Ramon Barea: "Santa Kruz apaiza sinesgarri bihurtu behar izan dut"

Ramon Barea aktoreari elkarrizketa.

Tudurik zuzendutako "Santa Kruz apaiza" Donostiako Zinemaldirako prest
Ramon Barea: "Santa Kruz apaiza sinesgarri bihurtu behar izan dut"
Angel Amigok ekoiztutako pelikularen osaketa bukatuta dago jadanik, ahotsak bikoiztuta eta Pascal Gaigne-ren musika erantsia. Errodaiaren gora-beherez mintzo zaigu Santa Kruz apaizaren papera betetzen duena, Ramon Barea aktorea.
"Bakeroen pelikula bat da 'Santa Kruz Apaiza ' baina kasu honetan bakeroek txapela daramate". Halaxe dio Ramonek, edo Santa Kruz-ek, produkzio berri hau hitz pare batean definitu nahian.
"John Houston-en pelikulen elementu klasikoak ditu: koadrila, pertsonaia sekundario oso inportanteak, tabernak, mendia, borrokak, traizioak...".
ARGIA. Azal iezaguzu zein den gidoiaren muina.
RAMON BAREA. Santa Kruz apaizak zuzentzen zuen gerrilaren azken hiru hilabeteak kontatzen dira. Santa Kruz borrokalari izan zeneko azken fasea da, Karlismo ofizialak ez bait du jadanik Santa Kruz karlistatzat jotzen. Partiden gainbeherakadarik handieneko momentutik hasi eta gerrilari honek ihesean muga pasatzen duen arteko pasartea da pelikularen mamia. Santa Kruz misiolari zintzo bilakatu zela eta indio artean karitatea eginez hil zela argitzen duen ahots batek ematen dio amaiera filmeari.
Ez da kronika estua edo apaizaren biografia zehatza egin nahi izan. Sintesira joz, pelikula batek irauten duen denboran, gizon honen funtsezko ezaugarriak kontatu nahi izan dira. Asmatutako pertsonaia baten ikuspegitik azaltzen zaigu Santa Kruz. Azurmendi, Santa Kruzek bortxaz erreklutatu duen gaztea da. Honen maitasun istorioak pisu handia du.
ARGIA. Maitasun istorio hori da, beraz, pelikularen haria.
RAMON BAREA. Ez, Santa Kruz apaizarengana heltzeko aitzakia baino ez da.
ARGIA. Zein da, orduan, bietatik, pertsonaia nagusia?
RAMON BAREA. Paraleloan doaz biak. Azurmendi, pelikulako zintzoa, ikuslegoarekin gehien identifika litekeen pertsonaia da. Berak nahi ez duela, maitasun kontuak tartean dituela, propiotzat ez duen istorio batetan sartarazi dute. Santa Kruz, berriz, pertsonaia karismatikoa da, arraroa. Bapatean agertzen da pelikulan, oso ekintza gogorretan gainera. Biek daramate pelikularen haria.
ARGIA. Zintzoarena Azurmendik egiten du. Nolako itxura du Santa Kruzek?
RAMON BAREA. Santa Kruzi buruz dakiguna oso azalekoa da. Kontatzen diren istorio pertsonalak lasai asko kondaira izan daitezkeen ipuinak dira. Gertaera errealak, ordea, oso gordinak dira.
Jainkoa, aberria, erregea eta foruak ororen gainetik defendatzeak halako gizon gogor, arriskutsu eta erradikalaren fama ekarri zion. Horregatik uste dut, hain zuzen, egin zela hain ospetsu.
Santa Kruzek arazo ideologiko eta pertsonalik latzena jasaten duen momentua da pelikulan jaso duguna, bere tropan ere traizioak ezagutzen ditu. Objetiboki izan zenaren imajina ematen duela uste dut: erabaki drastiko ugari hartzen duen pertsonaren imajina.
Bere kondaira beltza azaltzen da pelikulan, baina gehiegi nabarmendu gabe, gizakume bezala zuen izaerari garrantzia ere eman zaio.
Historiarekin oso zorrotz direnentzat zer edo zer falta dela irudituko zaie ziurrenik. Ohituta gaude, hala eta guztiz ere, Estatu Batuetako sezesio guda aitzakitzat harturik, amodio istorioak ikusten. Hau antzeko zerbait da.
ARGIA. Garai hartako prentsak Santa Kruz gaizkile, hiltzailetzat jotzen du. Jende arruntak, ordea, asko maite omen zuen, babesa eskeintzen omen zion...
RAMON BAREA Santa Kruzen presentzia agresiboa izan ez zen lekuetan edo karlismoarekin bat zetozten herrietan oso imajina idealizatua dute. Pertsona zintzo eta zuzenaren itxura hartzen du, kasu hauetan.
