa izan zen, aurreko hauteskunde europarretan, 1985an.
A. Laboristak arduratzen al dira Galesen hizkuntzaren arazoari buruz?
CHRIS REES. ez dut uste. Hemengo PSOEren jarreraren oso antzekoa dutelakoan nago, jarrera ahotza". Badaude laboristen artean hizkuntza galesaren entusiastak, baina gehiengoari bost axola dio, aurkako jarrera ez badute beharbada.
DAVIES. Ez da erreza pronostikoa egitea. Baina oso zaila da Plaid Cymrurentzat aurrera egitea boterean Thatcher-en Alderdi Kontserbatzailea dagoenea, izan ere, galesa herri anti-kontserbatzailea da eta orain, beraz, garrantzitsua zera da, haiek boteretik kentzea, eta ondorioz gora egiten du laboristen aldeko botoak.
REES. Aldiz, laboristak daudenean gobernuan, alderdi nazionalista bilakatzen da oposizio naturala eta gora egiten du. Edozein modutan kontserbatzaileak zona oso anglofonoetan kokatzen dira Galesen, mugan eta kostaldean bereziki.
A. Alde kulturala ukituz, ze status du galesak hezkuntzan?
DAVIES. Segun eta zein eskualdetan. Galeseko iparmendebaldean eskoletako hezkuntza medio arrunta galesa da. Bestetik, aurtengo ikasturtetik aurrera Galeseko haur orok eskola orotan hizkuntza ikasi behar du ikasgai bezala, paperean behintzat. Horretaz gain, hego eta iparrekialdeko inguru anglofonoetan badauzkagu eskolak osoki galesez, hemengo ikastolen modukoak.
REES. Eresuma Batuan hezkuntza nola dagoen ulertzeko, jakin behar duzu administrazio lokalak paper handia jokatzen duela hezkuntza politikan, ez dago gehiegizko kontrol zentralik, tokian tokiko aldaketetarako eremua badago. Beraz, galesak indarra duen tokietan administrazio lokala bera ere arduratuta dago eta hobeto dago hezkuntzaren egoera.
A. Galesa irakaskuntzan derrigorrezkoa egiten duen arau berri honekin arazoak daude, irakasle falta edo, ezta?
REES. Irakaslegoari arreta gutxi eskaini izan zaio, eta ez da Galeseko arazo soila, ekonomikoa baizik. Irakasleek ez dute ondo irabazten, beste lanbide batzurekin gonbaratuz, eta askok irakasteari utzi kio azken aldian. Arazoa daukagu: galesa hedatzen ari da hezkuntzan, baina gero eta irakasle gutxiago dago.
DAVIES. Bizimoduaren zenbait arlotan galesa hedatzen ari da, adibidez media delakoetan, irratia eta telebistan hazten ari dira.
A. Optimistak zarete orduan hizkuntzaren etorkizunari buruz?
REES. Hiztunen kopurua atzeraka doa, egia esanda. Baina inoiz ez bezala terrenoa irabazten ari gara, bi norabidetako mugimendua da.
DAVIES. Hiztunen piramidean aldaketa ere nabari da. Orain jende gazte gehiago dago galesa mintzatzen eta lehen, ordea, zahar asko eta gazte gutxi.
REES. Bestalde, Galesen orain dugun oso problema larria galesa hitzegiten den eskualdetara inmigrazioa da, arazo sozial eta ekonomikoak ere sortzen ari bait da. Etxebizitza oso garesti dago Ingalaterran eta merke ostera Galesn. Ordean, ingselesak etxea saldu han eta geuregana datoz, etxea merke erosi eta negozioetan inbertizen dute. Era horretan, dendak eta beste zerbitzu publiko asko ingelesen esku gelditzen ari dira maiz, eta arazo linguistikoa bilakatzen ari da hau.
Luis Fernandez
"Galesa hitzegiten den eskualdeetara ingelesen inmigrazioa problema larria bilakatzen ari da".
"Cennard Daviesen esanetara, hiztunen piramidea aldatu egin da, orain gazte jendea gehiago mintzatzen bait da galesez".
20-21

Gaiez\Politika\Nazioartea\Estatuak/Na\GALES
Gaiez\Hizkuntza\Galesa
Pertsonaiaz\DAVIES1
Pertsonaiaz\REES1
Egileez\FERNANDEZ3\Politika

Azkenak
2024-10-17 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez die etxebizitza-alternatibarik eskaintzen Gasteizen dauden Gazako bost familiari

Gobernuak aberriratu ondoren, ia urtebetez bizi behar izan dute aterpetxeetan eta ostatu pribatuetan, eta etengabe lekualdatu dituzte. Gaur egun erabiltzen duten aterpetxea urriaren 31n utzi beharko zutela esan zieten azkenekoz, nahiz eta badirudien beste luzapen bat ezarriko... [+]


2024-10-17 | Hiruka .eus
Lan-esplotazioa eta sexu-erasoak egotzita atxilotutako pertsonen taberna margotu dute, Getxon

Hainbat emakume-langile esplotatu eta horiei sexualki eraso egin dieten jabeen taberna pinturaz margotu zuten ezezagunek domeka gauean Getxoko Areeta auzoan. Pinturaz gainera, aldarri bat ere margotu zuten ondoko horman: "Erasoen aurrean klase batasuna".


2024-10-17 | Cira Crespo
Herriaren ahotsa onartuko duzu

Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]


Lanaldi murrizketaren aurka agertu da Carrefour, Ikea eta Eroski parte dituen banaketa-enpresen elkartea

Espainiako Lan ministro Yolanda Diazen proiektuaren aurka agertu da Banaketa Enpresa Handien Elkartea (Anged): "Joko-arauen aldaketa" ez du onartzen.


Adur Larrea eta Gorka Bereziartua
“Haurrek errazago barneratzen dute magia eta ezustekoa”

"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]


2024-10-16 | Leire Ibar
TikTokek bazekien neska nerabeak gizonezkoen aurrean diru truke biluzten zirela

TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]


2024-10-16 | Julene Flamarique
Italiak lehen migratzaileak deportatu ditu Albaniara eta Von der Leyenek ekimena Europa osora zabaltzea proposatu du

Kritiken artean deportatu ditu Italiak hamasei errefuxiatu Albanian eraiki duen "harrera-zentro" batera. Proiektua 2023. urtean erabaki zen Meloniren Italiaren eta Albaniako Ramaren arteko akordio bat izan zela eta, eta "migrazio-kudeaketak bizkortzea" du... [+]


2024-10-16 | Iñaki Murua
On Ángel!

Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!

Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]


Tlatelolcoko sarraskiaren aitortza

Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]


Merkatu librearen mitoa

Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]


Hezitopia dinagu zain

Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]


2024-10-16 | Edu Zelaieta Anta
Bira osoa

Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]


Popuerzakoa

Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen... [+]


Abdallah: Israelen lagun amerikarrek kartzelan hilik nahiko luketen libanoarra

Berrogei urte eginen du urriaren 24an Georges Ibrahim Abdallah libanoarra atxilotu eta preso sartu zuela Frantziako Estatuak, eta horrenbestez Europako preso politiko zaharrena da. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea... [+]


Eguneraketa berriak daude