Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko azaroaren 30ean
"Inperialismo ekonomiko eta abertzaletasun berekoiaren beldur naiz"
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Urriaren 3an Ekialdeko Alemania mapatik ezabatua izango da. Data historikorako hilabete t'terdi falta zelarik, Gregor Gysi, komunista erreformatuaren buruarekin sozialsimoaren etorkizunaz eta Alemaniaren bateratzeaz ondorengo elkar hizketa esklusiboa lortu dugu. Wooster Teerofe, abuztuak 19.
"NIE wieder Sozialismus" ("sozialismoa inoiz ez berriro) zioen martxoko hauteskundeetan garaile ateratako kristaudemokraten esloganak, gerra ondoren hedatutako "nie wieder Faschismus"a gogoraziz. Ez dira ez garai onak komunistentzat. "Sozialismo erreala" bizi izan duen jende askok komunismoa eta estalinismoa parekatzen ditu eta orain arte jasandako egoera gainditzeko bide bakarra eredu kapitalistan dakusa. Ekialdeko erregimen komunisten porrot ekonomikoak eta askatasun ezak orbain sakona utzi dute. Ekialdeko Alemanian komunista erreformatuei leporatu diete iraganaldiko akatsen zama guzia.
Ekialdeko Konstituzioak, bere lehen artiku luan, Alderdi Komunista (SED) Estatuko indar gidaria zela zioen. 1989ko abenduaren lean zati hau ezabatua izan zen. Ordurako Kohl-ek Alemaniaren bateratzeko bere egitaraua aurkeztu zuen. Egoera honetan, 40 urtez boterea bere eskuetan izan zuen SEDen suntsipena gertu ikusten zenean, Gregor Gysi Alderdiko lehendakari hautatua izan zen. 1990eko otsailean SEDek izena aldatu zuen; ordu ezkero Sozialismo Demokratikoaren Alderdia (PDS) deitzen da. PDSk martxoko hauteskundeetan botoen %16a eskuratu ondoren, Ekialdeko Alemaniako hirugarren indar politikoa da, kristaudemokrata eta sozialdemokraten atzetik. Bere agindupean duen Alderdiaren berritzeari buruz galdetzen diogu Gysiri.
G.GYSI. Gure artean estalinistaren bat egongo denik ez nuke ukatuko. Baina, zer egin dezakegu? Alderditik bota ez behintzat. Ezin gara estalinismoaren aurka metodo estalinistekin borrokatu.
Nahiz eta gaur egun PDSko buru diren erreformistak Honecker-en garaian SEDen guztiz bazterturik egon, gehiengoak mesfidantzaz begiratzen ditu. «Eta non zeunden zu Rudolf Bahro epaitu zutenean?», galdetu zioten Gysiri joan den uztailean Mendebaldeko Alemanian. Bahrok, «sozialismo erreal»arekiko bere jarrera kritikoa zela eta, Ekialdeko Alemaniatik ihes egin behar izan zuen. Galderak Gysi eta Honeckeren arteko kidetasuna salatu nahi zuen, baina Gysik susmo hanek xahutu ahal izan zituen: «Alboan eserita, bere abokatua bait nintzen». Ez zioen gezurrik; disidente ugari defendatu ditu eta «Nenes Forum»en legeztapena lortzen gogoz salatu zen. Talde honen inguruan eta Eliza ebangelistaren babesean bildutako intelektualak izan ziren hain zuzen ere joan den udazkenean Honeckeren aurkako mugimenduaren astintzaileak.
g.GYSI. Matxinada demokratikoa deituko nuke. Altxatze honek hasieran lorpen demokratikoak zekartzea; azkenean ordea Ekialdeko Alemaniaren suntsitzaile bilakatu da. Eta honek ihaz kalera bota zirenen eskaerekin ez du zer ikusirik. Mugimendu haren bilakaera ikusiaz, ia egokiago litzateke kontrairaultzaz hitzegitea.
G. GYSI. Hasieran bateratzearen aurka aldarrikatu ginen, baina errealitatea onartzera behartuak gaude. Hala ere, Alemaniaren batasuna ezin dugu formulazio bezala onetsi. Orain gure ardura bateratzea zein erizpide jarraituz ematen den da, ea zein baloretan oinarrituko den eraikitzen ari den Alemania. Alemania demokratikoak beste herriekin solidaritate harremanak, nazioarteko bakea eta integrazio europarra bultzatuko balitu, ongietorria izango litzateke. Baina Europako jaun eta jabe izatea nahi.lukeen Alemania bat arriskutsuegia izango litzateke. Honelako Alemania eraikitzen ari ote garen beldur naiz. Ez nau batasunak berak kezkatzen, batasunak ekar dezakeen inperialismo ekonomikoaren eta abertzaletasun berekoiaren oldarrak baizik.
Horrexen beldur dirudi Berlingo gobernuak eta ez arrazoirik gabe. Hasierako euforia kea bezala xahutu da eta arazoak arras areagotu: dagoeneko 1,2 milioi langabetu daude –urtea amaitzerako bi milioi izango dira, diru batasunaz gero bizitza heren batez igo da, industria lur jota dago eta, dendetan mendebaldeko produktuak saltzen diren bitartean, bertako nekazariei uzta usteltzen zaie. Jendea pil-pilean dago eta tentsioa gobernura iritsi da. Sozialdemokratek koalizio gobernua uztean, kristaudemokratek gehiengoa galdu dute. De Maiziere-ren gobernua erren gelditu da eta Parlamentuak ikuskizun penagarria eskaintzen du. Ekialdeko Alemania inork nahi ez duen kirikinoa da. Erantzukizunak Bonnera agudo bidali nahian, Parlamentuak bateratzea urriaren 3rako finkatu du. Anexioa Mendebaldeko Alemaniako Oinarrizko Legearen 23. artikuluaren bitartez egingo da; Bateratze Akordioa amaitu baino lehen deklaratzean, Ekialdeko Alemania babesgebran utzi dute.
Urriaren 15ean Ekialdeko bost "landar"etan hauteskundeak ospatuko dira eta abenduaren 2an Alemania osoan. Abenduko hauteskundeetan bi Alemanietako alderdi politikoak bateratuak aurkeztuko dira: kristaudemokratak Helmut Kohlen gidaritzapean eta sozialdemokratak Oskar Lafontaine buru dutela. Ekialdeko Berdeak eta «Bündois 90» («Neues Forum» eta ezkerreko zenbait talde biltzen dituen koalizioa) mendebaldeko Berdeekin aurkeztuko dira. PDS berriz mendebaldeko independienteez osaturiko «Linke List»arekin doa.
Ihazko azaroan Muroa erori zenean, bateratzea hain agudo burutuko zenik inork ez zezakeen pentsa. Agintariak Ekialdeko Alemaniak urriaren 7an bere 41. urteurrena bete ez zedin gogotik saiatu dira. Parlamentuak anexioa onartu zuenean, Gysik ezin izan zuen bere nahigabea ezkutatu: «Parlamentuak gure errepublikaren desagertzea erabaki du. Historiaren epaiketa dena den, Ekialdeko Alemania orain arte gure bizia izan da».
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Xabier Letona Biteri
#3
Danele Sarriugarte Mochales
#4
#5
Uxue Apaolaza Larrea
#6
Mikel Garcia Idiakez
Azkenak
2024-11-30
ARGIA
2025ean “larrialdi linguistikotik indarraldirako bideari ekiteko beharra” aldarrikatu du Kontseiluak
Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]
Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da
Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin
Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.
2024-11-29
Jon Torner Zabala
Zorroztasun historikoaren izenean: dragoiak bai, bikingo beltzaranak ez
2024-11-29
Axier Lopez
EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako
Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]
Boikota Israelgo datilei (eta datil horiek saltzen dituzten supermerkatuei)
Israelek gosea erabiltzen du palestinarren aurkako gerra-arma gisa, eta nekazaritza-produktuak mundu osoan merkaturatzen ditu.<
2024-11-29
Gedar
Etxebizitzarako eskubide unibertsala aldarrikatu dute Iruñean
Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Harituk antolatuta, manifestazio bat izan zen ostegun arratsaldean Iruñeko Alde Zaharrean. "Etxebizitzaren negozioaren aurrean, eta hura sustatzen duten politikarien aurrean, etxebizitza eskubide unibertsalaren benetako defentsa... [+]
2024-11-29
Estitxu Eizagirre
EH Bizirik sarearen manifestazioa martxoaren 22an Gasteizen
“Indarrak batuta soilik lortuko dugu makroproiektuen oldarraldi hau gelditzea”
EH Bizirik sarea makroproiektuen aurkako plataformen elkargunea da eta martxoaren 22an manifestazio nazionala deitu du Gasteizen: "Lekuko borrokez gain, esparru zabalagoan lan egitea ezinbestekoa dela jakitun, manifestazio honek sare osoari eragiten dien puntuak izango ditu... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera
Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]
Komunikazio libreago baterantz
Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.
Eguneraketa berriak daude