Ahozko tradizioaren heroia da beste ezer baino, oso gauza idatzi gutxi dago. Santa Kruz berpiztu eta bere historia kontatzen jarriko balitz, botako lituzkeenak ez lirateke oso fidagarri eta sinesgarriak izango. Dena dela, bere garaian ulertu beharreko pertsonaia da, gizarte zahar eta berriaren arteko gatazkaren barruan. Arriskutsua da oso paralelismoak eginez euskal kausaren gerrilero zahar sutsua zela esatea.
Pelikula honekin ez da honen inguruko metaforarik egin nahi izan. Gaur egungo borroka armatuarekin zerikusirik balu, kasualitate hutsa luke.
ARGIA. Santa Kruzek, beraz, bere mendetik kanpo, ez du zentzurik.
RAMON BAREA. Ideologikoki behintzat mendez kanpo dago erabat. Tranpak egin daitezke, eta egin dira dagoeneko. Bapatean Santa Kruzen figura erreibindikatu nahi izan da, Telesforo Montzonek, adibidez bere hitzaldi famaturen batean. Omenaldiak ere egin omen zaizkio bere herrian. Baina defendi ezinik asko zuen Santa Kruzek. Armak hartu eta mendian barneratzen den oro ez da euskal kausaren aldeko borrokalariaren eredu. Honek Carlos, erlijioa eta lehengo mendeari dagozkion ideiak defendatzen zituen.
ARGIA. Asko kostatu al zaizu bizia ematea pertsonaia honi?
RAMON BAREA. Errodaia hasi aurretik izugarri, batez ere ideiak garbi eukitzea. Aktore bezala izan dudan egin beharra Santa Kruzen eta nere arteko distantzia murriztea, pertsonaia bera naizela sinestea izan da. Maiz hezur, giharre eta odola eman behar izaten diozu zeure pentsakerarekin bat ez datorren tipo bati. Pertsonaia historikoa denean oso zaila gertatzen da, jendeak kontuak eskatzen bait ditu.
Sinesten duenarekin tinko dabilen pertsona, jendea erakartzeko eta liderra izateko ahalmena zuen gizona azaldu nahi izan dut. Lider karismatiko bat zen Santa Kruz, sinesgarri bihurtu behar izan dut.
ARGIA. Zer moduz zuzendu du Tudurik pelikula?
RAMON BAREA. Oso Ondo. Giro arras polita izan dugu. Bertakoak ginen gehienak, gure artean ezagunak, teatreroak. Ekipo lan handia egon da. Askotan biltzen ginen errodatu behar zen sekuentzia berrikusteko. Tuduriri planteatzen genion gero gure ustea, eta Jose Marik maiz onartzen zituen gure aportazioak. Aipatzea merezi duen gauza izan du zuzendariak. Harek bazekien ederki asko zer istorio kontatu nahi zuen, eta zein girotan kokatuta, baina hasieratik esan zigun, ez zela bera aktoreak zuzentzen oso aritua eta beldur handia ziela, guk hori kontutan hartzeko. Beti utzi dizkigu proposamenetarako bideak pelikula honetan. Aukera izan dugu aktoreok pertsonaiaren jabe egiteko. Eta hori pelikula ikustean nabaritu egingo da.
Garbiñe Ubeda
Ramon Barea, eszena errodatu bitartean zain. Santa Kruzi hezur eta mami ematea zail egin zaiola dio.
Kanpamentuan. Bandera garai hartakoa da. Bi inskripzio ditu josirik: "Patria o muerte" eta "guerra sin cuartel". Buru hezurra, piraten ikurretan ez bezala, elementu erlijiosoa da.
Mikel Garmendia alkatearen paperan. Santa Kruzen partida diru eske joango zaio.
Partida, apaizaren etxearen babesean. Gela iluminatzen ari diren bitartean aktoreak, eszenaren gora-beherak zehazten ari dira.
Carlos Zabala aktorea, "Azurmendi", Santa Kruz apaizarekin batera pelikularen haria daramana.
Ramon Barea, "In Fraganti" atsedenaldi batean argazki makinarekin jolasean. Partidako gehienek elementu erlijiosoak daramatzate soinean. Santa Kruzek balen kontrakoa eraman ohi zuen bihotzaren inguruan.
Tudurik bertako jendea izan du laguntzaile. "Segoviako ihesa"tik aurrera sortu den ekipo teknikoa gaur egun estatu espainoleko onenetarikotzat jotzen da.
Ramon Agirre aktorea, " jaboneroa", pertsonaia historikoa izanik ere baditu fikziozko elementuak. Azkenean traidoretzat joko du Santa Kruzek.
44-47

GaiezKulturainemaFilmeakLuzemetraia
PertsonaiazBAREA1
GaiezKulturainemaAktoreakBAREA1
EgileezUBEDA1Kultura

Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude